قانون اساسی قطر
قانون اساسی قطر با آخرین اصلاحات آن
مترجم : اسماعیل بهمنی
قانون اساسی قطر ( عربی : دستور قطر ) عالی ترین قانون کشور قطر است. قانون اساسی قطر در همه پرسی سال ۲۰۰۳ با اکثریت قریب به اتفاق ( تقریبا ۹۸٪ ) مردم قطر به تصویب رسید و از تاریخ ۹ آوریل ۲۰۰۴ به اجرا گذاشته شده است.
متن کامل قانون اساسی دولت قطر
باب اول دولت و پایه های حاکمیت
ماده ۱
قطر دولت مستقل و دارای حاکمیت دولتی عربی است . دین آن اسلامی و این دین و شریعت ، ضروری است که مصدری اصلی برای قانونگذاری باشد . نظام سیاسی آن دموکراتیک است هر چند که زبان عربی زبان رسمی آن کشور است ملت قطر جزئی از امت و جامعه عربی میباشد.
ماده۲
پایتخت قطر شهر دوحه است و امکان انتقال آن به هر مکان دیگری از جانب قانون وجود دارد . بر این دولت واجب است که حاکمیت خود را بر سر زمینههای آن اعمال نماید و جایز نیست که از حاکمیت شانه خالی کند و همچنین جایز نیست که از هیچ قسمتی از سرزمینهای آن چشم پوشی کند.
ماده ۳
قانون ، پرچم دولت و شعار و نمادها و علائم و سرود ملی را مشخص مینماید.
ماده ۴
و این قانون نظام مالی و بانکی و ارز خارجی را برای دولت مشخص مینماید.
ماده ۵
بر دولت واجب است که از استقلال و حاکمیت و وحدت اراضی محافظت کند و امنیت و آرامش و ثبات را برقرار نماید و از خویشتن در مقابل دشمنان دفاع نماید.
ماده ۶
واجب است تا بر پیمانهای بین المللی و قراردادها پایبند باشد و تلاش نماید تا همه قراردادهای بین المللی را اجرا نماید و همچنین قراردادهایی که این دولت طرفی از قرارداد میباشد.
ماده ۷
سیاست خارجی دولت بر پایه تحکیم صلح و امنیت از طریق تشویق به حل مسالمت آمیز گفتگوهای بین المللی است و حق ملتها در تعیین سرنوشت آنان حمایت خواهد کرد. ضروری است که در امور داخلی دولتها دخالت ننماید .
ماده ۸
حکم دولت در خانواده آن ثانی و معلاله حمد بن خلیفه بن حمد بن عبدالله بن جامس وراثتی است .
ماده ۹
امیر بعد از مشورت با اعضاء خانواده حاکم در دولت به تعیین ولی عهد میپردازد . ولی عهد باید که مسلمان و از مادری قطری و مسلمان باشد .
ماده ۱۰
پس از تعیین ولی عهد از وی سوگند زیر گرفته میشود .
سوگند یاد میکنم به خداوند بلند مرتبه که به شریعت اسلامی و قانون اساسی احترام بگذارم و از استقلال دولت و سلامت سرزمینهای آن حفاظت نمایم و از آزادی و منافع ملت دفاع و دوستدار دولت و امیر باشم
ماده۱۱
ولی عهد مقامها و امور کشور را در غیاب امیر به هنگام سفر وی به خارج از کشور به عهده میگیرد یا به هنگام شرایط خاص به طور موقت.
ماده ۱۲
امیر قبل از به امیری رسیدن ولی عهد انجام برخی از مقامها و وظایف خود را به ولی عهد میبخشد . ولی عهد جلسات مجلس را ریاست میکند . زمانی که وی حضور دارد.
ماده ۱۳
بدون توجه به احکام دو ماده قبل، از انجا که اجرای صلاحیات برای ولی عهد قبل امیری نظام و تعیین جانشین از خانواده حاکم برای برخورداری از برخی از مقام قدرتهایش غیر ممکن است و زمانی که شخص که وظیفه ای به وی واگذار شود در هر موسسه ای، به انجام واجبات این منصب میپردازد در چارچوب سوگندی که از وی گرفته میشود
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۱۴
مجلس تصمیم امیری از جانب مجلس العائله الحاکمه برگزار میشود . امیر اعضای این مجلس را از بین اعضای خانواده حاکم انتخاب میکند.
ماده ۱۵
شورای خانواده حاکم در زمان بحران و نابودی کشور یا زمانی که امیر به طور کامل قادر نباشد که مسئولیتش را انجام دهد ، وی را برکنار میکند و به دنبال آن شورای وزیران و مجلس شورا ، جلسه سری مشترک برای اعلام وظایف انجام نشد ، تشکیل و ولی عهد به عنوان امیر دولت معرفی میشود.
ماده ۱۶
ولی عهد، و در ان زمان اسع امیر دولت است و وی کمتر از ۱۸ سال طبق تقویم الغریعوزی دارد زمام حکومت به صورت ریجنیسی واگذار میشود و مجلس آنها را از جانب شورای خانواده حاکم تعیین میکند. ریجنیسی مجلسی است که از رئیس و سه تا پنج تشکیل شده و رئیس و اکثر اعضاء از بین خانواده حاکم میباشند.
ماده ۱۷
پاداشهای مالی امیر و همچنین اموالی که اختصاصی به کمکها و هدایا دارد از تصمیمات امیر است سالیانه آن را صادر میکند.
جزء دوم از مبادی توجیهی برای جامعه
ماده ۱۸
جامعه قطر بر اساس ارزشهای عدالت و نیکی آزادی و برابری و اخلاق والا استوار است
ماده ۱۹
و دولت ارکان جامعه را مصون میدارد و امنیت و آرامش را تضمین میند و فرصتها را بطور یکسان میان همه شهروندان تقسیم میکند.
ماده ۲۰
بر دولت واجب است که بطور جد برای ارجمندی روح اتحاد ملی و همکاری و برادری میان همه شهروندان تلاش کند.
ماده ۲۱
خانواده اساس جامعه است خانواده قطری بر اساس دین و اخلاق و ملیت استوار است و قانون باید امکانات لازم را برای حمایت خانواده و پشتیبانی از فرزندان آن و محکم کردن روابط آن و حمایت از مادری و فرزندی و کهنسالی فراهم کند.
ماده ۲۲
دولت حامی خردسالان از مفاسد و آسیبهای جسمی و عقلی و روحی و بی تفاوتی است و نیز بر دولت واجب است که فضای مساعد برای شکوفایی تواناییهای خردسالان در همه زیمنهها را براساس تربیت سالم ایجاد کند .
ماده ۲۳
دولت مشوق سلامتی عام و فراهم کننده وسایل پیش گیری از بیماریها و بلاها است و نیز وسایل علاج طبق قانون.
ماده ۲۴
دولت مشوق و حامی نشر علوم و فنون و فرهنگ و میراث ملی و کنکاشهای علمی است.
ماده ۲۵
تعلیم یکی از ارکان اساسی برای پیشرفت اجتماعی است که دولت حمایت از انرا تضمین میکند و برای نشر آن تلاش میکند.
ماده ۲۶
مالکیت و سرمایه و تجارت اساسی هستی اجتماع را تشکیل میدهد .
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۲۷
مالکیت شخصی مصون است و جایز نیست شخصی را از دارایی خویش محروم کرد مگر به سبب منفعت عمومی و در مواردی که در قانون به آن تصریح شده و با روشی هک در قانون به ان تصریح شده و خسارت شخص مورد نظر تا حدی جبران میشود .
ماده ۲۸
دولت آزادی طرحهای اقتصادی را بر اساس عدالت اجتماعی و همکاری و هماهنگی میان فعالیتهای عام و خاص تضمین میکند بخاطر تحقق رشد اجتماعی و اقتصادی و افزونی تولید و رفاه عمومی و بالا بردن سطح معیشتی و فراهم آوردن فرصتهای شغلی طبق احکام قانون.
ماده ۲۹
ثروتهای طبیعی و متعلقات آن جزو مالکیت دولت است و دولت باید از آن محافظت کند. و طبق احکام قانون از انها بهره برداری میکند.
ماده ۳۱
بر دولت واجب است که بهره بری را تشویق کند و ضمانتهای لازم و مزایای لازم برای آنرا فراهم کند.
ماده ۳۲
قانون باید مقررات دولت را تنظیم کند.
ماده ۳۳
بر دولت واجب است که از محیط زیست محافظت کند و نیز بر توازن طبیعت، بخاطر تحقق شکوفائی فراگیر و مدام برای بخش سوم حقوق و وظایف عمومی
ماده ۳۴
شهروندان قطری در حقوق و واجبات عام برابرند .
ماده ۳۵
همه افراد در برابر قانون یکسان هستند و هیچ تفاوتی میان نژاد و اصل و زبان و ادیان متفاوت نیست.
ماده ۳۶
ازادی فردی تضمین است و جایز نیست که فردی بازداشت یا زندان یا بازجویی شود و آزادی سکونت و جابجایی بر اساس احکام قانون است و جایز نیست که فردی مورد آزار و یا امانت قرار گیرد.
ماده ۳۷
قداست و حرمت حقوق شخصی، دخالت در زندگی شخصی افراد و شوون خانواده و منزل و گفتگوها و ارتباطات افراد و یا هر گونه دخالت دیگر که ممکن است باعث بدنامی افراد شود جایز نیست و قانون اجازه انرا نمی دهد مگر آن که در محدوده احکام قانون مصرح بر آن باشد.
ماده ۳۸
تبعید شهروند جایز نیست و نیز جلوگیری از بازگشت وی به میهنش جایز نیست .
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۳۹
شخص متهم تا زمان ثابت شدن حکم او در برابر قانون بی گناه است و متضمن حق دفاع از حق خویش است .
ماده ۴۰
در مورد اموری که قانون تعیین میکند هیچ جریمه و مجازاتی نیست و نیز برای کارهایی که در زمان اینده مرتکب میشوند احکام قانون نباید هیچ گونه تاثیری بر افعال مرتکب شده قبل از تاریخ اجرای قانون مزبور داشته باشد مگر توسط دو ثلث مجلس شوری اخلاف آن ثابت شود.
ماده ۴۱
شهروندان قطری به یک اندازه از احکام تصریح شده در قانون و صلاحیات قانون اساسی بهره میبرند
ماده ۴۲
دولت حق شهروندان را در شرکت در انتخابات و کاندید شدن طبق قانون تضمین میکند.
ماده ۴۳
مالیات باید براساس عدالت اجتماعی باشد و از این زمان به بعد جایز نیست که مالیات تعیین شده توسط قانون رها شود.
ماده ۴۴
حقوق شهروندان در جامعه طبق احکام قانون تضمین است.
ماده ۴۵
حقوق شهروندان در ایجاد روابط طبق شرایط و وضعیتهای مصرح در قانون میباشد .
ماده ۴۶
افراد حق گفتگو کردن با مقامات بلند پایه عام دارند.
ماده ۴۷
آزادی بیان و نظر دادن و بحثهای علمی طبق شرایط و وضعیتهای مصرح در قانون میباشد.
ماده ۴۸
آزادی روزنامه نگاری و چاپ و توزیع طبق قانون تضمین شده است .
ماده ۴۹
همه شهروندان حق تعلیم و آموزش دارند و بر دولت واجب است که آموزش را همگانی و رایگان کند طبق قانون و مصوبههای ویژه دولت
ماده ۵۰
آزادی عمل به شعارهای دینی برای همه افراد طبق احکام قانون و مقتضیات حامی نظام عمومی و آداب تضمینی است
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۵۱
قانون حق وراثت را حفظ میکند و به اجرا میگذارد.
ماده ۵۲
هر فردی که طبق قانون نزد دولت مقیم است از حمایت شخصی و دارایی طبق احکام قانون بهره مند است.
ماده ۵۳
دفاع از وطن وظیفه هر شهروندی است.
ماده ۵۴
سربازی عمومی خدمتی ملی است .
ماده ۵۵
احترام به اموال عمومی و حمایت از آن وظیفه همه طبق قانون است .
ماده ۵۷
احترام به قانون اساسی و تبعیت از قوانینی که هیات عمومی صادر میکند و ملزم شدن به و تبعیت از قوانینی که هیات عمومی صادر میکند و ملزم شدن به نظم عمومی و اخلاق و رعایت آداب و سن ملی و قوانین گمرکی وظیفه همه کسانی است که در دولت قطر (کشور قطر) مقیم هستند یا در داخل آن شده اند.
ماده ۵۸
بازگرداندن پناهندگان سیاسی ممنوع است و شروط اعطای پناهندگی سیاسی را قانون مشخص میکند
————- قانون اساسی قطر ————-
باب چهارم : تنظیم قوا – فصل اول احکام عمومی
ماده ۵۹
ملت اساس سلطه و قدرت است و این ملت بنابر احکام این قانون خود را تطبیق میدهد.
ماده ۶۰
نظام حکومتی بنابر مشخص و جدا بودن قوا است و روابطشان بنابر تعاون و به طوریکه این قاون مشخص کرده میباشد.
ماده ۶۱
قوه قانونگذاری چنان که در این قانون مقرر گردیده در اختیار مجلس شوراست .
ماده ۶۲
قوه مجریه به یک امیر واگذار میشود و به گونه ای که در این قانون مشخص گردید مجلس وزرا هم موظف به همکاری با امیر است.
ماده ۶۳
قوه قضاییه در اختیار دادگاههای قانون اساسی است چنان که در این قانون بر آن تاکید شده و احکام این دادگاهها به اسم امیر خواهد بود.
————- قانون اساسی قطر ————-
فصل دوم امیر
ماده ۶۴
اشاره شد که امیر رئیس دولت است . شخص امیر در قبال قانون مصون است و لازم است که از جانب همه مورد احترام قرار گیرد.
ماده ۶۵
نیز اشاره شد امیر فرمانده ارشد نیروهای مسلح است و احترام وی از طرف همه واجب است .
ماده ۶۶
امیر به امور داخلی و خارجی کشور در همه روابط بین المللی میپردازد.
ماده ۶۷
امیر به انجام امور زیر میپردازد :
۱- وضع سیاست عمومی دولت همراه با مبادرت از طرف مجلس نمایندگان
۲- تصویب قوانین و صدور آنها، و قانونی صادر نمی شود مگر اینکه امیر آن را تصویب نماید.
۳- فراخوان مجلس مایندگان به جلسه ی در هر زمان که مصلحت باشد و امیر سرپرستی و ریاست جلسات مجلس نمایندگان در هر زمانی که حضور داشته باشد به عهده میگیرد.
ماده ۶۸
و امیر که مبادرت به بستن پیمان نامهها و توافق نامهها و تعهدات رسمی میورزد و آنها را تقدیم مجلس شورا میکند، که با بخش نامههای توضیحی مناسب همراه است افزود: پیمان نامه یا توافق نامه (قرار داد) بعد از تصویب و انتشار در نشریه رسمی دارای قدرت قانونی است ولی پیمان نامههای صلح و پیمان نامههای متعلق به اقلیم دولت یا آنهایی که متعلق به حق سردمداران ، یا حقوق عمومی یا خصوصی هموطنان است با آنهایی که مربوط به تعدیل قوانین دولت است، هنگامی که قانون آنها را صادر میکند، خود به خود قابل اجراست . به هر حال در چهارچوب یک پیمان نامه رسمی جایز است که دارای شرایط مخالف با شرایط اطلاعاتی باشد .
ماده ۶۹
امیر مسئول قانونگذاری است و احکام معمولی و عرضی کشور را در یکی از حالتهای استثنایی که قانون آن را تعیین میکند اعلان میکند، و در چنین حالتهایی جایز است که تمامی تدابیر ضروری ضرب العجلی را برای مواجهه با هر تهدیدی که سلامت دولت یا سرزمین یا امنیت یا امنیت ملت و مصالحش را به خطر میاندازد یا دستگاههای دولتی را از انجام وظایفشان باز میدارد ، اتخاذ کند و این مصوبه باید طبیعت آن حالتهای استثنایی که احکام عربی اعلان کرده تست را تعیین کند و تدابیری که مجلس شورا برای برخورد با این وضعیت اتخاذ نموده است را توضیح دهد و در طی پانزده روز بعد از صدور این صموبه باید ابلاغ شود و در حالتی که مجلس به هر دلیلی منعقد نگردد، مجلس ابلاغ این مصوبه را در اولین دوره عقد آن تعیین میکند . احکام عرض اعلان شده محدود به دوره ای خاص است و تمدید آن جز با موافقت مجلس شورا جایز نیست.
ماده ۷۰
امیر در حالتهای استثنایی که گرفتن تدابیر به شدت ضروری را میطلبد مبادرت به صدور قوانین خاص میورزد و این در صورتی است که مجلس شورا منعقد نباشد و مساله وابسته است به مصوبات که دارای وجهه قانونی است . این مصوبات قانونی است و باید تقدیم مجلس شورا در اولین اجتماعش گردد و مجلس میتواند در خلال مدتی که حداکثر آن چهل روز بعد از تاریخ تقدیم آن است با اکثریت دو سوم از اعضایش آن را رد کند یا درخواست تعدیل آن را نماید . تا اینکه در خلال دوره زمانی معین صورت پذیرد، این مصوبات قانونی است و از تاریخ رد آن در مجلس قدرت قانون آنها گرفته میشود یا دارایی دوره ای است برای ایجاد تعدیلاتی که صورت پذیرفته است
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۷۱
جنگ دفاعی که مصوبه امیر ان را اعلان میدارد و جنگ متجاوزانه ممنوع است.
ماده ۷۲
امیر که رئیس الوزرا را تعیین میکند و استعفا و کناره گیری از پستش را میپذیرد کناره گیری رئیس وزراء یا خروج آن از اداره با تعلیم تمامی وزیران است در حالت قبول یا کناره گیری (بازنشستگی ) یا عزل از اداره و آن همان مجلسی است که برای اداره اموری ضرب العجلی برپا است تا وقت مجلس جدید فرا رسد.
ماده ۷۳
امیر از طریق سیستم امیری بر طبق پیشنهاد رئیس الوزراء ، وزیران را تعیین میکند و وی بازنشستگی وزیران را میتواند قبول کند . و جایز است که وزیر متعهد آسان سازی امور ضرب العجلی شود تا اینکه تعیین جانشینش صورت پذیرد.
ماده ۷۴
امیر قبل از ادای وظایفش در یک دوره استثنایی در مجلس شورای سوگند یاد میکند .
و به خداوند بزرگ سوگند یاد میکنم که به شریعت و قانون اسلامی احترام بگذارم و از استقلال دولت حمایت نمایم و سلامت اراضی آن را تضمین نمایم و آزادی و مصالحی که در خلال دو ماه از تاریخ اخطار این پستهای خالی انتخاب میشود دفاع نمایم و از ناحیه دیگر عضو معین که در جای خالی مینشیند به عنوان عضوی جدید که برای جایگاه خالی تعیین میشود و در هر دو حالت بر عضو جدید کامل کردن مدت عضویت گذشته اش واجب است .
ماده ۸۴
مدت دوره سالانه مجلس کمتر از هشت ماه نیست و مجلس اجازه افزایش دوره را تا بودجه اعتباری معینی نمی دهد.
ماده ۸۵
مجلس شوری دوره سالانه خویش را به عنوان یک دوره عادی بر طبق دعوت امیر در ماه اکتبر هر سال آغاز میکند.
ماده ۸۶
به صرف نظر از دو ماده قبلی امیر برای اولین جلسه ی که به دنبال انتخابات عمومی میاید در طی یک ماه از انتهای انتخابات، به مجلس خیر میدهد . به گونه ای که اگر مجلس از تاریخی که عقد آن مقرر شده باشد تاخیر داشته باشد ، در این هنگام مدت ولایت مجلس به مقدار فاصله زمانی است ه تا صدر تاریخ مذکور میباشد.
ماده ۸۷
امیر یا صاحب کاندیدای نماینده دوره سالانه مجلس شورا را با یک سخنرانی جامع میگشاید که در آن تذکراتی میدهد که امور دولت را شامل میشود.
ماده ۸۸
و در حالت ضرورت به موجب مصوبه یا بر طبق درخواست اکثریت اعضا مجلس، مجلس شورا را به بستن اجتماع استثنائی در حالت بستن دوره استثنائی دعوت میکند مجلس اجازه ندارد که به مسائل دیگری غیر از چیزی که به خاطر آن انعقاد شده است . بپردازد.
ماده ۸۹
فراخوان دورههای عادی و استثایی مجلس رسمی است.
ماده ۹۰
امیر اجازه مصوبه را میدهد که زودتر از اجتماع مجلس شورا برگزار میشود برای دوره ای از زمان که از یک ماه تجاوز نمی کند و نباید به تعجیل افتادن مجلس شورا در خلال یک دوره واحد تکرار شود دوره ای که به موافقت مجلس آن را اجرا کرده است و بنابراین دوره جزئی از مدت دوره اصلی مجلس باشد.
ماده ۹۱
مجلس اجتماعاتش را در مقرش در شهر دوحه برگزار میکند و با آن وجود، امیر میتواند مجلس را در هر مکانی دیگری برگزار کند.
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۹۲
اعضاء مجلس قبل از ادای تکالیفشان در یک جلسه علنی سوگند زیر را میخوانند:
به خداوند عظیم سوگند یاد میکنم که به کشور و امیر وفادار باشم و به شریعت اسلامی و قانون احترام بگذاریم و از مصانع ملت حمایت نمایم و تکالیفم به امانت و نیکویی انجام دهم.
ماده ۹۳
مجلس در اولین دوره اش رئیس و نائی رئیس را از بین اعضاء انتخاب میکند و هنگام خالی بودن هر یک از این منصبها مجلس برای بقیه مدت برگزاری مجلس یک نفر را انتخاب میکند تا به جای آنها بنشیند . این انتخاب با رای گیری سری و با اکثریت مطلق آراء اعضاء حاضر انجام میشود. ممکن است این اکثریت در رای گیری اولیه صورت نپذیرد . بدین گونه رای گیری دوم انجام میشود تا از بین دو ؟؟ که بیشترین رای را آورده اند یکی را انتخاب کنند. این رای گیری بین دو نفر انجام میشود که به طور مساوی بیشترین رای را آورده اند و یکی از کاندیدها از بین این دو که در دور دوم بیشترین رای را بیاورند انتخاب میشوند و در این قضیه رای اکثریت مجلسی شرط است . هنگامی که هر یک از کاندیداها به طور مساوی رای بیاورند، این دوره به ریاست قدیم ترین عضو برگزار میشود
ماده ۹۴
مجلس باید از بین اعضایش در خلال دو هفته اول شروع دوره سالانه کمیته ای تشکیل دهد که وظایف ضروری را انجام دهد . این کمیته وظیفه دارد که در خلال دوره تعطیلی مجلس وظایفش را برای هموار سازی راه برای دوره بعدی برعهده بگیرد.
ماده ۹۵
مجلس از یک گروه که از رئیس مجلس و نائب رئیس و رئیس کمیته تشکیل یافته برخوردار میباشد که مجلس را در ادای وظایفش کمک میکند .
ماده ۹۶
وظیفه سخنگوی مجلس حفظ نظام مجلس است.
ماده ۹۷
مجلس شورا لایحههای داخلی را صادر میکند که نظام داخلی و اداره اعمالش از ان تشکیل یافته است و کارهای منظم کمیته و قوانین اجرائی و در این قانون رای تمامی اعضا شرط است . این نظامها مجازاتهای تادیبی اعضا را تعیین میکند . برای کسانی که قانون را نقص کنند و یا در جلسات مجلس یا کمیته بدون دلیل مورد قبول، حضور نیابند و نظامهایی را که در بالا ذکر شد.
ماده ۹۸
جایز است که جلسات مجلس به صورت علنی برگزار شود . بر طبق رای یک سوم اعضا مجلس و یا بر طبق درخواست وزیران مجلس میتواند سرمی باشد .
ماده ۹۹
در دوره های مجلس باید بر طبق نصاب قانونی اکثریت اعضا مجلس حاضر باشند و باید سخنگوی مجلس اگر کامل شدن نصاب تحقق نباید به جلسات بعدی واگذار میشود.
ماده ۱۰۰
تصمیمات مجلس از سوی اکثریت مطلق اعضاء صادر میشود که در آن حضور دارنده مگر در صورتی که اکثریت خاص درخواست کنند و در حالت تصاوی رایها، رای رئیس مجلس ارجحیت دارد.
ماده ۱۰۱
عضویت در مجلس به دلایل زیر لغو میشود:
۱- وفات یا ناتوانی کلی
۲- پایان یافتن دوره عضویت
۳- استعفا
۴- عزل از منصب
۵- رای مجلس
ماده ۱۰۲
استعفا هر یک از اعضا مجلس به دستور رئیس مجلس صورت میگیرد. سخنگوی مجلس استعفا را به مجلس تقدیم میکند تا اینکه آن را قبول کند یا رد کند و سیستم داخلی قوانین مربوط به این موضوع را تعیین میکند.
ماده ۱۰۳
هیچ یک از اعضاء نباید از مجلس اخراج گردند مگر اینکه اطمینان و احترامش را از دست دهند و یا اینکه شایستگی خود را در داشتن شرایطی که بر اساس آن انتخاب شده است از دست بدهد و یا اینکه تکالیف عضویت را انجام ندهد . تصمیم عزل از بابت مجلس صورت میگیرد و این تصمیمات به اکثریت دوسوم اعضاء مجلس انجام میوشد.
ماده ۱۰۴
امیر به موجب تصویب دلایل انحلال که ذکر شد جایز است که مجلس را منحل کند با این وجود جایز نیست که به خاطر همین دلایل مجلس دو بار منحل شود جایی که مجلس منحل شود و انتخابات جدید مجلس جایز است که در خلال دوره ای صورت پذیرد که شش ماه از تاریخ انحلال نگذشته باشد.
ماده ۱۰۵
۱- هر یک از اعضای مجلس حق ارائه طرح را دارد
کمیته مخصوص در مجلس برای مطالعه و تقویم سفارشات و تقویم آن به مجلس وادار میشود اگر مجلس پیشنهاد را قبول کند آن را به دولت برای مطالعه و نظرسنجی واگذار میکند این طرح در خلال همین دوره با دوره بعدی به مجلس برمی گردد.
۲- هر طرح قانونی که مجلس آن را رد کند جایز نیست که در خلال همان دوره دوباره در مجلس ارائه شود.
ماده ۱۰۶
۱- هر طرح قانونی که مجلس آن را تأیید کند به امیر واگذار شود تا آن را تصویب نماید.
۲- در صورتی که طرح قانون به مجلس باز گردد در خلال دوره تعیین شده در دوره سابق و مجلس بار دیگر با اکثریت دو سوّم تمامی اعضایش تشکیل جلسه میدهد و امیر آن را تصویب و صادر میکند.
امیر در شرایط اجبار به خاطر توقف این قانون برای دوره ای که برای خدمت مصالح عالیه ضروری میداند جایز است که آن را متوقف کند ولی اگر طرح قانون به پیشنهاد کمتر از دو سوم باشد بازنگری در طی همان دوره جایز نیست.
ماده ۱۰۷
طرح بودجه کلّی باید حداکثر دو ماه قبل از شروع سال مالی تقدیم مجلس گردد و تا زمانی که مجلس با آن موافقت کند، قابلیت اجرایی ندارد. مجلس شوری با موافقت حکومت میتواند تعدیلات بر طرح بودجه انجام دهد و در این قضیه اگر طرح بودجه قبل شروع سال مالی انجام نشود بودجه سابق کماکان فعّال خواهد بود تا زمانی که بودجه جدید فعال شود. قانون شیوه آماده کردن بودجه را تعیین میکند.
————- قانون اساسی قطر ————-
ماده ۱۰۸
مجلس شورا حق تعیین مسائل عمومی حکومت را دارد. و اگر حکومت قادر به اجرای این مصالح نباشد و باید دلایل آن به مجلس داده شود. مجلس فقط یک بار میتواند با اجازه حکومت بودجه را تعلیق کند.
ماده ۱۰۸
مجلس شوری حق شروع درخهواستهای حکومت در مسائل عمومی دارد. و اگر حکومت نتواند این تمایلات پاسخ دهد باید دلایل آن را به مجلس تبیین نماید و مجلس به طبق بیان حکومت باید یک بار آنها را بررسی کند.
ماده ۱۰۹
هر یک از اعضای مجلس شوری میتواند سؤالاتی برای استیضاح از رئیس مجلسی یا یکی از وزیران بپرسد این سؤالات راجع به امور داخلی در اختصاصات ایشان است و سؤال کننده حق پیگیری پاسخ به این سؤال را دارد.
ماده ۱۱۰
هر یک از اعضاء مجلس شورا میتواند وزیران را در امور داخلی در اختصاصات ایشان استیضاح نماید و توجیه پاسخ گویی جز به موافقت یک سوم اعضاء مجلس جایز نیست و مناقشه پاسخگویی جز به موافقت یک سوم اعضاء جایز نیست و مناقشه پاسخگویی حداکثر بعد از ده روز از توجیح آن صورت میگیرد. مگر در حالت اضطراری و به شرط موافقت وزیر بر کوتاه کردن زمان .
ماده ۱۱۱
تمامی وزیران در مقابل مجلس شورا مسؤول اعمال وزارت خانه محور هستند و طرح عدم اعتماد از وزیر جز بعد از عدم پاسخ گویی وی در برابر استیضاح جایز نیست و طرح اعتماد بنابر میل او و یا درخواست موقعیت او از طرف پانزده تن از اعضای میباشد و جایز نیست که مجلس تصمیمش را در این زمینه قبل از ده روز از تاریخ تقدیم درخواست یا شروع درخواست صادر نماید و عدم اعتماد وزیر به اکثریت دو سوم اعضائی است که مجلس از آنان تشکیل میشود و وزیر مورد استیضاح از تاریخ رأی عدم اعتماد عزل شده به حساب میآید.
ماده ۱۱۲
مؤاخذه عضو مجلس در مقابل مجلس یا کمیته نسبت به امور داخلی بر عهده مجلس است.
ماده ۱۱۳
جز در حالت های مشتبه مؤاخذه عضو شورا یا حبس یا بازرسی و یا استیضاح وی جایز نیست جز با کسب اجازه از مجلس و اگر مجلس در درخواست اجازه تصمیم خود را صادر نکند (اجازه ندهد) در خلال یک ماه از تاریخ وصول درخواست از آن این امر به مشابه اجازه شمرده میشود. و گاهی در غیر از دوران انعقاد مجلس اجازه از رئیس مجلس صادر میشود.
ماده ۱۱۴
جمع بین عضویت در مجلس شورا و انجام وظایف عمومی جایز نیست و آن جز حالتهایی است که جمع بین آنها نیاز به بیان قانون دارد.
ماده ۱۱۵
اعضای مجلس شورا باید در رفتارشان مصالح کشور را هدف قرار دهند. و به هیچ صورتی نباید از عضویت در مجلس به نفع خود یا به نفع کسانی که رابطه ویژه با آنها دارند، بهره ببرند و قانون اعمالی را که برای عضو مجلس شوری مبادرت به آنها جایز نیست تعیین میکند.
ماده ۱۱۶
رئیس مجلس و نائب و اعضاء حدود قانون را مشخص میکنند ، که با تعیین آن قانون صادر میشود و از تاریخ سوگند در مقابل مجلس قابل اجراست .
————- قانون اساسی قطر ————-
فصل چهارم : قوه مجریه
ماده ۱۱۷
تنها کسانی به وزارت میرسند که ملیّت قطری داشته باشند.
ماده ۱۱۸
تشکیل وزارت خانه به دستور امیر و به پیشنهاد رئیس مجلس وزیران صورت میگیرد.
و جایز است که امیر به هیئت وزیران یا هر یک از وزیران وظایف وزارت بیان نماید و قانون صلاحیتهای وزیران را تعیین میکند.
ماده ۱۱۹
رئیس هیأت وزرا و وزیران در مقابل امیر، قبل از تولیت مناصبشان سوگند زیر را یاد میکنند:
به خداوند بزرگ سوگند یاد میکنم که برای میهن و امیر خالص باشم و به شریعت اسلامی و قانون احترام بگذاریم و مصالح ملّت را به طور کامل رعایت کنم و تکالیفم را به امانت و شرف انجام دهم و از کیان کشور و سلامت اقلیم آن محافظت نمایم.
ماده ۱۲۰
هیأت وزیران به معاونت امیر مبادرت به انجام وظایف و تمرین قانونهایشان بر طبق قانون و احکام قانون میوزند.
ماده ۱۲۱
اداره تمامی امور داخلی و خارجی که مختص مجلس است بر طبق این قانون و احکام قانون مربوط به هیأت وزیران ، به عنوان هیأت بلند پایه اجرایی میباشد.
هیأت وزیران به طور خاص وظایف ذیل را بر عهده دارد:
۱- پیشنهاد طرحهای قوانین و مراسم را به مجلس شورا برای بحث ارائه میدهد و در حالت موافقن به امیر ارائه میدهد برای تأیید آن و صدور آن بر طبق احکام این قانون.
۲- تکیه بر لوائح و تصمیماتی که وزارتها و دیگر دستگاههای حکومتی دیگر آن را انجام میدهند برای اجرای قوانین که مطابق احکام آن است.
۳- تسلط بر اجرای قوانین و مصوبات و لوایح و تصمیمات.
۴- پیشنهاد ایجاد و تنظیم دستگاههای حکومتی و هیأتها و مؤسسههای عمومی بر طبق قانون
۵- مراقبت برتر بر نظام حکومتی مالی و اداری
۶- تعیین کارمندان و عزلشان در هر زمان مکانی
۷- ترسیم قواعد عمومی کفالت به دلیل امنیت داخلی و حفظ نظام و بر طبق قانون
۸- اداره مالی دولت و وضع طرح بودجه عمومی بر طبق این دستور و احکام قانون
۹- تسلط بر راههای رعایت مصالح دولت در خارج و بر وسائل توجه به ارتباطات دولتی و امور خارجی آن
۱۰- آماده سازی گزارشی در ابتدای هر سال مالی که شامل ارائه ای تفصیلی کارهای مهمی است که در داخل و خارج انجام شده است که همراه نقشه ای است که بهترین وسایل کفالتی را ترسیم میکند. و فراهم سازی وسایل پیشرفت و امنیت دولت، بر طبق مبادی اصلی که متوجه سیاست دولت است در آن قانون و این گزارش به امیر واگذار میشود که آن را تأیید کند.
۱۱- هر تخصص دیگری که این قانون شامل آن میشود.
ماده ۱۲۲
وزیران باید تمامی سیاست کلی حکومت را در حدود اختصاصی آن اجرا نمایند.
و امیر باید از رئیس مجلس و از وزیران درخواست کند که گزارشات از هر یک از اموری که مربوط به وظایف ایشان است تقدیم نمایند.
ماده ۱۲۳
رئیس مجلس وزیران و وزیران در مقابل امیر مسؤول اجرای سیاست عمومی حکومت هستند و هر یک از آنان در مقابل امیر مسئولیت فردی در مقابل اداء تکالیفش و تمرین صلاحیتهایش را بر عهده دارد.
ماده ۱۲۴
قانون مراتب رئیس هیأت وزیران و وزیران را تعیین میکند و در امور ریش هیأت وزیران سایر احکام مخصوص وزیران جاری است که قانون خلاف آن را پاسخ نگفته است.
ماده ۱۲۵
رئیس مجلس وزیران ریاست جلسات و اداره مذاکرات آن را بر عهده دارد. و بر محکم سازی کار بین وزارتهای مختلف تسلط دارد به خاطر به وقوع پیوستن واحد دستگاههای حکومتی و تکامل فعالیتهای آن و به اسم مجلس وزیران و نیابت از او تصمیماتی که مجلس صادر میکند امضاء میشود. و تصمیماتی که امیر آن را باید تعیین کند به نزد امیر برده میشود تا آن را تأیید کرده و بر طبق احکام این قانون صادر نماید.
ماده ۱۲۶
اجتماعات مجلس وزیران با حضور اکثریت اعضای آن درست میباشد به شرط اینکه رئیس با نائب آن بین آنان باد و گفتگوهای مجلس سری است و تصمیمات آن با موافقت اکثریت اعضاء حاضر صادر میشود و هنگام تساوی آراء طرفی که رئیس در آن است، ارجعت دارد و اقلیت ملزم به تبعیت از رأی اکثریت است .
ماده ۱۲۷
مجلس وزیران لایحه داخلی اش را برای تنظیم اعمالش قرار میدهد و دارای امانت عمومی است که بر انجام کارهایش کمکش میکند.
ماده ۱۲۸
وزیران باید در اثناء داری مناصبشان مصالح کشور را در نظر بگیرند و مناصب رسمی خویش را به هر صورت ممکن به نفع خویش یا به نفع کسانی که با آنان ارتباطی ویژه دارند نگیرند. و قانون اعمال اخطاری وزیر ان و کارهایی که در اثناء تولیت مناصبشان از آنان سر میزند و موجب سؤال از آنان (استیضاح آنان) میشود، تعیین میکند، چنانچه شیوه این استیضاح را تعیین میکند.
————- قانون اساسی قطر ————-
فصل پنجم: قوه قضائیه
ماده ۱۲۹
سروری قانون اساسی حکومت در دولت است و برتری قضاوت و پاکی قاضیان و عدلشان ضمانت حقوق و آزادیهاست.
ماده ۱۳۰
قوه قضائیه مستقل است و دادگاهها با اختلاف انواع و درجاتشان متولی آنان و احکامش را بر طبق قانون صادر میکند.
ماده ۱۳۱
قاضیان مستقل هستند، جز قانون هیچ نیرویی بر آنان تسلط ندارد و به هیچ وجه دخالت در قضاوت یا در مسیر عدالت جایز نیست.
ماده ۱۳۲
قانون دادگاهها را بر طبق اختلاف انواع و درجاتشان مرتب میکند و صلاحیت و تخصصهایشان را تبیین میکند و اختصاص دادگاههای نظامی به جز در حالت احکام عرفی اقتضاء مییابد بر جرایم نظامی که از طرف افراد نیروهای مسلح و نیروهای امنیتی صورت میگیرد و این امر در مورد حدودی است که قانون آن را مقرر میسازد.
ماده ۱۳۳
جلسات دادگاهها علنی است جز اینکه دادگاه آن را به خاطر مراعات نظام کلی یا آداب عمومی آن را سری قرار دهد و در تمامی احوال سخن گفتن در جلسه علنی است.
ماده ۱۳۴
قاضیان قابلیت برکناری را ندارند جز در حالتهایی که قانون آن را تعیین میکند.
ماده ۱۳۵
قضاوت حق طبیعی و کفالت تمامی مردم است و قانون شیوه اجرا و وضعیت رسیدن به این حق را تبیین میکند.
ماده ۱۳۶
دادگستری کل مجتمع اتحادیه عمومی را بر عهده دارد و بر امور ثبت قضائی اشراف دارد و بر طبق قوانین.جنایی تسلط دارد و قانون این هیأت تهیه نموده و ویژگیهای آن را تنظیم میکند و شرایط و تضمینان ویژه کسانی را که وظایف آن را عهده دارند را تبیین میکند.
ماده ۱۳۷
مجلس عالی قضاوت بر رفتار نیک در دادگاهها و دستگاههای همیار آن نظارت دارد و قانون تشکیل و صلاحیت و ویژگیهای آن را تبیین میکند.
ماده ۱۳۸
قانون جهت گیری خاص حل درگیریهای اداری را تعیین کرده و سیستم و کیفیت عمل نمودن به آن را تبیین مینماید.
ماده ۱۳۹
قانون شیوه حل اختلاف است ویژه بین طرفهای قضاوت و درگیریها را تنظیم مینماید.
ماده ۱۴۰
قانون طرف قضائی که مختص حل درگیریهای متعلق به قانون مداری قانونها و لایحهها است تعیین میکند و صلاحین و کیفیت بر خورد و عمل در مقابل آن را تبیین میکند چنانچه آثار حکم به عدم قانون مداری را تبیین مینماید.
————- قانون.اساسی قطر ————-
باب پنجم : احکام نهایی
ماده ۱۴۱
امیر این قانون را صادر مینماید و روز بعد از تاریخ انتشار آن توسط در روزنامه رسمی به آن عمل مینماید.
ماده ۱۴۲
قوانین بعد از تصویب و انتشار در مطبوعات رسمی، که در خلال دو هفته از تاریخ تصویب آن صورت میگیرد و بعد از یک ماه از تاریخ انتشار به آن عمل میشود.
ماده ۱۴۴
امیر و سک سوم اعضاء مجلس حق درخواست یک ماده یا بیشتر در این قانون را دارند و اگر اکثریت اعضاء.مجلس به بازنگری و تعدیل آن موافقت کنند مجلس آن را ماده به ماده بررسی میکند و برای تعدیل موافقت دو سوّم اعضاء مجلس.شرط است و تعدیل فقط بعد از تصویب امیر و انتشار آن در روزنامه رسمی صورت میگیرد و اگر پیشنهاد درخواست تعدیل از آغاز و موضوع رد شود ارائه دوباره آن قبل از گذشت یک سال از این موضوع جایز نیست.
ماده ۱۴۵
احکام مخصوص دولت و وراثت درخواست تعدیل آن جایز نیست.
ماده ۱۴۶
درخواست تعدیل احکام ویژه حقوق و آزادیهای عمومی جایز نیست مگر در حدودی که هدف از آنها بخشیدن.حقوق و تضمیناتش به نفع هموطنان باشد.
ماده ۱۴۷
احکام خاص واضح امیر در این قانون و درخواست تعدیل آن در دوره نیابت جایز نیست.
ماده ۱۴۸
درخواست تعدیل هیچ یک از مواد این قانون قبل از گذشت ده سال از تاریخ عمل به آن جایز نیست.
ماده ۱۴۹
توقف هیچ یک از احکام این قانون جز در حین دوره ای که احکام عرفی جاری است و در حدودی که قانون آن را تعیین.میکند جایز نیست . همچنین تعطیلی مجلس شود یا هتک اطمینان اعضاء آن در خلال این دوره جایز نیست.
ماده ۱۵۰
نظام موقت اساسی معادل که درخواست به آن عمل میشود و در تاریخ ۱۹/۴/۱۹۷۲ صادر شده است الغاء میشود و دیگر.احکام مخصوص مجلس کنونی تا زمانی که مجلس شورای جدید تشکیل گردد باقی میماند.