فو رواردر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها

فوروا ردر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها : در بازرگانی بين المللی برای حمل و نقل كالاها نياز به شركت های واسطه حمل داريم، كه اين شركت های واسطه فورواردر و كرير نام دارند. فور وارد ر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها را در زیر بررسی می کنیم.

متصديان حمل و نقل

اين گروه، خود به حمل کننده ها و فورواردرها تقسيم می شوند. هر كدام از اين شركت های واسطه وظايفی دارند كه در اين مقاله به شرح آن می پردازيم.

کریر ( CARRIER ) :

حمل کننده يا متصدی حمل که در قوانين گوناگون کشور از آن نام برده شده است، شخصی است حقيقی يا حقوقی که حمل و نقل فيزيکی کالا  را به عهده می گيرد. از جمله اين دسته موسسات :

• شرکت های هواپيمايی
• کشتيرانی
• حمل و نقل جاده ای و راه آهن

اين شرکت ها که عموما وسايل حمل و نقل را در اختيار دارند به جز در حمل ساده مستقيما طرف قرارداد فرستنده کالا قرار نمی گيرند و اختيارات مسئوليت های آنان براساس کنوانسيون ها، عرف بين المللی و همچنين در قوانين و مقررات داخلی کشورها تا حدود زيادی مشخص و شناخته شده می باشد.

وظایف شرکت کریر

• انعقاد قرارداد حمل و صدور راه‌‌ نامه
• تهیه اسناد و مدارک لازم برای امکان سفر از قبیل کارنه‌تیر ، کارنه دو پاساژ ، دوزبلاغ ، ویزا ، بیمه‌نامه ، گواهی قبولی و…
• تودیع ضمانت‌نامه‌های لازم به ارگان‌های ذیربط جهت اخذ مدارک و اسناد ضروری .
• تامین کامیون مناسب برای حمل با توجه به مهلت مقرر شده در قرارداد حمل کالا .
• تحویل گرفتن کالا از فرستنده یا فورواردر و نظارت در بارگیری کامیون از نظر تطبیق مندرجات اسناد حمل با محموله .
• ارائه اسناد کالای مربوط به مقامات گمرکات از مبدا تا مقصد راه‌‌نامه و مراقبت در سالم نگه داشتن پلمپ‌های گمرکی .

در ادامه …

• تحویل کالا به گیرنده در محل‌هایی که به وسیله مقامات گمرکی تعیین و اجازه داده می‌شود.
• رعایت مسیر مشخص شده و مدت زمان حمل کالای تزانزیتی که مقامات گمرکی تعیین می‌نمایند.
• رعایت مسیر و مدت زمان حمل کالا بر طبق قرارداد حمل .
• تخلیه یا نظارت بر تخلیه و شمارش کالا و امضا اسناد کسر و اضافه و آسیب دیدگی .
• دقت در تحویل محموله به مقصد و اخذ گواهی‌های مربوطه.

حقوق کریر 

• مسئولیت‌های کریری در پرداخت غرامت محدود به موارد مذکور در کنوانسیون C.R.M و به شرط رعایت مفاد این کنوانسیون از جانب فرستنده و گیرنده کالا خواهد بود.
• در صورتی که حوادث و عواملی خارج از حیطه اختیارات کریر ( قوه قهریه ) موجب عدم اجرای تعهد گردد،  کریر مسوولیتی در قبال پرداخت غرامت ندارد.
• کریر مسوولیتی در قبال مغایرت ناشی از محتویات بسته‌های آکبند یا کنتینرهایی که با پلمپ شماره‌دار سالم به همان نحو که تحویل گرفته شده به مقصد تحویل می‌شود نخواهد داشت.
• فرستنده کالا  در صورتی که  با اظهار نظر خلاف واقع خود از نظر کمیت و کیفیت کالا موجبات زیان یا انجام هزینه‌های غیر عادی را برای کریر فراهم نماید متعهد جبران آن می‌باشد.
• تا هنگامی که کرایه و هزنیه‌های مربوط به آن پرداخت نشده باشد کریر می‌تواند اجازه دخل و تصرف در کالا را به صاحب آن ندهد.
• در مواردی که کامیون به انتظار بارگیری یا تخلیه پیش از حد مقرر معطل نگهداشته شود مشتری متعهد پرداخت حقوق توقف خواهد بود.

فورواردر ( FORWARDER ) :

فورواردری به خدماتی اطلاق می شود که طی آن شخص یا یک شرکت حقوقی در قبال دریافت اجرت، مقدرات انتقال کالا از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند و در اصطلاح فورواردر یک شرکت واسطه برای ارسال بارهای عمده و گروپاژ هست.

برای آشنایی بیشتر با گروپاژ، پیشنهاد میکنم مقاله گروپاژ یا حمل مشترک بار چیست؟ را مطالعه کنید.

خدمات فورواردی به ۴ بخش تقسیم می شود

1. فور واردری هوایی
2. فورو اردری دریایی
3. فوروا ردری زمینی
4. فوروار دری ریلی

در قوانين بعضی کشورها مانند آلمان فوروارد تعريف و وظايف آن مشخص شده است در حالی که در بسياری کشورها تعريف قانونی از فورواردر تعاریف مختلفی به شرح ذيل به عمل آمده است:

1- فورواردر عبارت است از شخصی که چگونگی حمل کالا را از طرف مشتری خود طراحی می نمايد. بدون اين که خود الزام نقش حمل کننده را داشته باشد. در کشورهای مختلف با اسامی مختلف مانند نماينده، متصدی حمل و نقل، فورواردر و غيره ناميده می شود ولی نقش هماهنگی و طراحی او در سطح بين المللی مورد قبول واقع شده است.

2- سازمان فيتا با توجه به تفاوت در سيستم های مختلف حقوقی کشورها فورواردر را بر اساس وظايف محوله به شرح ذيل تعريف نموده است :

• فورواردر کسی است که کليه سئوالات صاحب کالا را در زمينه حمل کالا پاسخ می گويد و سعی نمايد کالا را در سريع ترين زمان و با امنيت کامل به مقصد برساند.
• شبکه وسيع نمايندگان فورواردر در دنيا و کارگزاران آن ها باعث می شود فورواردر بتواند بهترين و ساده ترين مسير حمل را تعيين و در ارتباط با پرداخت بهای کالا نيز خدماتی ارائه نمايد.
• فورواردر به عنوان متخصص حمل و نقل روش های مختلف حمل مرکب را مورد بهره برداری قرار می دهد و در رابطه با تشريفات اداری اداری و تهيه اسناد اقدامات لازم را معمول می دارد.
• فورواردر با بهره گيری از امکانات توزيعی که در اختيار دارد و با توجه به اطلاعاتی که از حمل و نقل داخلی و بين المللی دارد مشاور مناسبی برای آن ها ايجاد نمايد.بنابراين براساس تعریف سازمان فياتا فورواردر کسی است که بتواند وظايف فوق را انجام دهد.

وظایف فورواردری

3- در مقررات (1) UNCTAD/ICC برای اسناد حمل ترکيبی کالا، فورواردر به کسی اطلاق می گردد که قرارداد حمل را منعقد نموده و مسئوليت اجرای آن ار به عنوان متصی حمل به عهده می گيرد. محدوده مسئولیت متصدی حمل ترکيبی از زمان در اختيار گرفتن کالا در مبدا حمل تا زمان تحويل آن در مقصد نهایی می باشد. فورواردر مسئول هر نوع فعل يا ترک فعل مستخدمين و کارگزاران خود در محدوده انجام وظيفه آن ها می باشد.

4- بنابراين فرواردر را می توان به شرح زير تعريف نمود :

فورواردر شخصی است که حمل را طراحی نموده و از طرف خود يا از طرف شخص ديگری به عنوان اصيل نه به عنوان نماينده (حمل کننده يا صاحب کالا) قرارداد حمل را با قبول مسئوليت به انجام می رساند. فورواردر بارنامه خود را صادر نموده و مسئوليت حمل را از مبدا تا مقصد به عهده می گيرد.

 مسئولیت های فورواردر در پروسه ی حمل و نقل کالا 

•  کسب اطلاعات و دستورات لازم از مشتری برای صدور پیش برگ ( پروفرما ) ، بارنامه و سایر اسناد حمل و نقل و انعقاد قرارداد حمل و خدمات فورواردی.
• انعقاد قرارداد اجرای عملیات ترابری ( حمل و نقل ) طبق دستورات مشتری
• نظارت بر امور عملیات حمل ، تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز به مشتری از قبیل اعلامیه حمل
• تحویل کالا به گمرک مقصد، امضا صورت مجالس کسر یا اضافه تخلیه یا آسیب دیدگی و فقدان کالا
• اخذ صورت مجالس از حمل کننده کریری و ارائه به مشتری
• تسویه حساب با مشتری، شخص حمل کننده یا پیمانکاران ذی و سایر وجوهی که وصول آن به عهده فورواردر است.
• اعلام ورود کالا به مشتری و صدور ترخیصیه های کلی یا تفکیکی کالا
• انجام تشریفات گمرکی ترخیص کالا در صورت لزوم و حسب قرارداد منعقده

در ادامه ….

• تحویل کالا در نقطه مقصد و عملیات حمل از گمرک تا انبار صاحب کالا در صورت توافق نسبت به حمل یکسره
• اخذ پروانه ورود موقت کانتینرهای واردشده به کشور از گمرکات و عودت آن ها در مهلت تعیین شده است.
• شرکت های فورواردر در جهت تأمین کامیون های مورد نیاز، مجاز به انعقاد قرارداد یا توافق مستقیم با خود راننده ( به استثنای رانندگان تحت پوشش خود ) نیستند و صرفاً از طریق شرکت های کریر بایستی اقدام به این امر نمایند.
• فورواردر بایستی مسئولیت های مدنی خود را بابت خدمات فورواردی که به عهده می گیرد بیمه نماید.
• وظایف محوله سمت کارگزار فورواردی (R.A) در حد مفاد قرارداد همکاری شامل انجام تشریفات مرزی، تحویل و تحول گمرکی و حمل و نقل کالا در حد عرف و یا حسب قرارداد منعقده با فورواردر اصلی می باشد.
• بیمه باربری جزء وظایف فورواردر نیست مگر آنکه در قرارداد منعقده صراحتا قید گردیده و پرداخت حق بیمه جدای از هزینه حمل و نقل توسط مشتری تعهد شده باشد.
• ارائه خدمات محوله به عنوان کارگزار از طرف فورواردر اصلی از قبیل انجام تشریفات گمرکی در مرز و یا در گمرک مقصد و یا انجام عملیات ترانزیت داخلی یا بین المللی با رعایت مقررات و ضوابط حاکم
•  همکاری در تهیه صورت جلسه ها و گزارش های لازم در مواقع بروز خسارات احتمالی یا فقدان کالا و مساعدت در پیگیری جبران خسارت در این قبیل موارد
• انعقاد قرارداد خدمات فورواردی از جمله جم آوری کالا، انبارداری، بیمه باربری، بسته بندی کالا صادراتی ، تفکیک و توزیع کالا، اظهار کالا به مراجع رسمی، دریافت وجوه و تهیه اسناد مربوط به کالا برای مشتری

ساختار بخش حمل ونقل

به منظور روشن تر شدن موضوع و همچنين نشان دادن جايگاه فورواردر در صنعت حمل و نقل نموداری از ساختار کلی بخش حمل و نقل در جمهوری اسلامی ايران در صفحه بعد ارائه می شود و در اينجا شرح مختصری راجع به موسسات و سازمان های مختلفی که به طور معمول در حمل و نقل بين المللی دخالت دارند عنوان می گردد .

موسسات و سازمان هايی را که به نوعی در فعاليت های حمل و نقل در سطح بين المللی دخالت دارند عنوان می گردد. موسسات و سازمان هايی را که به نوعی در فعاليتهای حمل و نقل در سطح بين الملل ی مشارکت دارند ، می توان به دو گروه تفکيک نمود :

• موسساتی که مستقطماً با حمل فيزيکی کالا سرو کار دارند ( متصديان حمل ).
• سازمان هايی که در ارتباط با حمل و نقل فعاليت می نمايند و يا بخشی از فعاليت آنان در رابطه با حمل و نقل است.

موسسات مرتبط با حمل و نقل

۱ ) سازمان های ناظر و سياست گذار

حمل و نقل در کشورهای مختلف و همچنين در سطح بين المللی تابع يک دسته قوانين و مقرراتی است که توسط برخی سازمان های داخلی و يا بين المللی وضع می شوند که عمده ترين آن ها به شرح ذیل می باشد :

۱-۱ ) حمل و نقل دريايی

سازمان دولتی ناظر بر امور حمل و نقل دريايی در ايران ، سازمان بنادر کشتيرانی است که يکی از معاونت های وزارت راه و ترابری می باشد. وظايف عمده اين سازمان اداره امور بنادر کشور، نظارت بر شرکت های حمل و نقل دريايی داخلی و خارجی، اداره امور آب های ساحلی، تدوين آئين نامه ها و مقررات لازم در امر حمل و نقل دريايی داخلی و خارجی، دادن گواهينامه ملوانان و خدمه کشتي ها، بررسی کنوانسيون های بين المللی در امر حمل و نقل دريايی و موارد ديگر می باشد.

در سطح بين المللی ارگان ناظر بر امور حمل و نقل دريايی سازمان بين المللی دريانوردی IMO ( International Maritime Organization ) می باشد که يکی از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد است و تنظيم و تدوين مقررات بين المللی حمل و نقل دريايی را در سطح بين المللی به عهده دارد.

۲-۱ ) حمل و نقل هوايی

سازمان دولتی و ناظر بر امور حمل و نقل هوايی ايران سازمان هواپيمايی کشوری می باشد که يکی از معاونت های وزارت راه و ترابری است و از وظايف عمده آن اداره امور فرودگاه های کشور و وظايف مشابه سازمان بنادر در امر حمل و نقل هوايی می باشد.
در سطح بين المللی ارگان ناظر بر امور حمل و نقل هوايی و سازمان بين امللی هواپيمايی کشوری ICAO ( International Civil Aviation Organization ) می باشد که يکی از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد است و تنظيم و تدوين مقررات بين المللی حمل و نقل هوایی را در سطح بين المللی به عهده دارد.

۳-۱ ) حمل و نقل جاده ای

سازمان دولتی ناظر بر امر حمل و نقل جاده ای در ايران سازمان حمل و نقل و پايانه های کشور که تابع وزارت راه و ترابری است می باشد. وظایف عمده اين سازمان اداره امور حمل و نقل جاده ای و شرکت های فعال در اين امر در کشور و تدوين مقررات و آئين نامه ای مربوطه می باشد.
سازمان ناظر در سطح بين المللی اتحاديه حمل و نقل بين المللی جاده ای IRU ( World Road Transport Organisation ) می باشد که از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد محسوب می شود و وظایفی مشابه سازمان های بين المللی در امر حمل و نقل جاده ای دارد.

۴-۱ ) حمل و نقل با راه آهن

در مورد حمل و نقل با راه آهن در حال حاضر تفکيکی بين سازمان ناظر و سازمان حمل کننده راه آهن در کشور وجود ندارد و سازمان راه آهن ايران هر دو وظيفه را به عهده دارد.
در سطح بين المللی سازمان واحد خاصی در امر حمل و نقل راه اهن وجود ندارد بلکه امور به وسيله سازمان های مختلفی مانند سازمان های ذيل انجام می گيرد:

• سازمان جهانی راه آهن ها UIC ( International Union of Railways ) که استانداردهای راه آهن را تدوين و به راه آهن ها ابلاغ می نمايد.
• سازمان ناظر بر اجرای کنوانسيون COTIF ( Intergovernmental Organisation for International Carriage by Rail ) در اروپای غربی و خاورميانه OTIF می باشد .
• سازمان ناظر بر اجرای کنوانسيون SMGS در اروپای شرقی و کشورهای CIS سازمان OSJD ( Organization for Cooperation of Railways ) می باشد.

۲ ) موسسات خدماتی تخصصی

شرکت هايی هستند که هريک در محدوده ای خاص به ارائه خدمات تخصصی در کار حمل و نقل می پردازند. مهم ترين اين نوع موسسات عبارتند از:

• شرکت های بازرسی

عمده فعاليت آنان اين است که وضعيت فنی و رده بندی وسائل حمل را انجام داده و بعضاً از طرف خريدار کالا را در مبدا مورد بازرسی کمی و کيفی قرار می دهنند و مطابقت آن با اسناد ( قرارداد خريد، اعتبار اسنادی ، پروفرما و غيره ) را تائيد می نمايند. گواهينامه های صادره توسط اين گونه موسسات از مهم ترين اسناد تجاری به شمار می روند و فعاليت اين گونه شرکت ها از طرف مراجع ذيصلاح مورد کنترل قرار می گيرد تا اولا از تخصص و دانش لازم برخوردار باشند و ثانیا اعتبار لازم را در جهت تضمين گواهی های صادره داشته باشند.

• شرکت های کارگزاری ترابری

اين گونه موسسات مانند نمايندگی های کشتيرانی و آژانس های هوايی و کارگزاران گمرکی حسب مورد به نمايندگی از طرف متصديان حمل و يا تجار و فرستندگان کالا عمل می نمايند و فعاليت آنان عمدتاً ارائه خدمات خاص محلی است.

• شرکت های تخليه و بارگيری

اين موسسات که اغلب با نام Companies Stevedoring شناخته می شود ارائه خدمات تخليه و بارگيری کالا و گاهی خدمات ديگر مانند انبارداری، بارشماری، خنکاری، دوبه کاری، بسته بندی و فعاليت های طی از اين قبيل را به عهده می گيرند. عمده فعاليت اين گونه شرکت ها در بنادر و مبادی ورود و خروج کالا می باشد.

۳ ) موسسات خدمات عمومی

اين گروه موسساتی هستند که به طور مستقل عمل می کنند و بخشی از فعاليت آنان در رابطه با نيازهای حمل و نقل انجام می شود از اين ميان می توان به فعاليت بانک ها در رابطه با اعتبارات اسنادی و عامل اصلی در پرداخت های تجاری و همچنين شرکت های بيمه در رابطه با بيمه های حمل و نقل و بالاخره به فعاليت موسسات حقوقی و هيئت ها و ديوان های داوری اشاره نمود.

تفاوت کریر با فورواردر

فورواردر شخص یا شرکتی است که در مقابل اجرت، ترتیبات حمل و نقل کالا را از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند. ولی. مسئولیت. حمل کالا را بر .عهده ندارد، بلکه. به صورت یک. واسطه حرفه ای .میان فرستنده. یا گیرنده. کالا از یک سو .و متصدی باربری. از سوی دیگر .عمل می کند. که به آن .کارگزار نیز گویند.

اما حمل کننده .قانونی کالا ( کریر )، شخصی .که با فرستنده. برای حمل کالا .قرارداد منعقد. کرده است ممکن است .مالک کشتی. یا اجاره کننده. آن نیز باشد .که به آن کریر گویند. کریر .تمامی مسئوليت های. حمل را .می پذيرد.

حمل با فورواردرها ارزان تر است یا کریر ها؟ 

در نگاه اول. ممکن است این‌طور به‌نظر. برسد که انجام حمل‌ و نقل. بین‌المللی کالا .با کریرها که خود .صاحبان وسایل .حمل‌ و نقل هستند. ارزان تر است، اما در واقع اینطور .نیست!

مشتریان. اصلی کریرها در واقع .فورواردرها هستند و قیمت هایی. که فورواردرها به دلیل داشتن .حجم قابل توجهی .محموله به‌صورت .مرتب در یک مسیر. از کریرها دریافت. می‌کنند، پایین تر از قیمتی. است که کریرها .به بازرگانان به‌صورت .مستقیم اعلام .می‌کنند. در واقع، حجم بالای. محمولاتی که از طریق. فورواردرها .حمل می‌شود، به آن‌ها .قدرت چانه زنی .بیشتری می‌دهد.

کریرها، وقتی .با یک فورواردر .کار می‌کنند، با یک مشتری. کاربلد و آشنا به ریزه‌. کاری‌ های حمل‌ و. نقل کار می‌کنند .و این باعث می‌شود .کارکردن با آن‌ها. آسان ترباشد. درواقع .هر دو حمل‌ و نقل چی. هستند و حرف هم .را بهتر درک می‌کنند! این خود .دلیل دیگری است بر این واقعیت. است که کریرها. به‌دلیل تمایل. به کارکردن با فورواردرها، قیمت‌های. پایین تری را به. آن‌ها اعلام. می کنند.

این قیمت‌های پایین تر، گاهی به‌گونه ایست که ممکن است قیمت پیشنهادی یک فورواردر به یک صاحب کالا، از قیمت پیشنهادی کریر به همان صاحب کالا پایین تر باشد!

فورواردرها ، خدمات متنوع تر و وسیع‌ تری نسبت به دامنه عمل کریرها انجام می‌دهند. یعنی یک کریر دریایی که در مسیر چین به بندرعباس عملیات حمل را انجام می‌دهد، کاری به فرآیند حمل و ترانزیت از بندرعباس به تهران ندارد. اما یک فورواردر، تمامی مسئولیت حمل از چین به تهران را انجام می‌دهد و این یعنی دریافت یک سفارش حمل که معمولاً به کریر داده نمی‌شود.

در این مثال، علاوه .بر کریر دریایی .از چین به .بندرعباس، یک کریر. جاده‌ای از بندرعباس به .تهران نیز وجود دارد .و جمع دستمزد .دریافتی یک فورواردر .از چنین .فرآیندی، از مجموع جداگانه این .عملیات که مستقیماً‌ .توسط خود صاحب .کالا انجام شود، پایین تر. است. علاوه. بر کمتر بودن .هزینه، این عملیات. توسط یک فوروار.در کاربلد، سریع‌تر، ایمن‌تر، و با کیفیت. بالاتری انجام .می‌شود.