فو رواردر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها

فوروا ردر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها : در بازرگانی بین المللی برای حمل و نقل کالاها نیاز به شرکت های واسطه حمل داریم، که این شرکت های واسطه فورواردر و کریر نام دارند. فور وارد ر و کریر کارگزاران حمل و نقل کالا و تفاوت آن ها را در زیر بررسی می کنیم.

متصدیان حمل و نقل

این گروه، خود به حمل کننده ها و فورواردرها تقسیم می شوند. هر کدام از این شرکت های واسطه وظایفی دارند که در این مقاله به شرح آن می پردازیم.

کریر ( CARRIER ) :

حمل کننده یا متصدی حمل که در قوانین گوناگون کشور از آن نام برده شده است، شخصی است حقیقی یا حقوقی که حمل و نقل فیزیکی کالا  را به عهده می گیرد. از جمله این دسته موسسات :

• شرکت های هواپیمایی
• کشتیرانی
• حمل و نقل جاده ای و راه آهن

این شرکت ها که عموما وسایل حمل و نقل را در اختیار دارند به جز در حمل ساده مستقیما طرف قرارداد فرستنده کالا قرار نمی گیرند و اختیارات مسئولیت های آنان براساس کنوانسیون ها، عرف بین المللی و همچنین در قوانین و مقررات داخلی کشورها تا حدود زیادی مشخص و شناخته شده می باشد.

وظایف شرکت کریر

• انعقاد قرارداد حمل و صدور راه‌‌ نامه
• تهیه اسناد و مدارک لازم برای امکان سفر از قبیل کارنه‌تیر ، کارنه دو پاساژ ، دوزبلاغ ، ویزا ، بیمه‌نامه ، گواهی قبولی و…
• تودیع ضمانت‌نامه‌های لازم به ارگان‌های ذیربط جهت اخذ مدارک و اسناد ضروری .
• تامین کامیون مناسب برای حمل با توجه به مهلت مقرر شده در قرارداد حمل کالا .
• تحویل گرفتن کالا از فرستنده یا فورواردر و نظارت در بارگیری کامیون از نظر تطبیق مندرجات اسناد حمل با محموله .
• ارائه اسناد کالای مربوط به مقامات گمرکات از مبدا تا مقصد راه‌‌نامه و مراقبت در سالم نگه داشتن پلمپ‌های گمرکی .

در ادامه …

• تحویل کالا به گیرنده در محل‌هایی که به وسیله مقامات گمرکی تعیین و اجازه داده می‌شود.
• رعایت مسیر مشخص شده و مدت زمان حمل کالای تزانزیتی که مقامات گمرکی تعیین می‌نمایند.
• رعایت مسیر و مدت زمان حمل کالا بر طبق قرارداد حمل .
• تخلیه یا نظارت بر تخلیه و شمارش کالا و امضا اسناد کسر و اضافه و آسیب دیدگی .
• دقت در تحویل محموله به مقصد و اخذ گواهی‌های مربوطه.

حقوق کریر 

• مسئولیت‌های کریری در پرداخت غرامت محدود به موارد مذکور در کنوانسیون C.R.M و به شرط رعایت مفاد این کنوانسیون از جانب فرستنده و گیرنده کالا خواهد بود.
• در صورتی که حوادث و عواملی خارج از حیطه اختیارات کریر ( قوه قهریه ) موجب عدم اجرای تعهد گردد،  کریر مسوولیتی در قبال پرداخت غرامت ندارد.
• کریر مسوولیتی در قبال مغایرت ناشی از محتویات بسته‌های آکبند یا کنتینرهایی که با پلمپ شماره‌دار سالم به همان نحو که تحویل گرفته شده به مقصد تحویل می‌شود نخواهد داشت.
• فرستنده کالا  در صورتی که  با اظهار نظر خلاف واقع خود از نظر کمیت و کیفیت کالا موجبات زیان یا انجام هزینه‌های غیر عادی را برای کریر فراهم نماید متعهد جبران آن می‌باشد.
• تا هنگامی که کرایه و هزنیه‌های مربوط به آن پرداخت نشده باشد کریر می‌تواند اجازه دخل و تصرف در کالا را به صاحب آن ندهد.
• در مواردی که کامیون به انتظار بارگیری یا تخلیه پیش از حد مقرر معطل نگهداشته شود مشتری متعهد پرداخت حقوق توقف خواهد بود.

فورواردر ( FORWARDER ) :

فورواردری به خدماتی اطلاق می شود که طی آن شخص یا یک شرکت حقوقی در قبال دریافت اجرت، مقدرات انتقال کالا از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند و در اصطلاح فورواردر یک شرکت واسطه برای ارسال بارهای عمده و گروپاژ هست.

برای آشنایی بیشتر با گروپاژ، پیشنهاد میکنم مقاله گروپاژ یا حمل مشترک بار چیست؟ را مطالعه کنید.

خدمات فورواردی به ۴ بخش تقسیم می شود

1. فور واردری هوایی
2. فورو اردری دریایی
3. فوروا ردری زمینی
4. فوروار دری ریلی

در قوانین بعضی کشورها مانند آلمان فوروارد تعریف و وظایف آن مشخص شده است در حالی که در بسیاری کشورها تعریف قانونی از فورواردر تعاریف مختلفی به شرح ذیل به عمل آمده است:

۱- فورواردر عبارت است از شخصی که چگونگی حمل کالا را از طرف مشتری خود طراحی می نماید. بدون این که خود الزام نقش حمل کننده را داشته باشد. در کشورهای مختلف با اسامی مختلف مانند نماینده، متصدی حمل و نقل، فورواردر و غیره نامیده می شود ولی نقش هماهنگی و طراحی او در سطح بین المللی مورد قبول واقع شده است.

۲- سازمان فیتا با توجه به تفاوت در سیستم های مختلف حقوقی کشورها فورواردر را بر اساس وظایف محوله به شرح ذیل تعریف نموده است :

• فورواردر کسی است که کلیه سئوالات صاحب کالا را در زمینه حمل کالا پاسخ می گوید و سعی نماید کالا را در سریع ترین زمان و با امنیت کامل به مقصد برساند.
• شبکه وسیع نمایندگان فورواردر در دنیا و کارگزاران آن ها باعث می شود فورواردر بتواند بهترین و ساده ترین مسیر حمل را تعیین و در ارتباط با پرداخت بهای کالا نیز خدماتی ارائه نماید.
• فورواردر به عنوان متخصص حمل و نقل روش های مختلف حمل مرکب را مورد بهره برداری قرار می دهد و در رابطه با تشریفات اداری اداری و تهیه اسناد اقدامات لازم را معمول می دارد.
• فورواردر با بهره گیری از امکانات توزیعی که در اختیار دارد و با توجه به اطلاعاتی که از حمل و نقل داخلی و بین المللی دارد مشاور مناسبی برای آن ها ایجاد نماید.بنابراین براساس تعریف سازمان فیاتا فورواردر کسی است که بتواند وظایف فوق را انجام دهد.

وظایف فورواردری

۳- در مقررات (۱) UNCTAD/ICC برای اسناد حمل ترکیبی کالا، فورواردر به کسی اطلاق می گردد که قرارداد حمل را منعقد نموده و مسئولیت اجرای آن ار به عنوان متصی حمل به عهده می گیرد. محدوده مسئولیت متصدی حمل ترکیبی از زمان در اختیار گرفتن کالا در مبدا حمل تا زمان تحویل آن در مقصد نهایی می باشد. فورواردر مسئول هر نوع فعل یا ترک فعل مستخدمین و کارگزاران خود در محدوده انجام وظیفه آن ها می باشد.

۴- بنابراین فرواردر را می توان به شرح زیر تعریف نمود :

فورواردر شخصی است که حمل را طراحی نموده و از طرف خود یا از طرف شخص دیگری به عنوان اصیل نه به عنوان نماینده (حمل کننده یا صاحب کالا) قرارداد حمل را با قبول مسئولیت به انجام می رساند. فورواردر بارنامه خود را صادر نموده و مسئولیت حمل را از مبدا تا مقصد به عهده می گیرد.

 مسئولیت های فورواردر در پروسه ی حمل و نقل کالا 

•  کسب اطلاعات و دستورات لازم از مشتری برای صدور پیش برگ ( پروفرما ) ، بارنامه و سایر اسناد حمل و نقل و انعقاد قرارداد حمل و خدمات فورواردی.
• انعقاد قرارداد اجرای عملیات ترابری ( حمل و نقل ) طبق دستورات مشتری
• نظارت بر امور عملیات حمل ، تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز به مشتری از قبیل اعلامیه حمل
• تحویل کالا به گمرک مقصد، امضا صورت مجالس کسر یا اضافه تخلیه یا آسیب دیدگی و فقدان کالا
• اخذ صورت مجالس از حمل کننده کریری و ارائه به مشتری
• تسویه حساب با مشتری، شخص حمل کننده یا پیمانکاران ذی و سایر وجوهی که وصول آن به عهده فورواردر است.
• اعلام ورود کالا به مشتری و صدور ترخیصیه های کلی یا تفکیکی کالا
• انجام تشریفات گمرکی ترخیص کالا در صورت لزوم و حسب قرارداد منعقده

در ادامه ….

• تحویل کالا در نقطه مقصد و عملیات حمل از گمرک تا انبار صاحب کالا در صورت توافق نسبت به حمل یکسره
• اخذ پروانه ورود موقت کانتینرهای واردشده به کشور از گمرکات و عودت آن ها در مهلت تعیین شده است.
• شرکت های فورواردر در جهت تأمین کامیون های مورد نیاز، مجاز به انعقاد قرارداد یا توافق مستقیم با خود راننده ( به استثنای رانندگان تحت پوشش خود ) نیستند و صرفاً از طریق شرکت های کریر بایستی اقدام به این امر نمایند.
• فورواردر بایستی مسئولیت های مدنی خود را بابت خدمات فورواردی که به عهده می گیرد بیمه نماید.
• وظایف محوله سمت کارگزار فورواردی (R.A) در حد مفاد قرارداد همکاری شامل انجام تشریفات مرزی، تحویل و تحول گمرکی و حمل و نقل کالا در حد عرف و یا حسب قرارداد منعقده با فورواردر اصلی می باشد.
• بیمه باربری جزء وظایف فورواردر نیست مگر آنکه در قرارداد منعقده صراحتا قید گردیده و پرداخت حق بیمه جدای از هزینه حمل و نقل توسط مشتری تعهد شده باشد.
• ارائه خدمات محوله به عنوان کارگزار از طرف فورواردر اصلی از قبیل انجام تشریفات گمرکی در مرز و یا در گمرک مقصد و یا انجام عملیات ترانزیت داخلی یا بین المللی با رعایت مقررات و ضوابط حاکم
•  همکاری در تهیه صورت جلسه ها و گزارش های لازم در مواقع بروز خسارات احتمالی یا فقدان کالا و مساعدت در پیگیری جبران خسارت در این قبیل موارد
• انعقاد قرارداد خدمات فورواردی از جمله جم آوری کالا، انبارداری، بیمه باربری، بسته بندی کالا صادراتی ، تفکیک و توزیع کالا، اظهار کالا به مراجع رسمی، دریافت وجوه و تهیه اسناد مربوط به کالا برای مشتری

ساختار بخش حمل ونقل

به منظور روشن تر شدن موضوع و همچنین نشان دادن جایگاه فورواردر در صنعت حمل و نقل نموداری از ساختار کلی بخش حمل و نقل در جمهوری اسلامی ایران در صفحه بعد ارائه می شود و در اینجا شرح مختصری راجع به موسسات و سازمان های مختلفی که به طور معمول در حمل و نقل بین المللی دخالت دارند عنوان می گردد .

موسسات و سازمان هایی را که به نوعی در فعالیت های حمل و نقل در سطح بین المللی دخالت دارند عنوان می گردد. موسسات و سازمان هایی را که به نوعی در فعالیتهای حمل و نقل در سطح بین الملل ی مشارکت دارند ، می توان به دو گروه تفکیک نمود :

• موسساتی که مستقطماً با حمل فیزیکی کالا سرو کار دارند ( متصدیان حمل ).
• سازمان هایی که در ارتباط با حمل و نقل فعالیت می نمایند و یا بخشی از فعالیت آنان در رابطه با حمل و نقل است.

موسسات مرتبط با حمل و نقل

۱ ) سازمان های ناظر و سیاست گذار

حمل و نقل در کشورهای مختلف و همچنین در سطح بین المللی تابع یک دسته قوانین و مقرراتی است که توسط برخی سازمان های داخلی و یا بین المللی وضع می شوند که عمده ترین آن ها به شرح ذیل می باشد :

۱-۱ ) حمل و نقل دریایی

سازمان دولتی ناظر بر امور حمل و نقل دریایی در ایران ، سازمان بنادر کشتیرانی است که یکی از معاونت های وزارت راه و ترابری می باشد. وظایف عمده این سازمان اداره امور بنادر کشور، نظارت بر شرکت های حمل و نقل دریایی داخلی و خارجی، اداره امور آب های ساحلی، تدوین آئین نامه ها و مقررات لازم در امر حمل و نقل دریایی داخلی و خارجی، دادن گواهینامه ملوانان و خدمه کشتی ها، بررسی کنوانسیون های بین المللی در امر حمل و نقل دریایی و موارد دیگر می باشد.

در سطح بین المللی ارگان ناظر بر امور حمل و نقل دریایی سازمان بین المللی دریانوردی IMO ( International Maritime Organization ) می باشد که یکی از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد است و تنظیم و تدوین مقررات بین المللی حمل و نقل دریایی را در سطح بین المللی به عهده دارد.

۲-۱ ) حمل و نقل هوایی

سازمان دولتی و ناظر بر امور حمل و نقل هوایی ایران سازمان هواپیمایی کشوری می باشد که یکی از معاونت های وزارت راه و ترابری است و از وظایف عمده آن اداره امور فرودگاه های کشور و وظایف مشابه سازمان بنادر در امر حمل و نقل هوایی می باشد.
در سطح بین المللی ارگان ناظر بر امور حمل و نقل هوایی و سازمان بین امللی هواپیمایی کشوری ICAO ( International Civil Aviation Organization ) می باشد که یکی از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد است و تنظیم و تدوین مقررات بین المللی حمل و نقل هوایی را در سطح بین المللی به عهده دارد.

۳-۱ ) حمل و نقل جاده ای

سازمان دولتی ناظر بر امر حمل و نقل جاده ای در ایران سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور که تابع وزارت راه و ترابری است می باشد. وظایف عمده این سازمان اداره امور حمل و نقل جاده ای و شرکت های فعال در این امر در کشور و تدوین مقررات و آئین نامه ای مربوطه می باشد.
سازمان ناظر در سطح بین المللی اتحادیه حمل و نقل بین المللی جاده ای IRU ( World Road Transport Organisation ) می باشد که از سازمان های تابعه سازمان ملل متحد محسوب می شود و وظایفی مشابه سازمان های بین المللی در امر حمل و نقل جاده ای دارد.

۴-۱ ) حمل و نقل با راه آهن

در مورد حمل و نقل با راه آهن در حال حاضر تفکیکی بین سازمان ناظر و سازمان حمل کننده راه آهن در کشور وجود ندارد و سازمان راه آهن ایران هر دو وظیفه را به عهده دارد.
در سطح بین المللی سازمان واحد خاصی در امر حمل و نقل راه اهن وجود ندارد بلکه امور به وسیله سازمان های مختلفی مانند سازمان های ذیل انجام می گیرد:

• سازمان جهانی راه آهن ها UIC ( International Union of Railways ) که استانداردهای راه آهن را تدوین و به راه آهن ها ابلاغ می نماید.
• سازمان ناظر بر اجرای کنوانسیون COTIF ( Intergovernmental Organisation for International Carriage by Rail ) در اروپای غربی و خاورمیانه OTIF می باشد .
• سازمان ناظر بر اجرای کنوانسیون SMGS در اروپای شرقی و کشورهای CIS سازمان OSJD ( Organization for Cooperation of Railways ) می باشد.

۲ ) موسسات خدماتی تخصصی

شرکت هایی هستند که هریک در محدوده ای خاص به ارائه خدمات تخصصی در کار حمل و نقل می پردازند. مهم ترین این نوع موسسات عبارتند از:

• شرکت های بازرسی

عمده فعالیت آنان این است که وضعیت فنی و رده بندی وسائل حمل را انجام داده و بعضاً از طرف خریدار کالا را در مبدا مورد بازرسی کمی و کیفی قرار می دهنند و مطابقت آن با اسناد ( قرارداد خرید، اعتبار اسنادی ، پروفرما و غیره ) را تائید می نمایند. گواهینامه های صادره توسط این گونه موسسات از مهم ترین اسناد تجاری به شمار می روند و فعالیت این گونه شرکت ها از طرف مراجع ذیصلاح مورد کنترل قرار می گیرد تا اولا از تخصص و دانش لازم برخوردار باشند و ثانیا اعتبار لازم را در جهت تضمین گواهی های صادره داشته باشند.

• شرکت های کارگزاری ترابری

این گونه موسسات مانند نمایندگی های کشتیرانی و آژانس های هوایی و کارگزاران گمرکی حسب مورد به نمایندگی از طرف متصدیان حمل و یا تجار و فرستندگان کالا عمل می نمایند و فعالیت آنان عمدتاً ارائه خدمات خاص محلی است.

• شرکت های تخلیه و بارگیری

این موسسات که اغلب با نام Companies Stevedoring شناخته می شود ارائه خدمات تخلیه و بارگیری کالا و گاهی خدمات دیگر مانند انبارداری، بارشماری، خنکاری، دوبه کاری، بسته بندی و فعالیت های طی از این قبیل را به عهده می گیرند. عمده فعالیت این گونه شرکت ها در بنادر و مبادی ورود و خروج کالا می باشد.

۳ ) موسسات خدمات عمومی

این گروه موسساتی هستند که به طور مستقل عمل می کنند و بخشی از فعالیت آنان در رابطه با نیازهای حمل و نقل انجام می شود از این میان می توان به فعالیت بانک ها در رابطه با اعتبارات اسنادی و عامل اصلی در پرداخت های تجاری و همچنین شرکت های بیمه در رابطه با بیمه های حمل و نقل و بالاخره به فعالیت موسسات حقوقی و هیئت ها و دیوان های داوری اشاره نمود.

تفاوت کریر با فورواردر

فورواردر شخص یا شرکتی است که در مقابل اجرت، ترتیبات حمل و نقل کالا را از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند. ولی. مسئولیت. حمل کالا را بر .عهده ندارد، بلکه. به صورت یک. واسطه حرفه ای .میان فرستنده. یا گیرنده. کالا از یک سو .و متصدی باربری. از سوی دیگر .عمل می کند. که به آن .کارگزار نیز گویند.

اما حمل کننده .قانونی کالا ( کریر )، شخصی .که با فرستنده. برای حمل کالا .قرارداد منعقد. کرده است ممکن است .مالک کشتی. یا اجاره کننده. آن نیز باشد .که به آن کریر گویند. کریر .تمامی مسئولیت های. حمل را .می پذیرد.

حمل با فورواردرها ارزان تر است یا کریر ها؟ 

در نگاه اول. ممکن است این‌طور به‌نظر. برسد که انجام حمل‌ و نقل. بین‌المللی کالا .با کریرها که خود .صاحبان وسایل .حمل‌ و نقل هستند. ارزان تر است، اما در واقع اینطور .نیست!

مشتریان. اصلی کریرها در واقع .فورواردرها هستند و قیمت هایی. که فورواردرها به دلیل داشتن .حجم قابل توجهی .محموله به‌صورت .مرتب در یک مسیر. از کریرها دریافت. می‌کنند، پایین تر از قیمتی. است که کریرها .به بازرگانان به‌صورت .مستقیم اعلام .می‌کنند. در واقع، حجم بالای. محمولاتی که از طریق. فورواردرها .حمل می‌شود، به آن‌ها .قدرت چانه زنی .بیشتری می‌دهد.

کریرها، وقتی .با یک فورواردر .کار می‌کنند، با یک مشتری. کاربلد و آشنا به ریزه‌. کاری‌ های حمل‌ و. نقل کار می‌کنند .و این باعث می‌شود .کارکردن با آن‌ها. آسان ترباشد. درواقع .هر دو حمل‌ و نقل چی. هستند و حرف هم .را بهتر درک می‌کنند! این خود .دلیل دیگری است بر این واقعیت. است که کریرها. به‌دلیل تمایل. به کارکردن با فورواردرها، قیمت‌های. پایین تری را به. آن‌ها اعلام. می کنند.

این قیمت‌های پایین تر، گاهی به‌گونه ایست که ممکن است قیمت پیشنهادی یک فورواردر به یک صاحب کالا، از قیمت پیشنهادی کریر به همان صاحب کالا پایین تر باشد!

فورواردرها ، خدمات متنوع تر و وسیع‌ تری نسبت به دامنه عمل کریرها انجام می‌دهند. یعنی یک کریر دریایی که در مسیر چین به بندرعباس عملیات حمل را انجام می‌دهد، کاری به فرآیند حمل و ترانزیت از بندرعباس به تهران ندارد. اما یک فورواردر، تمامی مسئولیت حمل از چین به تهران را انجام می‌دهد و این یعنی دریافت یک سفارش حمل که معمولاً به کریر داده نمی‌شود.

در این مثال، علاوه .بر کریر دریایی .از چین به .بندرعباس، یک کریر. جاده‌ای از بندرعباس به .تهران نیز وجود دارد .و جمع دستمزد .دریافتی یک فورواردر .از چنین .فرآیندی، از مجموع جداگانه این .عملیات که مستقیماً‌ .توسط خود صاحب .کالا انجام شود، پایین تر. است. علاوه. بر کمتر بودن .هزینه، این عملیات. توسط یک فوروار.در کاربلد، سریع‌تر، ایمن‌تر، و با کیفیت. بالاتری انجام .می‌شود.