سازمان گمرک یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین دستگاه های اجرایی در کشور است که مسئولیت کنترل و مدیریت مبادی خروجی و ورودی کالا ها را به عهده دارد. در ایران نیز گمرک در سده سوم قبل از میلاد در دوره اشکانیان به عنوان یک سازمان منظم که دارای شعب مختلف در مرزهای ایران بزرگ بوده برمی گردد. اسناد تاریخی نشان دهنده ثبت کالاهای ورودی و اختصاص حقوق معین بر آنها و همچنین معافیت صادرات از پرداخت حقوق گمرک است. در عصر کنونی هم سازمان گمرک از سال ۱۳۴۵ به عنوان یکی از سازمان های وابسته به وزارت امور اقتصاد و دارایی به فعالیت خود ادامه داده و به طور قانونی فقط نقش تطبیق واردات و صادرات را با مقررات وضع شده برای واردات کالا و صادرات دارد. بنابراین در ورود یا صدور کالا فقط نقش گمرک‌آن‌است‌که:
۱- الزامات قانونی در ورود و صدورکالا توسط وارد کنندگان یا صادر کنندگان رعایت شود.
۲- محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های وضع شده مراعات شود.
۳- معافیت ها و تخفیف‌های توصیه شده به موجب قانون در صورت تطبیق مشخصات کالا، به وارد یا صادرکننده داده شود.
۴- حقوق و عوارضی که وضع شده است را به طور صحیح وصول نماید.
تعریف گمرک به عنوان یک اصطلاح بین المللی بدین شرح می باشد:
« گمرک سازمانی است دولتی که مسئول اجرای قانون گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات، ترانزیت و صادرات کالا می‌باشد.»
آرم گمرک جمهوری اسلامی ایران
آرم گمرک جمهوری اسلامی ایران نمادی از واژه گمرک و در بردارنده مفاهیمی به شرح زیر است:
۱- در آرم فوق به مفهوم واژه گمرک به اعتبار دروازه و دروازبان اقتصادی کشور توجه شده.
۲- نوار سبز به مفهوم ورود و صدور آزاد کالا است.
۳- نوار قرمز به مفهوم ورود و صدور ممنوع و کنترل شده کالا است.
۴- نوار سبز و قرمز با فضای سفید بین آنها نشانگر پرچم جمهوری اسلامی ایران است.
۵- دو نوار سیاه در دو زاویه آرم، چهارچوب دروازه و بیانگر کنترل گمرکی و اعمال قانون است.
۶- خطوط تشکیل دهنده آرم نمادی از حروف مقطع واژه گمرک می‌باشد.
تهران -خیابان شهید بهشتی روبروی خیابان پاکستان ساختمان گمرک جمهوری اسلامی ایران طبقه هشتم
۰۲۱۸۲۹۹۱
