امروزه برای تمامی جامعه اقتصادی و سیاسی دنیا مسلم شده است که بین رشد اقتصادی و صادرات هر کشور ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. نظریه پردازان اقتصاد بین‌الملل با اعتقاد فوق‌العاده به نقش تجارت در رشد و توسعه اقتصادی از آن به عنوان موتور رشد نام می‌برند توجه به صادرات غیرنفتی و اقدامات موثر در این راستا نیازمند مدیریت بلند مدت و کارشناسانه چرخه بازرگانی خارجی و همچنین ایجاد محیط رقابتی است . بدون شک حضور در بازارهای جهانی بخصوص سازمان تجارت جهانی یکی از ضرورت های توسعه بازارهای جهانی می باشد که برای رسیدن به این مهم تمامی عناصر داخلی و خارجی باید بصورت یکپارچه و هماهنگ با هم حرکت کنند و در مسیر توسعه قرار بگیرند .
توجه به اصول استانداردسازی – بسته بندی – بازاریابی بین المللی و بازرگانی خارجی بخش کوچکی از پیش نیازهای صادرات موفق می باشد .
یکی از مهم ترین ویژگیهای توسعه پایدار و همه جانبه اقتصادی یک کشور توجه و تمرکز واقعی به صادرات بخصوص صادرات غیر نفتی می باشد . با توجه به منابع طبیعی و خدادادی ایران متاسفانه صادرات کالا در ایران بیشتر متمرکز بر صادرات نفتی و پتروشیمی و همچنین منابع طبیعی کشور بوده است که در سال های اخیر بعد از شروع تحریم های نفتی کشور به ضرورت توجه به صادرات غیر نفتی پی برده و به این حوزه مهم اقتصادی بیشتر توجه نموده است اما بازهم می بینیم صادرات کالا و خدمات غیر نفتی هم به نوسانات سوخت و نفت بسیار وابسته است و براساس درآمدهای نفتی در هر دوره سیاست های انقباضی و انبساطی ارزی و گمرکی بر صادرات غیر نفتی تاثیرات زیادی داشته که مهم ترین تاثیر مخرب آن عدم برنامه ریزی و ثبات در بخش خصوصی می باشد. .
در راستا سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و تدوین سند راهبردی توسعه صادرات غیرنفتی در ایران مقرر شده است با اتکا بر منابع انسانی و با توجه به توانمندی و ظرفیتهای بالای اقتصادی در جهت افزایش سهم خود از تجارت جهانی کرده کرده و با اجرا سیاست های درستی تجاری و گمرکی به توازن تجاری در صادرات و واردات رسیده و زمینه ایجاد اقتصادی متنوع با سهم غالب بخش غیرنفتی و غیردولتی فراهم گردد.
آمار صادرات ایران در شش ماه سال ۱۴۰۳
- میزان صادرات از نظر ارزش ۲۵.۸ میلیارد دلار
- درصد تغییرات : ۶.۵ افزایش
- میزان صادرات از نظر وزنی در ۷۰ میلیون تن
- درصد تغییرات : ۳.۵+ افزایش
پنج مقصد صادراتی کشور سال ۱۴۰۲
چین
ارزش ۷.۲ میلیارد دلار ( سـهم ۲۸.۲ درصـد ازکـل صـادرات )
عراق
ارزش ۵.۲ میلیارد دلار و سهم ۱۸.۷ درصد از کل واردات
امارات متحده عربی
ارزش ۳.۴ میلیارد دلار ( سهم ۱۳.۴ درصد ازکـل صـادرات )
ترکیه
ارزش ۲.۴ میلیارد دلار ( سهم ۸.۴ درصـد ازکـل صـادرات )
افغانستان
ارزش ۱.۱ میلیارد دلار ( سهم ۴.۴ درصد ازکـل صـادرات )
یکی از پرسودترین تجارت‌ها، تجارت با کشورهای همسایه است. در تجارت با کشورهای همسایه، نزدیکی مرزها باعث کاهش هزینه‌های حمل و نقل می‌شود و نزدیکی فرهنگ ها موجب افزایش رغبت مصرف کنندگان به کالا ایرانی می باشد . به همین دلیل کشورهای همسایه اصلی‌ترین مقاصد صادرات کالا از ایران به حساب می‌آیند. صادرات کالا به چین، دبی، ترکیه، عمان، عراق و روسیه سهم زیادی از صادرات سالیانه ایران را شامل می‌شود. صادرات به طرق مختلفی صورت می‌گیرد، از جمله صادرات زمینی (جاده‌ای) کالا، صادرات از مرزهای آبی، صادرات هوایی، صادرات از مناطق آزاد و…
تجار ایرانی که کارت بازرگانی دارند، می‌توانند اقدام به صادرات کالا از مناطق آزاد کنند. این تجار موظف هستند که برای صادرات از مناطق آزاد، مطابق با قوانین و شروط واردات و صادرات از مناطق آزاد که توسط اداره گمرک تعیین می‌شود، عمل کنند. تاجری که اقدام به صادرات از مناطق آزاد میکند، در صورت داشتن کارت بازرگانی و مجوزهای لازم برای فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشمول معافیت از مالیات می‌شود.
عمده واردات کشورمان در این مدت را کالاهای اساسی، نهاده‌ها، ماشین‌آلات تولید، دارو و ملزومات پزشکی و کالاهای ضروری تشکیل می‌داد که به منظور تأمین نیازهای ضروری مردم وارد شده است.
تحلیل وضعیت صادرات کالا در ایران
بهترین کالا برای صادرات
در سال ۱۴۰۱ پرسود ترین کالا های صادراتی ایران شامل صادرات مواد غذایی، قطعات صنعتی ، خودرو و وسایل نقلیه ، مواد معدنی ، سنگ های تزیینی و محصولات شیمیایی و صنایع دستی بوده است.
اگر چه به نظر ما این کالا ها فقط از نظر گمرکی بهترین کالا برای صادرات می باشند و باید به منظر های دیگری پرداخت که بتوانیم کالا های مفید و پرسودتری را انتخاب کنیم و به طور حتم نمیتوانیم کالای مشخصی رو بهترین کالای صادراتی اعلام کنیم. این موضوع نیازمند مشخصه های زیادی همچون توانمندی آن کالا در بازار صادراتی و … می باشد.
ما باید از خام فروشی و با توجه به ظرفیتهای نهفته بازار تولید کالا های صادراتی را انتخاب کنیم که نیاز کشورهای جهان سوم و در حال توسعه باشد. اما انچه که به عنوان امارها معرفی می کنند در خصوص بیشترین کالاهای صادراتی ، به شرح زیر است.
انواع روش های صادرات
صادرات یکی از مهم ترین انگیزه های کاری فعالین اقتصادی در ایران می باشد زیرا هم سودآوری خوبی را برای شرکتهای ایجاد می کند و هم موجب توسعه اقتصادی و سیاست خارجی و ارزآوری برای کشور ایجاد میکند . اما صادرات موفق چه نوع صادراتی است ؟؟
صادرات موفق باید چند شاخص اصلی داشته باشد
- مستمر باشد
- سوآور باشد
- امن باشد
صادرات کالا به روش مستقیم:
در صادرات مستقیم تولیدکننده بصورت مستقیم و بدون واسطه تجاری اقدام به صادرات و فروش محصولات به مشتریان یا شبکه توزیع در کشور مقصد می نماید .
مزایا روش مستقیم :
- دسترسی کامل به مشتریان
- سوداوری کامل نسبت به صادرات غیر مستقیم
- امکان سیاست گذاری کامل و مستقیم توسط تولید کننده
- استفاده از معافیت ها و مشوق ها و حمایت های دولتی داخلی
- اعتبارسازی و برندسازی برای شرکت ها
معایب روش مستقیم :
- ایجاد ریسک های مختلف سیاسی و تجاری برای تولید کنندگان
- زحمت ها بالاتر و نیاز به زیرساختها و سرمایه گذاری مناسب
نتیجه گیری :
انتخاب این روش توسط تولیدکنندگان وابستگی بالایی به میزان سرمایه گذاری و ریسک پذیری شرکتها دارد در هرحال صادرات مستقیم از نظر اعتباری نسبت به صادرات غیر مستقیم اهمیت بالاتری دارد.
صادرات کالا به روش غیر مستقیم:
در این روش تولیدکنندگان محصولات را از طریق واسطه به بازارهای هدف وارد می کنند این واسطه ها هم می توانند شرکت های مدیریت صادرات ( EMC ) باشند و هم می توانند شرکتهای تجاری ( ETC ) باشند . این نوع از صادرات برخلاف روش مستقیم با حضور واسطه انجام می شود. در این روش شخص به کمک شرکت های بازرگانی اقدام به انجام صادرات میکند و طی قرارداد شخص یا شرکت فرآیند صادرات را به شرکتی دیگر واگذار میکند.
مزایا روش مستقیم :
- زحمت کمتر نسبت به صادرات مستقیم
- ریسک پایین تر نسبت به صادرات مستقیم
معایب روش مستقیم :
- سودآوری پایین تر برای شرکتها
- عدم تسلط به بازار هدف و وابستگی بالا به همکاری با شرکت واسطه
- عدم استفاده از معافیت ها و مشوق های دولتی
نتیجه گیری :
در صورتی که تازه فعالیت صادراتی خود را آغاز نموده اید و یا هزینه های اجرایی و ریسک ورود مستقیم برای شما قابل تحمل نیست این روش بهترین روش صادرات می باشد
اما در حوزه هایی مثل دستگاه ها ، ماشین آلات ، و تجهیزات که این محصول تنها یکبار خریداری می شود ، شرایط فرق می کند.
مثلا دستگاه پخت نان را در نظر بگیرید. به دلیل این که مشتری فقط یکبار آن را میخرد ، از قیمت پایه و عرف آن در بازار اطلاعی ندارد و دنبال یک شرایط منطقی می گردد تا با خودش هماهنگ باشد. چون دو تا دستگاه با شرایط یکسان وجود ندارند و همه تفاوت هایی باهم دارند . مثلا در نوع ساخت ، محل نصب و ارائه خدمات با هم تفاوت دارند . در نتیجه یکی دیگر از تجارت های پر سود این است که مشتری فقط یک بار اجناس شما را بخرد. اینها مواردی هستند که به شما کمک می کنند تا بتوانید محصول خود را با قیمت بالاتری بفروشید و سود بیشتری ببرید.
راهنمای جامع صادرات کامل و کاربردی
اگر به دنبال آموزش حرفه ای و جامع صـادرات و مشاهده تمامی محتواهای لازم در یک جا هستید توصیه میکنم بخش راهنمای جامع صـادرات را مطالعه نمایید. در این بخش اطلاعات کاملی در از راه اندازی کسب وکار تا دریافت وجه کالای صادراتی ارائه شده است.
آمادگی برای صادرات و راه اندازی کسب و کار صارداتی ، استراتژی صادرات ، تحقیقات بازار ، انعقاد قرارداد ، آماده سازی کالای صادراتی ، مدیریت ریسک ، موارد حقوقی صادرات و مالکیت معنوی ، حمل و نقل بین المللی و لجستیک ، روشهای پرداخت بین المللی و … بخشی از مطالب این بخش است.
سازمانهای مرتبط به واردات
درباره نهادهای درگیر با واردات و خدماتی که ارائه می دهند، چه میدانید؟ در واردات کالا و خدمات سازمانها و ارگان‌های مختلفی وجود دارند که باید با آنها تعامل کرد. برخی اوقات نیاز است که مجوزهایی را از این ارگان‌ها دریافت کرد. گاهی اوقات نیز امکان دارد، تسهیلاتی را به واردکنندگان اعطا کنند که نیاز است از آنها اطلاع پیدا کرد.
آمارهای صادرات ایران
