آشنایی با مشخصات و صادرات باریجه به سایر کشورها

صادرات باریجه : باریجه گیاهی پایا با ارتفاع 2 متر و با ساقه ‌ای ضخیم، استوانه ‌ای شکل، بدون برگ، در بالا دارای انشعابات فراوان و گل ‌هایی با گلبرگ‌ های زرد، میوه‌ های پهن و بیضی شکل است. ریشه این گیاه شبیه به چغندر و به رنگ قهوه ‌ای مایل به سیاه است. برگ‌های باریجه به برگ‌های چنار شباهت دارد. گل‌های به رنگ زرد دارد و ساقه گیاه باریک و استوانه‌ای شکل است.

صمغ رزینی باریجه در واقع شیره‌ای است که در اثر نیش حشره از ساقه گیاه خارج می‌شود و در مجاورت هوا سفت می‌شود و به رنگ قهوه‌ای، زرد مایل به سبز یا قرمز در‌ می‌آید. شیره درون ریشه این گیاه خوش بو غلیظ و سفید رنگ است که در اثر مجاورت با هوا ابتدا زرد و سپس قرمز رنگ می ‌شود.

در صنعت از این شیره این گیاه چسبی تهیه می ‌شود که برای چسباندن الماس و سنگ ‌های قیمتی به کار می‌ رود.

ادامه مطالب 

از باریجه در صنعت آرایشی و بهداشتی و آشپزی نیز استفاده می‌ شود. بیش از 3000 سال است که از این گیاه برای تسکین درد و ضدعفونی زخم‌ ها استفاده می ‌شده است. این گیاه از نظر ظاهری به انجدان و آنغوزه بسیار شبیه است اما این سه گیاه باهم متفاوتند.

رشد این گیاه به صورت روزت بوده و از سن پنج سالگی به بعد با ایجاد ساقه گل دهنده به مرحله زایشی وارد می‌گردد. گیاه باریجه در طول عمر تنها یک بار به گل نشسته و بذر می‌دهد و پس از آن از بین می‌رود.

گل‌های آن زرد و مجتمع به صورت چترهای مرکب و عموماً به صورت دستجات فراهم در قسمت‌های فوقانی ساقه ظاهر می‌گردد. میوه بیضی شکل و دراز به طول ۲/۱۲ تا ۲/۱۵ میلی متر و عرض ۸/۵ تا ۸/۶ میلی متر می‌باشد که کناره آن باریک‌تر از نصف قسمت محتوای دانه می‌باشد.

•  گیاه دارویی : باریجه
•  انگیسی گیاه دارویی : galbanum
•  علمی گیاه دارویی : Ferula gummosa
• نام های رایج گیاه دارویی : باریجه، انگدون، بالیجه، بالانبو، بارزد، قنه، قاضی، قاسی، قاصنی، قاسنی
• خاستگاه گیاه دارویی : ایران
• گونه های مهم باریجه : Ferula schair Borsez ، Ferula galbaniflua Boiss ، Ferula gummosa Boiss و Ferula rabri caulis Boiss

مهم ترین گونه این جنس گونه Ferula gummosa می باشد که بهره برداری از شیره آن در ایران متداول است، گونه Ferula gummosa گیاهی چند ساله ( 3 تا 10 ساله ) با ساقه ضخیم به ارتفاع 1 تا 2 متر است و طول عمر آن بسته به شرایط اکولوژیک منطقه مختلف است. گیاه باریجه از گیاهان مهم مرتعی و دارویی و صنعتی می باشد و در مناطق کوهستانی و ییلاقی ایران می روید و به طور کلی در مناطق کوهستانی که بیشتر نزولات به صورت برف است، رویش دارد.

خاستگاه گیاه باریجه

این گیاه بومی ایران است و اغلب در آسیای مرکزی، افغانستان نیز می روید. در ایران در مناطق کوهستانی شمال، مرکز و غرب کشور، در ارتفاعات 1800 تا 3000 متر بالاتر از سطح دریا رشد می‌ کند. این گیاه در استان‌های خراسان رضوی و شمالی، همدان، فارس، قزوین، زنجان، تهران، اراک و مازندران، در مناطق اطراف دماوند، بین تهران و فیروزکوه، دره لار، سمنان، کپه داغ بین قوچان و درگز، گردنه الله‌اکبر پراکندگی دارد.

کشورهای هدف صادرات باریجه

• چین ( صادرات به چین )
• آمريكا
• فرانسه
• آلمان
• اتریش
• اسپانیا
• هند ( صادرات به هند )
• امارات

صادرات و قیمت باریجه در ایران

در سال ۲۰۱۶ ،ارزش صادرات گياهان دارويی و فرآورده های آن برابر ۴/۱۷ ميليارد دلار و ارزش واردات آن برابر ۱۸ ميليارد دلار بوده است. صادرات ( آشنایی با فرآیند صادرات ) صمغ و اسانس صمغ باریجه به دلیل مصارف گوناگون دارویی و صنعتی می تواند رونق زیادی پیدا کند. بنابراین خرید و فروش باریجه ارزش اقتصادی بالایی برای عمده فروشان و صادر‌کنندگان باریجه دارد. گرچه در سال‌های اخیر با بهره‌برداری های غیر اصولی و به دنبال آن عدم‌ احیای گیاه باریجه در خطر انقراض قرار گرفته‌ است.

عوامل موثر بر قیمت فروش صمغ باریجه

قیمت فروش باریجه یا شیره باریجه به عوامل مختلفی بستگی دارد. اولین و مهم ترین مورد، نوع و کیفیت صمغ باریجه است. به هر میزان که درصد اسانس صمغ بالا باشد این نشان از کیفیت بالای صمغ باریجه است. قیمت فروش باریجه در کل ثابت نیست و در بعضی از فصول سال دچار نوسان می شود که آن هم بستگی به عرضه و تقاضای بازار دارد.

انواع صمغ باریجه

باریجه دو نوع متفاوت دارد :

• اشکی ( Galbanum en larmes ) : نوع اشکی آن به رنگ سفید مایل به زرد یا زرد مایل به سبز و یا مایل به قرمز و به ابعاد یک نخود معمولی می‌باشد و چنانچه شکسته شود تکه تکه و به مرور زمان شکننده و پس از مدتی به صورت گرد در می‌آید.
• توده مانند ( Galbanum en sorte ) : نوع توده‌ای باریجه که از قطعات نامنظم و خمیری شکل تشکیل شده به صورت قطعاتی به ابعاد مختلف در بازار و طب سنتی عرضه می‌شود. در ضمن رنگ آن متفاوت، غالباً مایل به سبز، سبز قهوه‌ای، سبز مایل به زرد و یا تیره است. باریجه‌ی توده‌ای بوی قوی و طعم گس، تلخ، معطر، گزنده و ناپسند دارد.

توضیحات تکمیلی 

نوع اشکی آن بر اثر گزش حشرات و یا پیدایش خراش به طور طبیعی از قاعده ساقه و برگ گیاه مذکور به خارج ترشح می‌شود و نوع توده مانند که همان نوع تجارتی و صادراتی آن می‌باشد به این روش به دست می‌آید که ابتدا خاک قسمت قاعده‌ی ساقه را از دور گیاه عقب زده و سپس در 3 سانتی‌متری ناحیه‌ی یقه شکاف ایجاد می‌کنند که به سرعت شیره‌ای از محل شکاف خارج شده و سفت می‌شود. پس از چند روز شیره سفت شده را از گیاه جدا کرده و به خارج از کشور صادر می‌کنند. در ضمن مقداری از آن هم در طب سنتی استفاده می‌شود.

شرایط اقلیمی مورد نیاز باریجه

این گیاه در مناطق مرتفع کوهستانی می روید که در این مناطق نزولات آسمانی بیشتر به صورت برف بوده که ریزش از اواخر آبان ماه شروع و تا اواخر اسفند ماه ادامه دارد و از اواسط اسفند ماه به بعد نزولات آسمانی بیشتر به صورت باران های معمولی در اوایل بهار همراه تگرگ و رگبار است. دوره یخبندان مناطق باریجه خیز طولانی بوده و از اوایل آذر ماه شروع و تا اواخر اسفند ماه ادامه دارد و از نیمه دوم فروردین ماه در این مناطق برف شروع به ذوب شدن می کند.

میانگین حداقل حرارت طی فصل زمستان دراین مناطق 10- درجه سانتی گراد و در تابستان حداکثر حرارت 25 درجه سانتیگراد است.گیاه باریجه در فصل بهار درحرارت 3 تا25 درجه سانتیگراد رشد می کند ودر حرارتهای بالاتراز 25 درجه سانتیگراد رویش آن متوقف می شود وحداقل فعالیت را خواهد داشت.

زمان مناسب کاشت بذر گیاه باریجه

فصل پاییز در ماه های آبان و آذر بهترین زمان کاشت بذر باریجه است و در صورتی که بذور در بهار کاشته شوند، در آن سال جوانه نمی زنند. البته ممکن است پس از گذشت یک سال و طی یک دوره سرمای زمستانه طی سال بعد، درصد کمی از بذور جوانه بزنند.

گلدهی و گرده افشانی باریجه

باریجه گیاهی دگرگشن است که در طبیعت توسط حشرات و باد، گرده های آن منتقل می شود. ساقه گل دهنده این گیاه در سال آخر عمر آن، با توجه به شرایط محیطی در اوایل خرداد ماه ظاهر می شود. هر بوته دارای یک ساقه گل دهنده و گل آذین آن چتر مرکب است، ارتفاع ساقه گل دهنده از 5/0 تا 3 متر متغیر است. درجه حرارت محیطی طی دوره گلدهی بین 10 تا 25 درجه سانتیگراد متغیر است.

تولید و برداشت بذر باریجه

هر بوته باریجه در صورتی که توسط احشام صدمه ندیده باشند، به طور متوسط 250 گرم بذر تولید می کند. بذور تولید شده به علت اینکه سبک هستند به راحتی توسط باد در محیط اطراف پراکنده می شوند و در شرایط مناسب در بهار سال بعد جوانه می زنند و سبز می شوند. درصورتی که هدف بذرکاری باریجه در منطقه ای غیر از رویشگاه طبیعی آن باشد، بایستی بذور طی مرداد ماه جمع آوری و در محیط خشک و خنک نگهداری شوند برداشت باریجه بسته به منطقه آن معمولا از تیر ماه آغاز می شود و تا پایان شهریور ادامه دارد.