واردات به چند دسته تقسیم بندی می شود :

۱- واردات قطعی :

واردات قطعی که. با عنوان واردات .برای مصرف داخلی. هم شناخته می شود .به عمل وارد کردن. و ترخیص کالا هایی گفته می شود .که عوارض گمرک بر وارد کردن. کالا اعمال شده است .و کالا می تواند. برای مصارف داخلی .کشور وارد شود. ممکن است .کالا های وارد شده .به جای ترخیص .شدن به انبارخانه گمرک منتقل شوند. و بعدا ترخیص شوند.

اگر کالا های وارد شده .به انبار انتقال داده شوند. اعمال .عوارض گمرکی هم .تا ترخیص کالا به تعویق .می افتد. وارد کننده .باید هزینه ی .سود، اجاره و یا هزینه های نگهداری کالا .در انباری را بپردازد.

۲- واردات موقت :

برخی از کالا ها. بدون پرداخت هزینه. و مالیات به طور .موقت به کشورها وارد. می شوند. چنین کالاهایی .باید برای یک هدف .خاص وارد شوند. و برای یک دوره خاص و برای تغییر. مجدد مورد استفاده. قرار گیرند. که به عنوان واردات .موقت نامیده .می شوند.

به عبارت دیگر واردات .موقت ، روش گمرکی است .که به موجب آن یک. وارد کننده کالا های .خاصی را برای مدت. زمان محدود .و برای یک هدف. خاص وارد کشور می کند. و پس از اتمام مدت. زمان مشخص .شده، کالا ها دوباره. به کشور تامین .کننده صادر. می شود.

این بهترین عمل بین المللی است که نیاز به تضمین مالی برای اخذ اجازه ورود موقت دارد. در این رابطه، یکی. از مهم ترین .سیستم های پذیرفته شده .بین المللی برای اجازه ورود موقت. کالا ، گواهینامه ATA است.

این گواهی متکی .به یک زنجیره بین المللی. از سازمان های تضمین کننده. ( انجمن تایید شده .توسط مقامات گمرکی ) است. که امنیت هر هزینه. و مالیاتی را هنگام واردات .موقت به طور مناسب. در دوره زمانی مشخص شده .که قرار است. عودت داده شود، تامین .می کند.

گواهی. نامه ATA :

ATA مخفف .عبارت  Air Transport Association به معنی انجمن .حمل و نقل هوایی می باشد. که استاندارد هایی را .برای حمل بار در .هواپیما تعریف .می کند. از جمله این موارد، استاندارد های. مربوط به کیس های .تجهیزات حساس است.

هدف این سازمان، ارتقا صنعت. حمل و نقل هوایی. و پشتیبانی از اعضای. شاغل در این مجموعه .می باشد. در این استاندارد. روش های مختلفی مانند .تست سقوط، تست عدم .نفوذپذیری آب، تست. لرزش و… برای آزمایش .کردن کیس های ساخته شده .وجود دارد. بنابراین با. توجه به مشخصات. کیس ساخته شده ، اگر هر کدام از آزمایش های .انجام شده با شکست .رو به رو شود، این محصول، مورد تایید سازمان. قرار نمی گیرد و قادر. به دریافت گواهینامه. نمی باشد.

بنابراین تلاش همه ی تولیدکنندگان بر این مبناست که بتوانند محصولات خود را، حتی بالاتر از استارندارد های ATA به مرحله ی تولید برسانند. کیس های مورد تایید سازمان ATA، برای نگهداری وسایلی که بیشتر از یکبار مورد استفاده قرار می گیرند و همچنین کالاهایی که دارای ارزش و قیمت بالایی می باشند، بسیار مناسب هستند.

دسته بندی کالا های وارداتی :

طبق مقررات گمرک ، کالا های وارداتی به چند دسته تقسیم می گردند:

۱- کالا های مجاز :

کالا ی مجاز می تواند. مانند کالا ی ممنوع اجازه. ورود پیدا نکند. و صاحب آن مجبور .به برگرداندن آن از .کشور (قلمرو گمرکی) شود. یا اینکه حتى ضبط. یا معدوم گردد. این امر. در مورد کالای مشروط .نیز ممکن است .اتفاق بیفتد.

کالا ی موضوع واردات کالا «مجاز» ممکن است به دلایل زیر قابل ترخیص از گمرک نباشد:

1.  اگر به هر دلیل ثبت سفارش کالا انجام نگیرد
2. مطابق استاندارد های اجباری نباشد (فاقد ویژگی های فنی ایمنی)
3. از لحاظ بهداشتی، ایراد داشته باشد
4. با ضوابط مربوط به محیط زیست تطبيق ننماید
5. از مبدأ یا مبادی که واردات کالا از آنجا به کشور (قلمرو گمرکی) ممنوع است صادر شده باشد
6. ساخت یا تولید کشور یا کشورهایی باشد که به موجب قانون به عنوان مبادی ممنوع شناخته می شوند
7. دارای علایم یا نشانه ها با نوشته ها یا آدرسی روی خود کالا یا بسته بندی آن مصرف کننده داخلی را نسبت به مبدأ ساخت اغفال نماید
8. دارای علایم، نوشته ها یا تصاویری بر روی کالا یا بسته بندی آن باشیم با موازین شرعی، ملی، فرهنگی، امنیتی، اخلاقی و سایر ملاحظات انز این دست مغایر باشد

۲- کالا های غیر مجاز :

کالا ی غیر مجاز کالایی است که صدور یا ورود آن به موجب تصویب نامه دولت منع می گردد.

۳- کالا های مشروط به مجوز :

کالا ی مشروط یعنی. کالا یی که. صدور یا ورود آن .به کسب موافقت. قبلی یک یا چند سازمان .دولتی نیاز دارد. (بند غ ماده 1 قانون گمرک).

کالا های مشروط .در حقیقت کالا هایی هستند. که در صدور یا ورود. آنها از کشور ( قلمرو گمرکی ) یا به. کشور ( قلمرو گمرکی ) به ترتیب. به لحاظ حمایت. از مصرف کننده داخلی. (نیاز داخل به آن کالا ها ) یا حمایت .از تولید کنندگان ( کالا های تولید داخل )، نیاز به. مجوز صدور یا ورود به .ترتیب از بخش بازرگانی. یا صنایع وزارت خانه صنعت، معدن و تجارت دارد.

اصطلاح کالا ی مشروط چه برای وارد کردن به قلمرو گمرکی و چه برای خارج کردن از آن فقط و فقط جنبه حمایت دارد. از این رو نباید با سایر ملاحظات مانند بهداشت و ایمنی کالا در مورد مصرف کننده یا محیط زیست و همانند یا استاندارد های ملی و غیره که در هر حال بدون تفاوت شرایط صدور یا ورود شامل همه کالا های مجاز ، مشروط ، غیرمجاز یا ممنوع می شود اشتباه شود.
تعریف اصطلاح « کالای مشروط » (بند 2/1/4) که منطبق با تعریف بند غ ماده 1 قانون گمرک است به خوبی مفهوم این اصطلاح را نمی رساند، بلکه احتمال زیاد دارد که مقوله الزامات قانونی مثل ثبت سفارش کالا ، بهداشت و ایمنی کالا و سایر ملاحظات قانونی را که متولی آن ها سازمان های دولتی هستند پوشش داده و در عمل مشکلاتی ایجاد نماید. 

۴- کالا های ممنوع :

کالا ی ممنوع کالایی است که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است ( بند ف ماده 1 قانون گمرک ).

کالا ی ممنوع در صورت رفع ممنوعیت (به موجب قانون یا تصویب نامه دولت) ممکن است مانند « کالای مجاز » برای واردات قطعی با ثبت سفارش و رعایت ضوابط مربوط به استاندارد های ملی ، بهداشتی و ایمنی و سایر ملاحظات و الزامات قانونی اظهار و پس از گذراندن فرایند ترخیص با صدور پروانه گمرکی از گمرک مرخص شود (مثلا داروهای مخدر، مرفین و غیره).
کالای ممنوع در صورتی که با نام و مشخصات کامل و درست برای ورود قطعی اظهار شود، گمرک از ترخیص آن خودداری نموده و به صاحب کالا یا نماینده قانونی او به طور کتبی اخطار می کند تا حداکثر ظرف مدت سه ماه نسبت به اعاده کالا از کشور اقدام نماید، در غیر این صورت کالا ضبط و مراتب به صاحب کالا یا نماینده قانونی او ابلاغ می شود.

اگر صاحب کالا ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ ضبط، به دادگاه صالحه دادخواست تسلیم ننماید، کالا به ضبط قطعی دولت در می آید. در صورت تسلیم دادخواست به دادگاه صالحه ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ ضبط و اعلام مراتب ظرف مدت 15 روز از تاریخ تسلیم دادخواست به گمرک ، کالا تا صدور حکم قطعی دادگاه نگهداری و بعد از ابلاغ رای مطابق مفاد آن اقدام می شود ( ماده 105 قانون گمرک ).
« کالا ی ممنوع » بر خلاف تصور الزاما قاچاق محسوب نمی شود چرا که قاچاق حاصل عمل مرتکب است، خواه کالا ممنوع، مجاز یا مشروط باشد. ضمنا در هر مورد باید در قانون پیش بینی شده باشد.

روند اظهار و ترخیص :

• ثبت اظهارنامه :

برای تهیه اظهارنامه باید در مرحله نخست ورود اطلاعات صورت پذیرد. شرکتی که کالا را وارد می‌کند، اطلاعات کالا و همچنین ارزش کالا را محاسبه و وارد می‌کند. بعد از آن باید. اظهارنامه پذیرش .شود، سپس به مرحله .کنترل رسیده و فرد ارزیاب .همه‌ موارد را کنترل کرد.ه و در صورت. تایید، اظهارنامه را .امضا و به کارشناس. مربوطه .تحویل می‌دهد.

و در مرحله آخر در صورت تایید فیش ارائه شده با مبلغ داده شده توسط سیستم، صندوق‌دار پروانه گمرکی را تایید می کند و مجوز ترخیص و پرداخت داده می شود. اگر در جایی محموله وارداتی یا صادراتی اظهار شود و اظهارات با محتویات محموله همخوانی نداشته باشد، گمرک با توجه به مقدار تفاوت اظهارنامه با محموله، اقدام به جریمه می کند. در مواردی که کلا اظهارکننده کالا با قصد پرداخت عوارض کمتر، اقدام به استفاده از تعرفه های دیگر می کند، با جریمه های سنگینی روبرو خواهد شد.

• بررسی و تایید اظهارنامه :
  

مرحله دوم چک کردن و تائید اعلامیه و اسناد دیگر توسط وارد کننده است. باز هم سیستم. الکترونیکی گمرک اطلاعات .داده شده .را اعتبار سنجی می کند و در عرض چند ثانیه شماره اظهار را به شما می دهد و شما پرداخت الکترونیکی را انجام می دهید.

در صورتی که در سیستم الکترونیکی گمرک تمامی قسمت ها را به درستی پر کرده باشید و هیچ مشکلی وجود نداشته باشد ، نرم افزار به شما یک شماره سریال و یک شماره عطف خواهد داد. شما هم اکنون. می توانید. از این اطلاعات پرینت .گرفته و برای انجام. مراحل بعدی نزد .خود نگه دارید.

• پرداخت عوارض. و مالیات واردات :
  

مرحله سوم پرداخت .عوارض و مالیات در خواست شده است. که دو راه برای پرداخت. عوارض و مالیات گمرکی .وجود دارد: پرداخت به صورت .فیش بانکی و یا پرداخت به شکل. الکترونیکی

• ارائه سایر اسناد :
  

در کنار اطلاعات، برخی اسناد و. مدارک نیز باید به. اداره گمرک تحویل .داده شود.
از جمله گواهی بهداشت .که برای مواد غذایی. و همچنین محصولات. آرایشی و بهداشتی. و دارویی ضرورت دارد. در کنار آن .می توان از فاکتور خرید .نیز نام برد که قیمت. خرید کالاها را نشان می دهد.. ارائه پکینگ لیست، مانیفست .و بارنامه نیز از دیگر .مدارک لازم جهت ارائه. به گمرک می باشد.

• تطبیق اسناد :
  

اداره گمرک به منظور تعیین ارزیاب باید تمامی اسناد و مدارک دریافتی از سوی متقاضیان و تاجران را به دقت بررسی کرده و سپس آن ها را جهت ارزیابی و کنترل کالا با اسناد و صدور صورتحساب به قسمت حسابداری ارائه دهد.

• بازرسی و آزاد سازی بار:

در بحث گمركي مهمترين اختلافاتى كه ممكن است پيش آيد در خصوص تعيين تعرفه و ارزش كالا مي باشد گواهی بازرسی باید قبل از اظهار گمرکی از طرف شرکت بازرسی بارگذاری و تأئید شده باشد. در غیر اینصورت .اگر کالا اظهار شود. و کوتاژ گرفته شده باشد. باید اظهارنامه ابطال .و دوباره بعد از آپلود .گواهی بازرسی. اظهار شود.

• صدور پروانه ترخیص کالا :

پروانه ترخیص به کالا ها جنبه قانونی می بخشد. همچنین شماره و کد شناسایی نیز در این مرحله تعیین می شود. با وجود این کد بر روی محصولات و کالا ها ، می توانند در هر کدام از بازارهای کشور عرضه شوند. ضمن اینکه هیچ پیگیری قانونی متوجه تاجران نخواهد بود.

انواع پروانه و سند ترخیص:

هریک از کالا های ورودی و یا خروجی به موجب نحوه ورود و خروج آن از طریق نوعی از اسناد ترخیصی از گمرک خارج می شود که در ذیل به آن می پردازیم:

پروانه گمرکی : پروانه . گمرکی یکی از اسناد .ترخیص برای کالا های .تجاری وارد شده .به گمرک می باشد .که به موجب آن کالا ی. تجاری وارد شده .را می توان از گمرک .ترخیص کرد.

پته : پته گمرکی نیز نوعی از اسناد ترخیص برای کالا ها می باشد. اما کالا هایی که می توان با پته ترخیص کرد فقط کالا هایی که برای نمونه وارد کشور می شوند و یا کالا های مسافری، هدایا و سوغات هایی که از طریق پست وارد کشور می شوند.