شیوه نامه اجرایی کالای مسافری

مقدمه

در راستای تسهیل تشریفات گمرکی کالای همراه مسافر ، اجرای وظایف قانونی و کنترل و نظارت بر کالای همراه مسافر؛ با مد نظر قرار دادن ضرورت حفظ کرامت مسافرین ارجمند در مبادی ورودی کشور، ایجاد شفافیت و وحدت رویه، در اجرای ماده ۳ شیوه « قانون امور گمرکی جهت بهره برداری و اقدام لازم ابلاغ » نامه اجرایی کالای مسافری می گردد.

مستندات قانونی

1. قانون امور گمرکی ( مصوب ۱۳۹۰ )
2. آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی ( مصوب ۱۳۹۱ )
3. مجموعه مصوبات و مقررات بانک مرکزی
4. مصوبات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز،
5. مصوبات شورای پول و اعتبار

ماده ۱ ) تعاریف

مسافر( براساس ماده ۷۶ قانون امورگمرکی): منظور از مسافر شخصی است که با گذرنامه یا جوازعبور یا برگ تردد از راه های مجاز به قلمرو گمرکی وارد یا از آنها خارج می شود.

اشخاص زیر مسافر تلقی می شوند :
الف) شخص غیر مقیم ایران که به طور موقت به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج می شود.
ب) شخص مقیم ایران که از قلمرو گمرکی کشور خارج ( مسافر خروجی)  یا به آن وارد( مسافر ورودی) می شود.

1. کالای همراه مسافر: لوازم شخصی، اسباب سفر، لوازم و اثاثیه خانه ، هدیه و سوغات
2. اظهارنامه مسافری: فرم چاپی اظهارکالاهای همراه مسافر ورودی که قبل از ورود به قلمرو گمرکی توسط شرکت های هواپیمایی، کشتی های مسافری، قطارهای مسافری، اتوبوس و یا فرودگاه ها و پایانه ها و بنادر در اختیار مسافرین قرار می گیرد.
3. قلمرو گمرکی(بند ص ماده ۱ قانون امورگمرکی): آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امورگمرکی اعمال می شود.
4. کالای تجاری ( بند ض ماده ۱ قانون امورگمرکی): کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می گردد اعم از اینکه به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولید، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد.
5. معافیت مسافری : به استناد ماده ۱۳۸ آیین نامه اجرایی ق.ا.گ کالای همراه مسافر ورودی تا میزان ۸۰ دلار ) سالانه ( از پرداخت حقوق ورودی معاف و مازاد بر آن به شرط غیر تجاری بودن با اخذ حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص می باشد) به استثنای کالای ممنوعه (.
6. لوازم شخصی: عبارت است از اشیای نو و مستعمل یک مسافرکه ممکن است به طور معمول و عرفی در طول سفر برای استفاده شخصی وی لازم باشد. این لوازم مشمول معافیت حقوق ورودی بوده اما شامل کالایی که جنبه تجاری دارد نخواهد شد. تشخیص جنبه تجاری کالا، برعهده گمرک می باشد.

ماده ۲ ) دامنه شمول:

۲ – ۱ – مسافران ورودی: اشخاص مقیم و غیر مقیم ایران که وارد قلمرو گمرکی می شوند.
الف) مسافران ایرانی که برای گردش از کشور خارج و مراجعت نموده اند.
ب ) مسافران ایرانی مقیم خارج از کشور
ج ) اتباع بیگانه مقیم ایران
چ ) اتباع بیگانه که برای گردش وارد ایران می شوند.
ح ) مأموران سیاسی خارجی

۲- ۲ – مسافران خروجی: اشخاص مقیم و غیر مقیم ایران که از قلمرو گمرکی خارج می شوند .
الف) مسافران ایرانی که برای گردش از کشور خارج می شوند.
ب ) مسافران ایرانی مقیم خارج از کشور
ج ) اتباع بیگانه مقیم ایران
چ ) اتباع بیگانه که برای گردش وارد ایران شده و قصد خروج دارند.
ح ) مأموران سیاسی خارجی

ماده ۳) مسافران ورودی

بر اساس ماده ۱۳۶ آیین نامه اجرایی قانون امورگمرکی مسافران ورودی موظفند کالای همراه خود را به گمرک اظهار نمایند. این اظهار می تواند به صورت شفاهی انجام شود و چنانچه از طرف گمرک به آنان اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود باید با دقت آن را تنظیم و به گمرک اظهار نمایند.

۳ – ۱ – مسیر ارزیابی در سالن های مسافری

طبق ماده ۱۳۵ آیین نامه اجرایی ق.ا.گ ، گمرک ایران می تواند برای انجام تشریفات گمرکی مسافر و کالای همراه مسافر از نظام های کنترلی از جمله نظام دو مسیره استفاده نماید. انتخاب یکی از مسیرها به وسیله مسافر به منزله اظهار کالا می باشد. بر این اساس مسافر هنگام ورود به قلمرو گمرکی با توجه به نوع و حجم کالای همراه ملزم به انتخاب یکی از دو مسیر سبز و قرمز می باشد.

مسیر قرمز : در صورتی که مسافر کالای مازاد بر معافیت ۸۰ دلار داشته یا کالایی به همراه دارد که نیاز به اخذ مجوز قانونی یا مقرراتی دارد و مستلزم انجام تشریفات گمرکی است.

مسیر سبز: کالای مازاد بر معافیت مسافری، تجاری، کالاهای ممنوعه و مجاز مشروط همراه ندارد.

*بر اساس بند چ ماده ۱۱۹ قانون امورگمرکی اسباب سفر و لوازم شخصی و اشیای غیر مستعمل و مواد خوراکی غیرتجاری همراه مسافر از پرداخت حقوق ورودی معاف هستند.

آشنایی با روش ثبت اطلاعات و فعال سازی واردات گوشی تلفن همراه به این لینک مراجعه کنید .

۳- ۲ – شیوه اقدام گام به گام

• مسافران ورودی به قلمرو گمرکی موظفندکالای همراه خود را به گمرک جمهوری اسلامی ایران اظهار نمایند. منظور از اظهار؛ هرگونه بیانیه ای شفاهی یا کتبی حاوی اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی ( از قبیل نام و مشخصات کالای همراه، ارزش) می باشد. چنانچه از طرف گمرک به مسافران اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود باید آن را با دقت تنظیم و به گمرک تسلیم نمایند.
• درصورتیکه مسافر اجناس خود را جاسازی و به گمرک اظهار نکرده باشد و گمرک بر اثر بازرسی آنها را کشف نماید، مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
  چنانچه مسافر جهت انجام تشریفات گمرکی به مأمور گمرک مستقر در مبادی ورودی مراجعه و کالاهای همراه را جهت کنترل بر روی دستگاه آشکار ساز ) X-RAY ( متعلق به گمرک قرار دهد، کالای مزبور به عنوان کالای اظهار شده به گمرک تلقی می گردد.
• با توجه به مصوبه یکهزار و سیصد و هفتاد و چهارمین جلسه مورخ ۱۲ / ۱۰ / ۱۴۰۲ شورای پول و اعتبار؛ در صورتیکه مسافر ورودی در زمان عبور از گیت بازرسی گمرک؛ ارز، اسناد بانکی و اورا ق بهادار بی نام همراه خود را اظهار نکرده باشد، کلیه دستگاههای ذیربط مستقر در مبادی ورودی مکلفند نسبت به هدایت ایشان به گمرک جهت اظهار و انجام تشریفات گمرکی ارز، اسناد بانکی و اورا ق بهادار بی نام، اقدام نمایند.
• مسافران غیرمقیم ایران می توانند علاوه بر لوازم شخصی که به طور قطعی قابل ترخیص است، اشیائی از قبیل جواهرآلات شخصی، اشیاء قابل حمل از جمله دوربین عکاسی و فیلمبرداری با مقدار متناسب فیلم و نوار یا ملزومات آن، پروژکتور فیلم یا اسلاید، دوربین چشمی، آلات موسیقی، ضبط و پخش به همراه نوار و لوح فشرده، گیرنده رادیویی، تلویزیون، ماشین تحریر، ماشین حساب، رایانه شخصی، کالسکه بچه، صندلی چرخدار )ویلچر(، لوازم و تجهیزات ورزشی، تلفن همراه، جعبه وسایل کمکهای اولیه، تجهیزات پزشکی قابل حمل مورد نیاز مسافر و قایق پارویی را که بر اساس آیین نامه اجرائی قانون امورگمرکی تعیین می گردد طبق رویه ورود موق ت با ارائه تضمین معادل یک برابر حقوق ورودی بعلاوه نصف ارزش گمرکی به صورت ضمانتنامه بانکی، بن بیمه یا سپرده نقدی، به قلمرو گمرکی وارد نمایند.
• کالای همراه مسافر ورودی تا میزان هشتاد دلار )سالانه( از پرداخت حقوق ورودی معاف و مازاد بر آن به شرط غیرتجاری بودن با اخذ حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص می باشد.
• به استناد ماده ۱۳۸ آیین نامه اجرایی ق.ا.گ کالای همراه مسافر ورودی تا میزان ۸۰ دلار ) سالانه ( از پرداخت حقوق ورودی معاف و مازاد بر آن به شرط غیرتجاری بودن با اخذ حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی قابل ترخیص می باشد. چنانچه کالای همراه مسافر جنبه تجاری نداشته باشد) به استثنای کالای ممنوعه( پس از انجام تشریفات گمرکی ترخیص می شود. در صورتی که جنبه تجاری داشته باشد، در مورد کالای مجاز و مجاز مشروط، ترخیص آن از گمرک منوط به رعایت مقررات و انجام تشریفات مربوط به کالای تجاری است. در مورد کالای ممنوع، گمرک موظف است بر طبق ماده ۱۰۵ قانون امورگمرکی صورت ریز و مشخصات کالا در هنگام ورود را در صورتمجلس تنظیمی منعکس و با اخذ نشانی محل سکونت به امضای مسافر رسانده و یک نسخه از آن را به مسافر تسلیم تا حداکثر ظرف مدت سه ماه نسبت به خروج کالا از کشور اقدام نماید. بدیهی است در صورت عدم اقدام ظرف مهلت مزبور مشمول مقررات کالای ضبطی مندرج در ماده ۱۰۵ قانون مذکور خواهد بود.

نکات مهم:

اسباب سفر و لوازم شخصی مسافر که در زمان حرکت از مبدأ به عنوان بار به شرکتهای حمل و نقل بین المللی تحویل می شود، حتی در صورتی که از یک ماه قبل تا یک ماه بعد از ورود او وارد قلمرو گمرکی کشور شود؛ اسباب سفر و اشیای شخصی همراه مسافرمحسوب شده و ترخیص آن با رعایت مقررات مربوطه انجام می شود. در مواردی که اسباب سفر و اشیای مذکور خارج از مهلت های مقرر وارد شود به شرط وجود عذر موجه )به تشخیص گمرک ایران( به همین نحو قابل رسیدگی خواهد بود؛ در غیر این صورت با درخواست کتبی صاحب کالا در گمرک ورودی، مراتب قابل رسیدگی در کمیسیون های رسیدگی به اختلافات گمرکی موضوع مواد ۱۴۴ و ۱۴۶ قانون امور گمرکی خواهد بود.
ماموران سیاسی ایران در خارج از کشور )سفیر، کاردار، رایزن و …(؛ ضمن حفظ احترام و شأن ایشان، پس از ورود به کشور همانند مسافران عادی تلقی می شوند. این موضوع شامل مسافران ایرانی دارای گذرنامه خدمت نیز می شود.

۳- ۳ – ورود اثاث و لوازم شخصی ایرانیان مقیم خارج و اتباع خارجی غیر سیاسی که قصد اقامت در ایران دارند.

لوازم خانه و لوازم شخصی ایرانیان مقیم خارج که مدت اقامت آنان در خارج یک سال یا بیشتر باشد مشمول معافیتهای گمرکی مسافران ورودی به کشور است به شرطی که :

• لوازم و اشیاء مزبور از یک ماه قبل تا نه ماه بعد از ورود شخص به قلمرو گمرکی وارد شود موارد قوه قهریه (فورس ماژور)به تشخیص گمرک ایران مستثنی است .
  
• لوازم و اشیاء مزبور به تشخیص گمرک با وضع و شئون اجتماعی آنان متناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد .
  
• در پنج سال گذشته، از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند .
  
• کارمندان دولت که برای انجام مأموریت یک ساله و یابیشتر به خارج اعزام می شوند در صورتی که قبل از پایان مأموریت و توقف یک ساله وارد کشور شوند مشمول شرط یک ساله توقف مذکور نخواهند بود.
  
• اتباع خارجی باید دارای اجازه اقامت باشند.
  
• اشخاصی که با رعایت مقررات مربوطه از مناطق آزاد به سرزمین اصلی وارد می شوند نیز مشمول این تسهیلات می گردن د.

تبصره : منظور از لوازم خانه اشیائی است که به طور عرفی مورد استفاده شخص و یا خانواده صاحب آن اشیاء هنگام اقامت در یک محل قرار میگیرد.

۳ – ۴ ) کالاهای ورودی مجاز

• اقلام همراه مسافر باید به صورت هدیه، سوغات و یا شخصی بوده و برای فروش نباشد.
• ورود طلا، نقره به شکل زیورآلات شخصی تا ۱۵۰ گرم مجاز است(نیاز به اظهار گمرکی ندارد). همین طور به لحاظ تعدادی یک عدد انگشتر، یک عدد گردنبند، یک جفت گوشواره و حداکثر شش عدد النگو برای هر فرد مجاز است. مازاد بر این میزان نیاز به اخذ مجوز از بانک مرکزی دارد.
• ورود و ترخیص گیاهان، گل ، نهال و …. منوط به ارایه مجوز از قرنطینه نباتی است.
• ورود و ترخیص انواع بذر منوط به ارائه مجوز قرنطینه نباتی و موسسه بذر و نهال می باشد.
• ورود سیگار برای هر مسافر به میزان یک باکس معادل ۲۰۰ نخ یا ۵۰ عدد سیگار برگ مجاز است. همچنین میزان مجاز تنباکو برای هر مسافر ۲۵۰ گرم می باشد.
• ورود دارو فقط در حد مصرف شخصی قابل ترخیص بوده و بیش از آن مشمول اخذ مجوز های قانونی از جمله وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و پرداخت حقوق ورودی و سایر عوارض متعلقه می باشد.
• حیوانات خانگی ؛ مسافر می تواند با رعایت ضوابط و مقررات مورد تأیید سازمان دامپزشکی کشور، حیوانات خانگی همراه خود از قبیل گربه، پرندگان زینتی )از قبیل کبوتر، قناری، کاسکو( را پس از اظهار به گمرک و انجام تشریفات قانونی ترخیص نماید. بدیهی است ورود انواع خزندگان، لاک پشت، آبزیان و سایر حیوانات وحشی از قبیل خرس، یوز پلنگ، گربه وحشی، عقاب، شاهین، درنا، قو و هوبره به همراه مسافر ممنوع می باشد . تعداد مجاز حیوانات خانگی همراه مسافر جهت ورود و
  خروج، از قبیل گربه، حداکثر دو قلاده و پرنده از هرگونه دو قطعه (حداکثر ده قطعه) است.

مقررات بهداشتی

۱- ارائه اصل گواهی بهداشتی بین المللی با درج شماره میکروچیپ حیوان)در مورد پرندگان حلقه پا( از دامپزشکی دولتی کشور مبدأ که بیش ازهفت روز ازتاریخ صدور آن سپری نشده باشد .
2 – ارائه اصل و کپی شناسنامه بهداشتی حیوان با درج مشخصات واکس نهای تلقیح شده ضروری و به خصوص واکسن هاری
3 – ارائه اصل و کپی صفحه اول گذرنامه مسافر
4 – درج نام مسافر و شماره میکروچیپ حیوان)در مورد پرندگان حلقه پا( در گواهی و شناسنامه بهداشتی الزامی است .
5 – در خصوص حیواناتی که قبلاً با دریافت گواهی بهداشتی از ادارات دامپزشکی دولتی ایران از کشور خارج شده باشند، میبایستی برای بازگشت به کشور نسبت به اخذ گواهی بهداشتی از دامپزشکی دولتی کشور مبدأ)کشور خارجی( اقدام نمایند . بدیهی است گمرک ایران مجاز به ترخیص حیوانات مزبور بدون دریافت تأییدیه سازمان دامپزشکی کشورنمی باشد. بنابراین توصیه می گردد مسافرین محترم برای اطلاع دقیق از  آخرین مقررات بهداشتی به درگاه سازمان دامپزشکی کشور مراجعه نمایند.
6 – ورود گونه های پرندگان خاص و درحال انقراض مستلزم ارائه تأییدیه از سازمان حفظ محیط زیست بوده و مستلزم ارائه تأییدیه (CITES) از کشور مبدأ است

براساس نامه حوزه معاونت محترم پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به شماره ۲۰۱۴۷۹ / ۰۳ /ص مورخ ۱۶ / ۵ / ۱۴۰۳ منضم به نامه سازمان غذا و دارو؛ فهرست تجهیزات پزشکی ضروری قابل ورود به همراه مسافر(حسب مورد) به شرح ذیل می باشد:

توضیحات:

– هر مسافرحداکثر سه ردیف را می تواند با خود به همراه داشته باشد و همچنین ردیف هاى هم جنس مانند قلم انسولین، سوزن قلم انسولین و سرنگ انسولین یک ردیف محسوب می شود.
– کلیه موارد فوق با در نظر گرفتن جمع تعداد غیر تجارى می باشد .
– مواردى که براى مسافر خروجی صفر در نظر گرفته شده، پیشتر مشمول ارز ترجیحی بوده است.
– بدیهی است براى موارد خارج از این فهرست مجوز موردى و یا سیستمی سازمان غذا و دارو الزامی است.
– براى اقلام غیر تجارى فهرست همراه مسافر الزام به حضور دائمی نماینده مستقر دانشگاه نمی باشد.
-در خصوص موارد تجارى یا از سازمان غذا و دارو و یا دانشگاه مستقر استعلام کتبی با ذکر مشخصات محموله گرفته شود.

۳- ۵ – میزان ورود ارز توسط مسافر ورودی


ورود ارز به کشور بدون محدودیت با انجام تشریفات گمرکی مجاز است. به استناد دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر ارز / اسناد بانکی و اوراق بهادار بی نام همراه مسافر؛ ورود ارز/اسناد بانکی و اوراق بهادار بی نام توسط هر مسافر از خارج از کشور تا سقف مبلغ ده هزار ( ۱۰،۰۰۰ ( یورو یا معادل آن به سایر ارزها نیاز به اظهار نداشته و برای ورود مبلغ بیش از سقف تعیین شده، مسافر باید در مبادی ورودی نسبت به اظهار ارز/ اسناد بانکی و اوراق بهادار بی نام همراه خود به صورت کتبی یا شفاهی به گمرک اقدام و اطلاعات مورد نیاز را به صورت سیستمی از طریق درگاه گمرک ایران ثبت نماید.
سقف مبلغ مجاز ورود پول رایج کشور توسط هر مسافر اعم از اتباع ایرانی یا خارجی به میزان یک میلیارد ریال تعیین شده است.

ماده ۴) مسافران خروجی

بر اساس ماده ۱۳۶ آیین نامه اجرایی قانون امورگمرکی مسافران خروجی موظفند کالای همراه خود را به گمرک اظهار نمایند. این اظهار می تواند به صورت شفاهی
انجام شود و چنانچه از طرف گمرک به آنان اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود باید با دقت آن را تنظیم و به گمرک اظهار نمایند.
خروج اشیاء و لوازم شخصی مسافر به شرط غیر تجاری بودن به هر میزان (به استثناءکالاهای ممنوعه) بلامانع است.
مسافران خروجی می توانند با مراجعه به گمرک با در دست داشتن بلیط قطعی، قبل از سفر، اشیاء و لوازم شخصی خود را جهت بارنامه و ارسال به کشور مقصد با رعایت
کامل مقررات به گمرک اظهار و اقدام نمایند

کالاهای خروجی مجاز

• خروج زیور آلات همراه مسافر از انواع مصنوعات ط لا، نقره و پلاتی ن در مجموع تا حداکثر ۱۵۰ گرم مجاز است. چنانچه زیورآلات مورد بحث مزین به سنگ های
  گران بها از قبیل الماس،یاقوت، زمرد و … باشد، وزن نگین نصب شده در مجموع از یک قیراط بیشتر نباشد.
• خروج ظروف و مصنوعات از نقره )غیراز زیورآلات(توسط مسافرین خروجی حداکثر تا میزان سه کیلوگرم مجاز است، مشروط بر اینکه اش یاء مذکور در زمره آثار
  فرهنگی و تاریخی نباشند.
• خروج فرش دست بافت تا سقف ۲۴ متر مربع و گلیم دست بافت تا سقف ۴۰ متر مربع ) بدون محدودیت در تعداد( برای هر مسافر مجاز می باشد. خروج زعفران برای هرمسافر به میزان حداکثر ۱۰۰ گرم مجاز است.
• به استناد دستورالعمل اجرایی ضوابط ناظر بر ارز / اسناد بانکی و اوراق بهادار بی نام همراه مسافر؛ خروج ارز/ اسناد بانکی و اوراق بهادار بی نام به صورت فیزیکی به هرطریق توسط هر مسافر به خارج از کشور، مجموعاً تا سقف مبلغ پنج هزار ) ۵۰۰۰ ) یورو یا معادل آن به سایر ارزها از مرز هوایی و تا سقف مبلغ دوهزار ) ۲۰۰۰ ( یورو یا معادل آن به سایر ارزها از مرز زمینی، ریلی و دریایی مجاز می باشد.
• به استناد بخشنامه شماره ۶۹۹۳ / ۱۴۰۲ /م مورخ ۲۳ / ۲ / ۱۴۰۲ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سقف مبلغ مجازخروج پول رایج کشور توسط هر مسافر اعم از اتباع ایرانی یا خارجی به میزان ۵۰ میلیون ریال تعیین شده است.
  تبصره: خروج مشروبات الکلی،مواد مخدر، اسلحه، مواد محترقه وکالاهای عتیقه از کشور ممنوع است.

نکات مهم:

• چنانچه در هنگام ورود مسافر به قلمرو گمرکی کشور، کالای خارجی مشمول حقوق ورودی که به گمرک اظهار نشده کشف گردد، مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
• ورود و صدور کلیه اجزای حیوانات و پرندگان وحشی(از قبیل پوست، شاخ، تاکسیدرمی) موکول به موافقت سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد.
• به منظور رعایت حقوق قانونی مسافران ضروریست شیوه نامه مزبور به سه زبان (فارسی، انگلیسی و عربی) با نصب تابلو یا بنر به صورت واضح، شایسته و مؤثر در سالن مسافری نصب شود. در بازرسی های ادواری این موضوع به عنوان یکی از عناصر مؤثر در ارزشیابی مدیران محترم گمرکات لحاظ می گردد.
• هر مسافر مجاز است یک باردر سال، یک دستگاه گوشی تلفن همراه با انجام تشریفات رجیستری با ثبت اطلاعات گوشی تلفن همراه ) IMEA ( در زمان ورود به کشور و پرداخت حقوق ورودی به همراه خود وارد کشور نماید.
• شرایط ورود و تشریفات گمرکی آن براساس شیوه نامه فرآیند ثبت اطلاعات گوشی تلفن همراه مسافری و مرسوله پستی به شماره ۵۴۶۲۹۲ مورخ ۱۹ / ۰۴ / ۱۴۰۳ می باشد .
• مسئولیت نظارت برحسن اجرای این شیوه نامه برعهده بالاترین مقام گمرک اجرایی خواهد بود.