گواهینامه بازرسی کالا یا گواهی سوریانس (Certificate of inspection of goods) سندی است که توسط یکی از شرکت های بازرسی کننده بین المللی صادر می شود. در بازرگانی بین المللی که طرفین داد و ستد ساکن کشورهای مختلف می باشند. و در اکثر معاملات کالا نیز از کشور ثالثی بارگیری و حمل می شود، قاعدتاً خریدار پیش از وصول کالا نمی تواند از انطباق مشخصات کمی و کیفی و سایر خصوصیات کالا با قرارداد فروش اطمینان حاصل نماید.
گواهینامه بازرسی کالا یک گواهی است که اصولا برای واردات اقلام کالایی نظیر محصولات گوشتی، کالا های فاسدشدنی و تجهیزات صنعتی لازم است. این گواهی قرار داشتن کالا ها در شرایط مناسب و داشتن مشخصات و ویژگی های مورد نیاز آن ها را مورد تایید قرار می دهد. همچنین تایید می کند که حجم اعلامی کالاها هنگام خروج از بندر درست می باشد. به این گواهی یا تاییدیه را گزارش یا گواهی بازرسی می گویند.
پس از جنگ جهانی دوم برای پاسخگویی به این نیاز تجارت جهانی و حذف این مشکل و کمک به رشد تجارت بین المللی و ایجاد اطمینان بیشتر به طرفین داد و ستد به ویژه وارد کنندگان، شرکت های بازرسی بین المللی پا به عرصه تجارت جهانی گذاشتند. و در کنار فورواردر ها، بانک ها، شرکت های بیمه و شرکت های حمل و نقل جا گرفتند. و بازوی فنی وارد کنندگان کالا معرفی گردیدند.
بنابراین در این مواقع بازرسی قبل از حمل PRE SHIPMENT INSPECTION یا به اختصار PSI در تجارت بین المللی مطرح می شود. خریدار فقط از طریق این سند است که می تواند اطمینان حاصل نماید، کالا ی تحویلی به متصدی حمل و نقل از لحاظ کمی و کیفی و سایر مشخصات با قرارداد فروش انطباق دارد.
بازرسی ممکن است از زمان بسته بندی شروع و در حین بسته بندی تا موقع بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد. ولی معمولاً بازرسی از پک های حاضر جهت صدور انجام میپذیرد. و سپس گواهی بازرسی صادرمی گردد.
انواع گواهی بازرسی کالا
بازرسی حین ساخت
به منظور افزایش کیفیت و اطمینان یافتن از کیفیت تولید و رعایت روش های صحیح مطابق با استاندارد جهانی، بازرسی حین تولید انجام می گیرد و موارد احتمال نواقص کیفی و عدم کارایی را در نظر می گیرند.
یکی دیگر از جنبه های بازرسی حین ساخت مربوط به زمانی است که تغییری در فرآیند تولید ایجاد شود. این تغییر ممکن است به دلایل مختلف از جمله افزایش ظرفیت تولید، به کارگیری ماشین آلات جدید و غیره صورت گیرد. که بازرس باید دقیقاً اثر تغییرات مزبور را در کیفیت محصول نهایی ردیابی و بررسی نماید.
عملاً معایبی در محصولات وجود دارد که تنها در بازرسی حین ساخت نمایان می شود. در ساخت قطعات و مجموعه های سخت، بسیاری از قسمت ها و مواد اولیه از پیمانکاران جزء تامین می شود. و بدیهی است کیفیت مواد و قطعات ورودی روی کیفیت محصول نهایی کاملاً موثر می باشد.
صرفا از طریق این سند است که خریدار می تواند مطمئن گردد که محموله کالا های تحویلی به شرکت حمل و نقل از نظر حجم، تعداد، کیفیت و مشخصات با آنچه که در قرارداد فروش، فروشنده متعهد است مطابقت دارد. این بازرسی معمولا از بسته های آماده شده برای ارسال صورت می گیرد اما می تواند از زمان بسته بندی شروع شده و در تمام طول پروسه بسته بندی و بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد.
این بازرسی به منظور تایید تطابق کالا با سفارش خرید، الزامات قراردادی و استانداردی شامل یک یا تعدادی از موارد ذیل می باشد
- بازرسی کمی و یا کیفی کالا
- انجام بازرسی وضعیت پکینگ و نشانه گذاری محموله
- بازرسی کانتینر و سایر وسایل حمل و نقل
- نظارت بر بارگیری یا تخلیه کالا
- نمونه گیری
- آنالیز آزمایشگاهی یا آزمون های مربوطه
گواهی بازرسی پیش از حمل ( Pre-shipment inspection certificate ) (PSI)
صرفا از طریق این سند است که خریدار می تواند مطمئن گردد که محموله کالا های تحویلی به شرکت حمل و نقل از نظر حجم، تعداد، کیفیت و مشخصات با آنچه که در قرارداد فروش، فروشنده متعهد است مطابقت دارد. این بازرسی معمولا از بسته های آماده شده برای ارسال صورت می گیرد اما می تواند از زمان بسته بندی شروع شده و در تمام طول پروسه بسته بندی و بارگیری برای حمل به مقصد ادامه یابد.
این بازرسی به منظور تایید تطابق کالا با سفارش خرید، الزامات قراردادی و استانداردی شامل یک یا تعدادی از موارد ذیل می باشد
- بازرسی کمی و یا کیفی کالا
- انجام بازرسی وضعیت پکینگ و نشانه گذاری محموله
- بازرسی کانتینر و سایر وسایل حمل و نقل
- نظارت بر بارگیری یا تخلیه کالا
- نمونه گیری
- آنالیز آزمایشگاهی یا آزمون های مربوطه
گواهی بازرسی کالا در مبدا ( Certificate of origin inspection ) (COI)
در این نوع بازرسی باید قبل از حمل جهت مطابقت کالا توسط یکی از شرکت های بازرسی که مورد تائید سازمان استاندارد باشد به بازرسی به عمل آید دامنه فعالیت شرکت بازرسی دارای اهمیت می باشد که پس از بازدید نسبت به صدور گواهی جهت ترخیص کالا اقدام می گردد. این گواهی ها توسط شرکت های بازرسی ارائه می گردند.
COI مخفف CERTIFICATE OF INSPECTION می باشد. توضیح آن که در تجارت بین المللی مؤسساتی وجود دارند به نام ” شرکت های بازرسی قبل از حمل ” یا ” PSI ” برخی از این شرکت ها از قبیل SGS, BIVAC,ITS, … معروف می باشند.
خدمت این مؤسسات این است که برای کالا های مورد مبادله در تجارت بین الملل از نظر کمیت (مقدار)، کیفیت و بعضاً ارزش کالا گواهی صادر می کنند.
مثال
برای مثال شما از یک فروشنده خارجی آهن به وزن ۵۰۰ تن با مشخصات خاصی خریداری نموده اید. برای این که در آینده با مشکل کمبود مقدار و یا کاهش کیفیت مواجه نشوید، از یکی از شرکت های بازرسی قبل از حمل (لیست این شرکت ها که در کشور ما اعتبار دارند از طرف سازمان ملی استاندارد اعلام گردید.) تقاضا می کنید که به هنگام بارگیری کالا به مقصد ایران از کالا بازرسی و نسبت به وزن و یا کیفیت ، … کالا اعلام نظر (تایید تعداد و مشخصات با میزان سفارش شده) و گواهی لازم صادر نماید.
گاها این گواهی مورد قبول سازمان ملی استاندارد است و اگر کالایی مشمول استاندارد است ، این گواهی (COI) حسب اعلام سازمان ملی استاندارد، می تواند مورد قبول قرار گیرد.
بازرسی کالا در مقصد
بسیاری از واحد های تولیدی به دلیل نیاز به تسریع در فرآیند واردات و نیاز خطوط تولید، بدون انجام بازرسی نسبت به حمل کالا مبادرت نموده و قبل از اظهار کالا در گمرکات نسبت به انجام بازرسی در مقصد اقدام می نماید.
بازرسی در ارتباط با واردات کالا
- بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت کالا و توانایی تحول کمی و به موقع آن به کمک بازرسی و ارزیابی سازنده و یا فروشنده قبل از عقد هرگونه قرارداد و یا گشایش اعتبار اسنادی
- بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، پکینگ و بارگیری کالا در مبدا
- نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون از بازرسی و ارائه آن به خریدار
- بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت و بسته بندی کالایی که بدون بازرسی وارد گمرک گردیده است و یا به دلایل مختلف اسناد آن مورد قبول بانک گشایش کننده اعتبار نمی باشد
بازرسی در ارتباط با صادرات کالا
- تهیه مستندات لازم به کمک بازرسی کالا ی موجود و ارزشیابی توانایی ساخت و ارائه آن مطابق با استانداردها و کیفیت مورد توجه خریدار قبل از عقد قرارداد فروش به جهت کسب اعتماد خریدار به درخواست فروشنده
- بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، بسته بندی و بارگیری کالا در مبدا
- نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون از بازرسی جهت ارائه به خریدار
برخی اسناد و فرم ها نیز وجود دارد که استاندارد بودن کالا توسط عرضه کننده و یا تولید کننده به موجب آن تأیید می شود و ممکن است با نظر خریدار به تأیید شرکت های بازرسی نیز برسد و از طرف سازمان استاندارد، از وارد کننده یا صاحب کالا در خواست شود.
- اظهارنامه عرضه کننده
- اظهارنامه تولید کننده
- برگه نتایج آزمون
در ایران از گواهی استاندارد برای کنترل سطح کیفی محصولات وارداتی استفاده می شود. ارزیاب کالا را بر اساس استاندارد های بین المللی و ملاک های مد نظر ایران بررسی می کند تا از مطابقت آن ها با این قوانین اطمینان حاصل کنند. این گواهی را گواهی استاندارد یا COI می نامند.
علاوه بر این با توجه به حوزه کاری و اطلاعات ارائه شده توسط خریدار یا فروشنده یک سری از گواهی های تجاری باید دریافت شود، به ویژه اگر این خرید بر اساس اعتبارات اسنادی انجام شده باشد که این گواهی را گواهی ارزیابی یا LC (letter of credit) می گویند.
بازرسی کالای داخلی
در تعدادی از کالا های ساخت داخل، شرکت بازرسی مهندسی و صنعتی ایران به عنوان بازرس تعیین می شود و این شرکت در مراحل مختلف تولید شرکت نموده و در صورت تائید کالا ی ساخته شده و مطابقت آن با اسناد خرید، نسبت به صدور گواهینامه اقدام می نماید.
بازرسی در ارتباط با خریدهای داخلی
تهیه مستندات لازم به کمک بازرسی کالا ی موجود و ارزشیابی توانایی ساخت و ارائه آن مطابق با استانداردها و کیفیت مورد توجه خریدار قبل از عقد قرارداد خرید به جهت حصول اطمینان خریدار
بازرسی برای حصول اطمینان از کیفیت، کمیت، بسته بندی و بارگیری کالا در مبدا
نظارت بر مراحل مختلف فرآیند ساخت و اجرای بازرسی کنترل کیفی در هر مرحله ساخت و تهیه گزارش های مدون جهت ارائه به خریدار
نکات مهم بازرسی کالا
اهمیت بازرسی کالا در تجارت بینالمللی
اطمینان از کیفیت و مرغوبیت کالا وارداتی و صادراتی، همواره دغدغه اصلی تجار و دیگر فعالان بخش بازرگانی و از همه مهمتر مسئولین کشورهای مقصد بوده است. امروزه بازرسی کالا (Inspection) به جز جدائیناپذیر پروسه واردات و صادرات تبدیل شده است. گسترش این موضوع در سطح جهانی تا حدی بوده که از بازرسی کالا به عنوان یکی از مراحل پیچیده و کاملاً تخصصی بازرگانی یاد شود.
در این راستا کمیته جهانی استاندارد (ایزو) به منظور تسهیل این امر، اقدام به تدوین دستورالعملهایی در زمینه بازرسی کالا نموده که در حال حاضر این استانداردها مرجع و منبع کشورهای مختلف جهان در بحث بازرسی کالا شده است.
گواهینامه بازرسی کالا برای چه کشورهایی ضروریست
لیست این کشورها هر ساله تغییر می کند. همچنین ارزش کالاها هم در این لیست موثر است. در قوانین از برخی کشورها فارغ از ارزش کالا این گواهی مورد نیاز است. در ادامه لیست این کشورها را مشاهده می نمایید:
آنگولا، بنگلادش، بنین، بورکینافاسو، بروندی، کامبوج، کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، کومور، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، ساحل عاج، اکوادور، اتیوپی، گینه، هند، اندونزی ، ایران، کنیا (در دست بررسی)، کویت، لیبریا، ماداگاسکار، مالاوی، مالی، موریتانی، مکزیک، موزامبیک، نیجریه، سنگال، سیرالئون، توگو و ازبکستان.
وظایف شرکت های بازرسی کالا
بازرسی های کالا، دربردارنده تمامی فعالیت هایی است که شرکت بازرسی کننده به جهت مشخص کردن کیفیت و کمیت کالا انجام می دهد. از سوی دیگر شرکت های بازرسی کننده باید از صلاحیت کامل فنی و علمی برخوردار باشند و بتوانند در عین رازداری و امانت داری، به وسیله نیروی انسانی ماهر خود گزارش دقیق فنی از بازرسی کالا ارائه بدهند.
چگونگی زمان و مکان بازرسی کالا در اعتبارات اسنادی باید به طور دقیق عنوان شود، چرا که در صورت نبودن این الزامات کالا اجازه ترخیص کالا از گمرک را ندارد به همین منظور مابین مشتری و سازمان بازرسی کننده سندی در خصوص موضوع بازرسی منعقد خواهد شد که شامل سفارش بازرسی، کارمزد بازرسی، نحوه پرداخت آن و نوع تسهیلات و تعهدات طرفین می باشد.
از سوی دیگر به منظور بررسی کالا، کلیه مشخصاتی که در سند سفارش بازرسی کالا مطرح شده است از کمیت و کیفیت کالا گرفته تا بسته بندی و موارد دیگر در نظر گرفته می شود و هرگونه تغییرات در زمینه این مشخصات باید بلافاصله توسط شرکت های ترخیص به اطلاع شرکت بازرسی کالا برسد.
خریدار باید حدود تعیین شده بازرسی را به اطلاع فروشنده و یا سازنده کالا اطلاع دهد و فروشنده نیز موافقت خود بر انجام امور بازرسی را بپذیرد در غیر این صورت هیچ مسئولیتی بر عهده شرکت بازرسی نمی باشد
شرکت بازرسی کننده، بازرسی کالا را بر اساس حدود بازرسی مشخص شده می تواند در هر موقعیتی مثل محل تولید، بسته بندی ، انبار فروشنده، گمرک یا بندر مبدا و یا بندر مقصد انجام دهد. همچنین می بایست کلیه اقدامات لازم به جهت ایمنی بازرس کالا به وسیله فروشنده صورت گیرد و در صورت وجود هر گونه خطر مراتب به اطلاع شرکت بازرسی کالا گزارش شود.
مدت زمان تحویل تمام اسناد و مدارک مد نظر خریدار نظیر بروشور، نقشه، مشخصات فنی و غیره به شرکت بازرسی کننده کالا حداقل دو هفته قبل از بازرسی کالا است اگر مدارک نام برده شده در زمان معین شده به وسیله خریدار یا نماینده آن به شرکت بازرسی کننده کالا تحویل داده نشود، این مدارک ملاک انجام بازرسی قرار نگرفته و بنابراین شرکت بازرسی مسئولیتی در برابر آن نخواهد داشت.
نحوه صدور گواهی ترخیص یا گواهی بازرسی PSI
بررسی مدارک خرید
بررسی مدارک کنترل کیفی و بازرسی کالا (جهت انطباق محصول با استاندارد و سفارش)
بازرسی ظاهری (چشمی) از کالا و اجزای آن (که می تواند شامل بازرسی رنگ نیز باشد
بازرسی کمی
بررسی پکینگ لیست
بازرسی بسته بندی کالا ( بسته بندی کالا صادراتی )
بازرسی حین بارگیری
صدور گواهی ترخیص یا گواهی بازرسی
چه وقت به گواهینامه بازرسی کالا نیاز داریم؟
زمانی که ارزش کالای خریداری شده خیلی زیاد است و یا زمانی که با یک مشتری که حساسیت بالایی دارد، ممکن است که از شما گواهینامه بازرسی کالا و استاندارد بخواهد. این گواهی به مشتری این اطمینان را می دهد که کالا دقیقا محصول مورد نظر او بوده و از لحاظ کیفی نیز مطابق با خواست خریدار است.
گواهینامه بازرسی کالا را می توان به خریدار یا بانکی که خریدار از آن اعتبارات اسنادی را در یافت کرده است ارائه داد. در صورتی که باید گواهی بازرسی به بانک خریدار تسلیم شود، باید نامه درخواستی برای انتقال پول به این مضمون ارائه شود که برای پرداخت کامل پول و انجام تعهدات مالی، می بایست گواهی ارزیابی و استاندارد ارائه شود.
دیگر گواهی های بازرسی که توسط شرکت بازرسی به وارد کننده کالا
- بازرسی کالا (کیفی و کمی) یا COI (Certificate Of Inspection)
- انجام بازرسی قبل از حمل یا PSI (Pre Shipment Inspection)
- بازرسی ظاهری یا VIC (Visual Inspection Certificate)
- مؤید نامه (CI (Certificate of Letter
- تعیین ارزش PVC (Peice Value Certificate)
- رضایتمندی مشتری CSC (Customer Satisfaction Certificate)
- بازرسی ماهوی کالا SIC (Standard Industrial Classification)
- راهاندازی CC (Commissioning Certificate)
- بستهبندی (PL (Packing List
- گواهیهای آزمایشگاهی (TR (Test Report
- انطباق کیفیت کالا VOC (Verification Of Conformity)
البته سازمان های بازرسی بین المللی خدمات دیگری مانند بازرسی کالا حین ساخت و بازرسی نظارت بر حمل و بارگیری کالا و نظارت بر تخلیه کالا ( استریپ کالا و استافینگ کالا ) را نیز انجام می دهند و به منظور حفظ منافع تاجران و واردکنندگان کالا به بازرسی تعیین ارزش و تایید پروفرما و بررسی اصالت تولید کننده یا فروشنده نیز می پردازند که این نوع بازرسی برای انجام عملیات اعتباری در حجم گسترده لازم خواهد بود.
پس از انجام کلیه حدود و دامنه بازرسی سندی تحت عنوان گواهینامه بازرسی بر روی سربرگ رسمی سازمان بازرسی کننده صادر می شود که این سند نشان دهنده انطباق کمیت، کیفیت، بسته بندی و دیگر مشخصات کالا ی بازرسی شده با مشخصات مندرج در مدارک خرید است.
انواع اسناد بازرسی کالا
اظهارنامه تولید کننده (MD: Manufacture Declaration) و اظهارنامه عرضه کننده (SD: Supplier Declaration) :
گواهی مبدا :
سندی است که توسط یک مرجع صلاحیتدار ( معمولاً اتاق بازرگانی کشور صادرکننده کالا ) صادر میشود و مبدا اصلی کالا یا به عبارتی محل ساخت کالا را مشخص میکند.
فرم تعهد و اظهارنامه انطباق وارد کننده کالا :
سندی است که در آن وارد کننده کالا تعهد میکند تمامی اجناس و کالا های وارداتی با استاندارد مورد قبول سازمان استاندارد ایران و اظهارنامه گمرکی همخوانی دارد و اگر خلاف آن به اثبات رسید، همه مسئولیتهای آن بر عهده فرد وارد کننده است.
تأییدیه انطباق (VOC: Verification Of Comfomity) :
سندی است که بر اساس آن یکی از شرکتهای بازرسی یا مشمول کنترل کیفیت واحد تولیدی یا مدیر عامل واحد تولیدی اظهارنامه عرضه کننده کالا را تأیید میکند.
گواهی انطباق ( مجوز ترخیص )( Certificate of Conformity : COC) :
سندی است که ادارات استاندارد استانها صادر کرده و این اطمینان را فراهم میکند که کالا ی وارد شده با استاندارد مربوطه انطباق دارد و در صورت ارائه این سند، نیازی به فرستادن کالا به آزمایشگاه نیست.
طبق ماده ۶ آییننامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات ارائه گواهینامه انطباق مؤسسه برای ترخیص قطعی کالا های مشمول اجرای اجباری استاندارد الزامی است.
گواهی کیفیت و کمیت و بسته بندی ( Certificate of quality, quantity and packaging : CQQP) :
این سند گواهی بازرسی صادره توسط یک شرکت بازرسی است و کیفیت، کمیت و بسته بندی کالا را گواهی میکند.
گواهینامه ثبت کالا (COR: Certification Of Registration) :
گواهینامه ای است صادر شده از سوی مدیر کل بازرسی کالا و امور صادرات و واردات سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و هدف از صدور آن، درج تاریخ اعتبار برای تولیدکنندگان خارجی و صادرکنندگانی است که به صورت مستمر کالایی را به ایران صادر میکنند.
گواهینامه بازرسی (COI: Certification Of Inspection) :
سندی است که نشان دهنده انطباق کالا یا سفارش با انجام ارزیابی، بازدید، قضاوت و ارزیابی برگه نتایج آزمون است.
برگه نتایج آزمون(TR: Test Report) :
سندی است که نتایج آزمون نمونه یک محصول را طبق استاندارد مربوط یا الزامات اساسی نشان میدهد. در برگه نتایج آزمون اطلاعاتی مثل، نوع و سازنده کالا، تاریخ آزمون، نام آزمایشگاه، موارد آزمون شده و نتایج مندرج در آن با مهر و امضا مشخص است.
گواهی تأیید قیمت (CRF) :
این سند به معنی تأیید قیمت کالا توسط یک شرکت بازرسی معتبر است و واردکنندگانی که این گواهی را به گمرک ارائه کنند، از بررسی قیمت کالا هنگام ترخیص کالا معاف هستند.
فهرست استانداردهای مورد تائید موسسه استاندارد ایران
- استانداردهای ملی ایران کالا (ISIRI)
- استانداردهای کشورهای اروپایی (EN) شامل:
NSAI, SFS, SIS, DS, ON, IBN, IPQ, NNI, UNI, AFNOR, DIN, BSI, DINEN, BSEN
- استاندارهای بینالمللی کالا شامل : ISO, EC, ITU, CODEX
- استاندارهای کشورهای آمریکای شمالی شامل: ANSI, ASME, ASTM, UL, API, AGI
- استانداردهای کشور ژاپن JIS
نمونه گواهی بازرسی کالا
