تسهيلات ارزی و ضمانتنامه های ارزی ( مقررات ارزی 1401 )

بخش چهارم مجموعه مقررات ارزی 1401 (تسهیلات و ضمانت های ارزی)

الف) تسهيلات بابت واردات (كالا خدمت) از محل منابع مؤسسه اعتباري اعطاي تسهيلات ارزي توسط مؤسسات اعتباري مجاز

به واردكنندگان واحدهاي توليدي یا مجریان طرحهاي توليدي با اولویت طرحهاي نيمه تمام كه حسب تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك، از سایر تسهيلات مالی خارجی جهت تأمين مالی طرح مورد نظر استفاده ننموده باشند، بابت واردات كالا و خدمت در قالب اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي در وجه ذینفع با رعایت سایر ضوابط و مجموعه مقررات ارزي در چارچوب مفاد این قسمت و در قالب یكی از عقود قانون عمليات بانكی بدون ربا، با شرایط زیر امكانپذیر خواهد بود.

1 ) دوره تأمين مالي و موارد استفاده تسهيلات

1-1 ) دوساله: براي واردات مواد اوليه و مصرفی مرتبط با توليد با اخذ تأیيدیه از وزارتخانه ذيربط.
1- 2 ) هشت ساله: براي واردات ماشين آلات توليدي و خدمات مربوطه یا تكميل طرحهاي نيمه تمام توليدي و با اخذ تأیيدیه از وزارتخانه ذيربط.

2 ) مدت دوره تأمين مالي

2 -1 ) حداكثر مدت دوره تأمين مالی (مجموع دوره هاي استفاده، تنفس و بازپرداخت) تسهيلات اعطایی مربوط به بند  ( 1 – 1 )، دوساله خواهد بود كه حداكثر شش ماه آن براي دوره استفاده و زمان باقيمانده تا پایان دوره تأمين مالی براي دوره هاي تنفس و بازپرداخت منظور میگردد به نحوي كه مجموع دوره هاي مذكور (استفاده، تنفس و بازپرداخت) از دوسال تجاوز ننماید.

2- 2 ) حداكثر مدت دوره تأمين مالی (مجموع دوره هاي استفاده، تنفس و بازپرداخت(تسهيلات اعطایی مربوط به بند ( 2 – 1)، هشت ساله خواهد بود كه حداكثر دو سال آن براي دوره استفاده و زمان باقيمانده تا پایان دوره تأمين مالی براي دوره هاي تنفس و بازپرداخت منظور میگردد به نحوي كه مجمو دوره هاي مذكور (استفاده، تنفس و بازپرداخت) از هشت سال تجاوز ننماید.

2 -3 ) ملاک شروع دوره استفاده از تسهيلات، تاریخ اولين گشایش اعتباراسنادي و یا ثبت برات اسنادي و یا انجام حواله ارزي میباشد.

2 -4 ) تمدید دوره استفاده پيش از استفاده كامل از تسهيلات، حداكثر در طول دوره تأمين مالی مربوطه و به طور متناسب كاهش دوره هاي تنفس و بازپرداخت ( با ملحوظ داشتن دوره تأمين مالی)، بنابر تشخيص مؤسسه اعتباري ذيربط با رعایت مقررات جاري امكانپذیر میباشد.

3 ) سقف تسهيلات

اعطاي تسهيلات به استناد ارزیابی مؤسسه اعتباري از متقاضی، حداكثر تا سقف معادل پنجم ميليون یورو براي هر شخص حقيقی و معادل بيست ميليون یورو براي هرشخص حقوقی اعم از خصوصی یا دولتی و سایر امكانپذیر است. اعطاي تسهيلات بيش از این مبلغ منوط به اخذ مجوز از بانك مركزي خواهد بود.

تبصره 1 : رعایت ضوابط و مقررات و دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك در زمينه اعطاي تسهيلات و بررسی وضعيت مالی و اعتباري متقاضی و سقف تسهيلات اعتباري الزامی است.
تبصره 2 : اعطاي تسهيلات ارزي به شركتها و مؤسسات دولتی منوط به اخذ مجوز موضو ماده( 22 ) قانون عمليات بانكی بدون ربا از اداره اعتبارات این بانك میباشد.

تبصره 3 : مؤسسات اعتباري مكلف هستند ضمن رعایت سقف اعطاي تسهيلات، اطلاعات مربوطه از جمله تسهيلات مصوب، پرداختی، اقساط تسویه شده و اقساط تسویه نشده را به تفكيك هر یك از تسهيلات گيرندگان با هماهنگی اداره آمار و تعهدات ارزي این بانك در سامانه مربوطه ثبت نمایند.

4 ) محل تأمين و اعطاء تسهيلات

4 -1 ) سپردههاي ارزي نزد مؤسسات اعتباري (به غير از منابع سپرده گذاري شده توسط صندوق توسعه ملی و یا سایر منابع سپرده گذاري شده تحت ضوابط خاص).

تبصره : چنانچه منابع سپرده گذاري شده، تحت ضوابط و مقررات خاصی صورت پذیرفته باشد، شرایط و ضوابط مربوطه ملاک عمل جهت اعطاي تسهيلات، خواهد بود.

4 -2 ) ذخایر ارزي مؤسسات اعتباري.

4 -3 ) منابع ارزي مؤسسات اعتباري نزد بانكهاي خارجی، شعب خارج از كشور و كارگزاران مؤسسات اعتباري.

5 ) نرخ سود تسهيلات

نرخ سود مورد انتظار جهت اعطاي تسهيلات، به تشخيص مؤسسات اعتباري ذيربط با توجه به نوع ارز و وضعيت مالی و اعتباري متقاضی و ملحوظ نمودن سایر ضوابط تعيين میگردد.

6 ) هزينه تعهد ( Commitment Fee )

تا 2 / 0 درصد درسال براساس مانده استفادهنشده تسهيلات از روز تصویب تسهيلات تا روز استفاده كامل از تسهيلات.

7) نرخ وجه التزام تأخير تأديه دين

نرخ وجه التزام تأخير تأدیه دین میبایست در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك تعيين و به صورت شرط ضمن عقد در قرارداد، درج و به تأیيد و امضاي متقاضی برسد.

8 ) انعقاد قرارداد تأمين مالي و دريافت وثايق

قراردادهاي اعطاي تسهيلات به ارز منعقد میگردند و استفاده كنندگان از تسهيلات متعهد به بازپرداخت عينارز در سررسيدهاي مربوطه خواهند بود. تبدیل به ریال تسهيلات اعطایی امكانپذیر نبوده و اخذ وثایق، متناسب با كل مبلغ تسهيلات به اضافه سود و
هزینه هاي ارزي مربوطه توسط مؤسسات اعتباري اعطاءكننده تسهيلات دریافت خواهد شد.

9 ) ارزيابي و تصميم گيری

مؤسسات اعتباري ذيربط میبایست بنا به درخواست متقاضی جهت استفاده از تسهيلات ارزي، پس از بررسی و ارزیابی گزارش توجيه فنی، مالی، اقتصادي و زیست محيطی طرح، نسبت به تعيين مبلغ و شرایط تسهيلات اعطایی در چارچوب مفاد این دستورالعمل اقدام نماید.

10 ) سقف پرداخت حواله ارزی

پرداخت به روش حواله ارزي، حداكثر در سقف مبلغ مندرج در بخش اول مجموعه مقررات ارزي(واردات كالا خدمت) امكانپذیر خواهد بود.
11 ) هرگونه تغيير، اصلاح یا مغایرت اسناد مرتبط با ابزارهاي پرداخت( اعم از اعتباراسنادي، برات اسنادي و یا حواله ارزي) با رعایت مفاد این دستورالعمل، تابع ضوابط مقرر در بخش اول مجموعه مقررات ارزي (واردات كالا خدمت) خواهد بود.
12 ) اعطاي تسهيلات بابت واردات كالا و خدمت به مقصد مناطق آزاد تجاري صنعتی و ویژه اقتصادي در چارچوب مفاد این قسمت و صرفاً از محل منابع ارزي جمع آوري شده در مناطق مزبور امكانپذیر میباشد.

ب) تسهيلات برای واردات (كالا خدمت) از محل حساب ذخيره ارزی

در اجراي قوانين برنامه هاي توسعه كشور، ماده (17 ) قانون احكام دائمی برنامه هاي توسعه كشور، آیين نامه هاي اجرایی مربوطه، شرایط و ضوابط و قرارداد عامليت مربوطه، مصوبات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي و ملحو ظ داشتن مفاد پيوستهاي ردیف ( 3 )، نحوه اعطاي تسهيلات ارزي فوق الذكر با رعایت موارد زیر امكانپذیر بوده و بازپرداخت تسهيلات ارزي از محل منابع حساب ذخيره ارزي در چارچوب مفاد ماده ( 20) قانون رفع موانع توليد رقابت پذیر و ارتقاي نظام مالی كشور و آیين نامه اجرایی مربوطه و اصلاحات آن (پيوست هاي ردیف 3 ) خواهد بود:

1 ) تعاریف

1- 1) دوره استفاده از تسهيلات ( Disbursement Period )

ازتاریخ پادارشدن اولين اعتبار اسنادي گشایش یافته آغاز میگردد و میبایست تاریخ دقيقی به عنوان آخرین فرجه برداشت ازمحل تسهيلات مشخص شود.

1- 2 ) دوره تنفس ( Grace Period)

شروع دوره تنفس پس از استفاده كامل از تسهيلات یا پایان دوره استفاده از تسهيلات(هركدام كه زودتر باشد) خواهد بود و مدت آن طبق تشخيص و نظر آن بانك و براساس مصوبات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي میباشد.

1-3 ) دوره بازپرداخت تسهيلات ( Repayment Period )

دورهاي است كه درطی آن تسهيلات اعطایی بازپرداخت میشود كه سررسيد نخستين قسط بازپرداخت پس از سپري شدن دوره تنفس خواهد بود.

1-4 ) مدت دقيق تأمين مالی هرطرح باتوجه به شرایط خاص هرطرح توسط آن بانك تعيين میگردد، مدت مزبور حداكثر از 8 سال تجاوز نخواهدكرد كه حداكثر 3 سال آن دوره استفاده و حداكثر 5 سال آن دوره بازپرداخت خواهد بود. بخشی از حداكثر زمان مجاز دوره استفاده و حداكثر زمان مجاز دوره بازپرداخت با توجه به طرح و به تشخيص بانك عامل به دوره تنفس اختصاص مییابد. مگر آنكه براساس مصوبات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي مدت تسهيلات دوره هاي فوق الذكر تغيير یافته باشد.

1-5) مبناي نرخ سود:

مبناي محاسبه نرخ سود تسهيلات، نرخ ليبور (LIBOR) شش ماهه ارزهاي موضوع قرارداد تسهيلات كه درصفحات LIBOR01 ، LIBOR02 و SIOR سيستم رویترز قابل دسترسی میباشند، خواهد بود. درصورت عدم دسترسی به صفحات فوق الذكر، نرخهاي صفحات 3750 و 20785 تله ریت جایگزین شود.
2 ) مبلغ قرارداد عامليت منعقده با سازمان مدیریت و برنامه ریزي كشور و تغييرات بعدي آن را به اداره عمليات ارزي این بانك اعلام و اعلاميه مسدودي ارز دریافت نمایند. بانكهاي عامل مجاز هستند نسبت به تصویب طرح، انعقاد قرارداد اعطاي تسهيلات با متقاضيان از محل حساب ذخيره ارزي، فراتر از مبلغ سقف قرارداد عامليت فوقالذكر اقدام و مراتب را براي صدور اعلاميه مسدودي در هر مورد به اداره عمليات ارزي و اداره سياستها و مقررات ارزي این بانك اعلام نمایند.
3) تسهيلات موضوع این بخشنامه باید درسقف هاي مجاز تسهيلات اعطائی آن بانك با رعایت سقف هاي فردي و باتوجه به ضوابط، مقررات و دستورالعملهاي صادره توسط واحدها و ادارات ذيربط این بانك منظور و اعطاء گردد.
4 ) اعطاي تسهيلات به دلارآمریكا، دلاركانادا، دلاراستراليا، پوندانگليس، یورو، فرانكسوئيس، ینژاپن، كرون دانمارک و كرون سوئد مجاز است.
5 ) نرخ تسعير در هر مورد كه ضرورت پيدا كند نرخ روز بازار خواهد بود.
6 ) بانك عامل میبایست با توجه به قرارداد عامليت منعقده با سازمان مدیریت و برنامه ریزي كشور نسبت به مانده تعهد نشده قرارداد مذكور (امضاء قرارداد با مشتري تعهد محسوب میشود)، هرشش ماه یكبار هزینه تعهدي معادل 125 / 0 درصد در سال محاسبه و به حساب ذخيره ارزي نزد اداره عمليات ارزي این بانك واریز نماید.
7) اعطاي تسهيلات ارزي میبایست درچارچوب یكی از عقود اسلامی بين آن بانك و مشتري صورت گيرد.
7 -1 ) شروع دوره استفاده از تسهيلات، تاریخ پادار شدن اولين اعتباراسنادي مربوطه خواهد بود.
7 -2 )دوره استفاده ازتسهيلات حداكثر در سقف هاي مجاز قابل تغيير است. مشروط به اینكه از كل سقف زمانی معين شده (طی تصميمات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي) براي دوره هاي مذكور تجاوز ننماید.

3-7 ) ازآنجائیكه اعطاي تسهيلات درچارچوب یكی از عقود اسلامی مجاز است، لذا شرایط بازپرداخت تسهيلات نيز میبایستی بارعایت مفاد این دستورالعمل و مقررات حاكم بر عقود اسلامی و حداكثر مدت تأمين مالی (شامل دوره استفاده از تسهيلات، دوره تنفس و دوره بازپرداخت) هر طرح به موجب شرایط و ضوابط مصوب هيئت امناء حساب ذخيره ارزي تنظيم گردد.
8 ) سود تسهيلات توسط بانك عامل در پایان هر شش ماه نسبت به مانده استفاده شده (یاپرداخت نشده) تسهيلات محاسبه میشود.
8- 1 ) سود دوره استفاده از تسهيلات در چارچوب عقد مربوطه محاسبه و در اقساط دوره بازپرداخت منظور میگردد.
8- 2 ) نرخ سود تسهيلات اعطایی باتوجه به نرخ سود بين بانكی ارزهاي مربوطه دربازار بين المللی ( LIBOR ) شش ماهه به راضافه دودرصد خواهد بود مگر در مواردي كه براساس تصميمات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي نرخ و رویه دیگري تعيين شود.
8- 3 ( 60 )شصت) درصد سود تسهيلات اعطایی به بانك عامل و 40 (چهل) درصد بقيه نيز به حساب ذخيره ارزي واریز گردد. توضيح اینكه نرخ سهم سود بانك حداقل 2 درصد یا 60 درصد سود تسهيلات اعطایی، هركدام كه بيشتر باشد، خواهد بود.

8 -4 )نحوه محاسبه نرخ سود:

8- 4- 1 ) نرخ محاسبه سود تسهيلات نرخ LIBOR شش ماهه دو روز كاري قبل از اولين معامله اسناد خواهد بود كه شروع دوره محاسبه سود تسهيلات درنظر گرفته میشود، نرخ مذكور جهت محاسبه سود در طول دوره شش ماهه مربوطه قابل اعمال است و به همين ترتيب نرخ ليبور شش ماهه بعدي اعمال و سود محاسبه خواهد شد. درصورت وجود مدت زمانی كمتر از 6 ماه درپایان دوره استفاده از تسهيلات، مبناي محاسبه نرخ ليبور شش ماهه خواهد بود.
8 -4 -2 ) در دوره بازپرداخت اقساط نرخ LIBOR شش ماهه 2 روز كاري پيش از شروع هر دوره بازپرداخت اقساط ( 6 ماهه) اعمال و محاسبه خواهد شد
8 -5 ) آنب انك میبایست در سررسيد بازپرداخت، اصل و سود سهم دولت را به همان ارز موضوع قرارداد با مشتري پس از چهار روزكاري به حساب ذخيره ارزي نزد این بانك واریز نماید.
تبصره: باتوجه به عدم شمول نرخ LIBOR به كرون سوئد در مورد ارز مزبور نرخ SIOR شش ماهه به اضافه 2 درصد ملاک محاسبه خواهد بود.
9 ) استفاده ازتسهيلات درچارچوب مقررات مربوط به واردات كالا و خدمات و ازطریق افتتاح اعتبار اسنادي دیداري خواهد بود.

9-1 ) برگه هاي ثبت سفارش و اصلاحيه هاي بعدي آن باید به ميزان تسهيلات ارزي اعطایی داراي مُهر آن بانك با درج عبارت  » ازمحل حساب ذخيره ارزي « بوده و نزد وزارت بازرگانی ثبت سفارش شده باشد. مگر در مواردي كه براساس مقررات مربوطه انجام ثبت سفارش نزد وزارت بازرگانی ضروري نباشد.
9-2 ) آن بانك میبایست پس از گشایش اعتباراسنادي، اطلاعات ثبت سفارش آن را با هماهنگی مدیریت كل عمليات و تعهدات ارزي اینبانك ارسال نماید. (پيوست شماره 9 – 3 )

9-3 ) تمدید سررسيد اعتبارات اسنادي گشایش یافته به دفعات، با در نظرگرفتن محدوده مجاز دوره هاي استفاده و بازپرداخت تسهيلات امكانپذیر است.

9-4 ) انجام اصلاحات اعتبارات اسنادي گشایش یافته به دفعات، تابع بخش اول مجموعه مقررات ارزي «واردات كالا خدمت » خواهد بود.

9-5 ) نظر به اینكه وجه اسناد اعتباراسنادي ازمحل تسهيلات ارزي اعطایی پرداخت میشود بنابراین تأمين پيشپرداخت ریالی اعتبارات اسنادي توسط متقاضی(بيش از آورده نقدي متقاضی بهموجب شرایط و ضوابط اعطاي تسهيلات و عقد مربوطه) موضوعيت ندارد.

9- 6 )درج شرط ارائه گواهی بازرسی در مورد كليه كالاهاي وارداتی، طبق مقررات مربوطه در بخش دوم مجموعه مقررات ارزي » حمل و نقل كالا، بيمه و بازرسی « در شرایط اعتباراسنادي ، الزامی خواهد بود.

9-7 ) مهلت گشایش اعتباراسنادي حداكثر یكسال از تاریخ انعقاد قرارداد با مشتري میباشد.

9-8  ) آورده نقدي درخواست كننده تسهيلات، درصورت نياز، ازمحل خرید ارز از آن بانك و یا ارائه ارز توسط متقاضی، قابل تأمين است.

10 ) پس از سه ماه از تاریخ انعقاد قرارداد نسبت به مانده استفاده نشده تسهيلات ارزي هزینه تعهد، به ميزان 125 / 0 درصد درسال تعلق میگيرد كه میبایست هرشش ماه یكبار توسط آن بانك محاسبه و ازمشتري دریافت گردد.
تبصره: دریافت معادل ریالی هزینه تعهد متعلقه به بانك عامل از مشتري به نرخ روز امكانپذیر است.

11 ) بانك عامل میبایست نسبت به پرداخت وجه اسناد معامله شده و صورتحسابهاي تأیيدشده براساس دستورالعمل شماره مد/ 880 مورخ 30 / 5 / 80 مدیریت كل امور بين الملل و عمليات ارزي این بانك اقدام نماید.(پيوست شماره 10 – 3 )
12 ) طبق مصوبات هيئت امناء حساب ذخيره ارزي بازپرداخت تسهيلات ارزي به ارز، ممكن میباشد.

تبصره: درصورتیكه در اثر تغيير قوانين و مقررات و یا تصميمات دولت، صدور تمام یا بخشی از كالاها و خدمات واحد توليدي كه تسهيلات براي ایجاد یاتوسعه آن دریافت شده است، ممنوع شود و مشتري بانك نتواند درآمد لازم را براي بازپرداخت تسهيلات به ارز تأمين نماید، مراتب جهت اقدامات لازم به این بانك منعكس گردد.

13 ) تخفيف هاي اعطایی موضو مناطق محروم طبق مصوبات هيئت امناي حساب ذخيره ارزي از سهم سود دولت كسر میگردد.

14 ) آن بانك میبایست گزارش اقدامات انجام شده و عملكرد قراردادهاي منعقده را مطابق فرم پيوست (شماره 11 – 3 ) به صورت ماهانه تنظيم نموده یكنسخه از آن را به دبيرخانه هيئت امناء ارزي مستقر درسازمان مدیریت و برنامه ریزي كشور و یك نسخه به اداره آمار و تعهدات ارزي ارسال نماید.

ج)تسهيلات مالي ميان مدت و بلند مدت خارجي ( فاينانس – Finance )

گشایش اعتباراسنادي كالایی،خدماتی و یا كالایی خدماتی با استفاده از تسهيلات مالی ميان/بلند مدت خارجی (فاینانس)، منوط به تأیيد شرایط مالی قراردادهاي مربوطه از اداره تأمين اعتبارات ارزي بانك مركزي بوده و پيش از انعقاد قرارداد فیمابين طرفين و با اولویت طرح هایی كه داراي نياز ارزي در دوره ساخت و ارزآوري و یا كاهنده نياز ارزي در دوره بهره برداري میباشند به تشخيص و تأیيد اداره مذكور با رعایت سایر ضوابط مجموعه مقررات ارزي امكانپذیر خواهد بود:

1 ) ضوابط قانوني

1 -1 ) رعایت مقررات مندرج در برنامه هاي پنجساله توسعه اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی كشور و آئين نامه هاي اجرایی آن و نيز دریافت وثایق كافی و یا تضمين سازمان برنامه و بودجه كشور براي متقاضيان دولتی الزامی است.

2 -1 ) اخذ مجوز شوراي اقتصاد و مدارک مربوط به انجام مناقصه بين المللی/محدود و یا مجوز ترک تشریفات (براي طرحهاي بخش دولتی)موضوع جزء ( 4 )قسمت (ب) تبصره ( 5 ) مصوبه شماره 69807 /ت 35915 ه مورخ 6 / 8 / 1385 هيئت وزیران درخصوص اصلاح ماده ) 8 ) مصوبه شماره 22658 /ت 33422 ه مورخ 1 / 5 / 1384 هيئت وزیران.

3- 1 ) ارایه مدارک مربوط به جزء (الف)بند ( 3 ) قسمت (ب) تبصره ( 5 ) مصوبه شماره 69807 /ت 35915 ه مورخ 6 / 8 / 1385 هيئت وزیران، موضوع انجام مناقصه بين المللی/محدود و یا مجوز ترک تشریفات كميته سه نفره متشكل از وزیر امور اقتصادي و دارایی، سازمان برنامه و بودجه كشور و وزیر وزارتخانه ذيربط یا بالاترین مقام اجرایی ذيربط براي مبالغ بيش از ده ميليون دلار.

2 ) ضوابط كلي

2-1 ) قرارداد تجاري و یا پيش فاكتور/فاكتور 1 فروشنده (حسب مورد هركدام ملاک اجرا باشد) ضمن تأیيد خریدار میبایست به تأیيد وزارتخانه ذيربط نيز رسيده باشد.

تبصره: بالاترین مقام مربوط به سازمانها، شركتها و مؤسسات كه تحت پوشش وزارتخانه خاصی نمیباشند نسبت به تأیيد مفاد قرارداد تجاري و یا پيش فاكتور/فاكتور اقدام مینماید.

2 -2 ( در قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور میبایست مبلغ تجهيزات، لوازم یدكی، كرایه حمل، دانش فنی، خدمات كارشناسی، حق ليسانس، آموزش (داخل و یا خارج كشور) و… به تفكيك از نظر شرح خرید كالا و خدمات، اسناد و مدارک مشخص شده باشد.

تبصره: چنانچه موارد فوق به صورت ریالی در داخل كشور قابل اقدام باشد، اعطاي تسهيلات ارزي بابت آن فاقد موضوعيت است.
2-3 ( موضوع ، مدت و تعهدات هریك از طرفين درقرارداد یا پيش فاكتور/فاكتور منظور شده باشد.

2-4 ) درصورت وجود خدمات در قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور، كسور قانونی منطبق با مفاد قسمت(ب) بخش اول این مجموعه پيشبينی شده باشد.

2-5 ) دریافت ضمانتنامه حسن انجام كار/تعهدات و یا سپرده حسن انجام كار وفق قسمت (ب) بخش اول این مجموعه در قرارداد/پيش فاكتور/فاكتور پيشبينی شده باشد.

2- 6 ) هزینه هاي پيشبينی نشده (Provisional Sum ) بابت خرید كالا خدمت بارعایت موارد ذیل قابل قبول است:
2 -6 -1 ) هزینه هاي مزبور میتواند حداكثر تا 10 ٪ مبلغ قرارداد تجاري باشد.

2- 6 -2 ) پرداخت هزینه هاي مذكور در مقابل ارایه اسناد حمل كالایی و یا صورتحساب انجام خدمات (مرتبط با اعتبار اسنادي گشایش شده) بایستی در قرارداد تجاري پيشبينی شده باشد.

2-7 ) افزایش مبلغ قرارداد تجاري به دليل انجام كار اضافی (افزایش كالا یا خدمات) كه منجر به افزایش مبلغ اعتبار اسنادي گردد، منوط به اصلاح ثبت سفارش مربوطه حداكثر به ميزان ٪ 25 كل مبلغ اوليه قرارداد به شرط ارائه الحاقيه در مورد اعتبارات اسنادي مربوط به بخش دولتی امكانپذیر میباشد.

3 ) ضوابط ارزي/شرايط پرداخت

3-1) از آنجاییكه عمدتاً تأمين مالی بر مبناي حداكثر 85 ٪ ارزش قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور انجام میپذیرد، لذا درج حداكثر 15 ٪ به صورت پيش پرداخت یا ميان پرداخت در اعتباراسنادي وفق متن قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور به شرح ذیل امكانپذیر است:
3- 1 -1 ) پيش پرداخت در مقابل ضمانتنامه معتبر بانكی بدون قيد و شرط به همان ميزان.

3- 1 -2 ) ميان پرداخت در مقابل صددرصد هر بخش از اسناد حمل كالا و یا صورتحسابهاي انجام خدمات كه به تأیيد كارفرما رسيده باشد.

3 ) ٪85 از محل تسهيلات فاینانس در مقابل صددرصد اسناد حمل كالا و یا صورتحسابهاي انجام خدمات (كه به تأیيد كارفرما رسيده باشد) طبق مقررات ارزي مربوط به واردات كالا و خدمت.

3 -2 ) درصورت درخواست تأمين مالی تا كل مبلغ( 100% ) قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور و اعلام آمادگی تسهيلات دهنده به ارائه تسهيلات به كل مبلغ مراتب بایستی با هماهنگی قبلی اداره تامين اعتبارات ارزي صورت پذیرد.

3 -3 )در راستاي اجراي قانون حداكثر استفاده از توان توليدي و خدماتی كشور و حمایت از كالاي ایرانی مصوب 15 / 02 / 1398 مجلس شوراي اسلامی درخواست تبدیل ارز به ریال (به حساب این بانك)درصورت درخواست براي استفاده در بخش ساخت داخل منوط به رعایت ضوابط و كسب مجوز تامين كننده تسهيلات امكانپذیر خواهد بود.

4 ) تمديد سررسيد اعتبارات اسنادي گشايش شده از محل منابع تسهيلات خارجي

4-1) تمدید سررسيد اعتبارات اسنادي فاینانس تا قبل از تاریخ شروع بازپرداخت، مطابق مقررات كلی مربوط به تمدید اعتبارات اسنادي امكانپذیر است.

4-3) تمدید سررسيد اعتبارات اسنادي فاینانس به نحويكه منجر به تمدید دوره استفاده از تسهيلات، تغيير دوره بازپرداخت و یا تعویق شروع دوره بازپرداخت شود باتوجه به ضرورت هماهنگی با اعتباردهنده، نيازمند هماهنگی و كسب موافقت قبلی اداره تأمين اعتبارات بانك مركزي خواهد بود.

4-3 ) چنانچه تمدید سررسيد اعتبارات اسنادي فاینانس مستلزم هزینه هاي اضافی شده و هزینه هاي اضافی بر عهده خریدار باشد، لازم است هزینه هاي مزبور توسط وي تأمين گردد.

5 ) مراحل اجرائي

5-1) پيش دریافت اعتبارات اسنادي فاینانس به شرح زیر است:

5 -1- 1 ) صد درصد مبغ ارزي و یا معادل ریالی پيش پرداخت براي بخش نقدي (حداقل 5 )٪ كه از محل سهميه ارزي وزارتخانه مربوطه تخصيص میگردد، به هنگام گشایش اعتباراسنادي دریافت خواهد شد.

5 -1- 2 ) دریافت مبلغ ارزي و یا معادل ریالی (بخش حداكثر 95 ٪) شامل سایر ميان پرداختها و تسهيلات كه از محل منابع تسهيلات خارجی( فاینانس) استفاده میشود، در زمان گشایش اعتباراسنادي فاینانس ضرورت ندارد، ليكن دریافت وثایق و تضمينهاي معتبر و كافی با توجه به اعتبار متقاضی و بنابر تشخيص آن مؤسسه اعتباري، ضروري است.

تبصره: گشایش و تمدید سررسيد اعتباراسنادي فاینانس (و هزینههاي مرتبط با آن) براي وزارتخانه ها، سازمانها و شركتهاي دولتی (كه از بودجه عمومی دولت استفاده مینمایند)،موكول به ارائه تأیيدیه سازمان برنامه و بودجه كشور مبنی بر پيشبينی بودجه ریالی لازم به منظور پرداخت معادل ریالی بخش فاینانس شامل اقساط و هزینه هاي تبعی در سررسيدهاي بازپرداخت اقساط خواهد بود.

5- 1 -3 ) موسسات اعتباري میتوانند مبلغ ارزي و یا معادل ریالی آن بخش از پيش پرداخت ارزي اعتبارات اسنادي كه با استفاده از تسهيلات فاینانس توسط بخش خصوصی گشایش میشوند باتوجه به قرارداد تأمين مالی مربوطه (تأیيد شده از سوي اداره تأمين اعتبارات ارزي اینبانك) را به هنگام گشایش اعتبار اسنادي دریافت نموده و مابقی معادل ریالی بخش نقدي اعتباراسنادي بهميزان ارزش اسناد كالاي حمل شده در هر مرحله و یا ارزش صورتحساب خدماتی دریافتی ازكارگزار را به تناسب دریافت نمایند. بدیهی است دریافت وثایق و تضمينهاي معتبر و كافی براي مانده بخش نقدي و مبالغ فاینانس با تشخيص و مسئوليت مؤسسه اعتباري گشایشكننده اعتباراسنادي خواهد بود.

5 -2 ) نرخ هزینه تسهيلات و سایر كارمزدها و هزینه ها باید مطابق مفاد قرارداد تأمين مالی خارجی براي متقاضی اعمال گردد و سقف كارمزدهاي دریافتی در چارچوب مفاد بخشنامه هاي بانك مركزي تعيين می گردد.

5 -3 ) رعایت دقيق اجزاء ) 1 ( الی ) 4 ( بند )الف( تبصره ) 5 ( مصوبه شماره 69807 /ت 35915 ه مورخ 6 / 8 / 1385 هيئت وزیران درخصوص اصلاح ماده ) 8 ( مصوبه شماره 22658 /ت 33422 ه مورخ 1 / 5 / 1384 هيئت وزیران توسط مؤسسه اعتباري الزامی است.

5- 4 ) اداره نظارت ارز بانك مركزي نامه (گواهی) تحت عنوان ”مسدودي سهميه ارزي“ با ذكر مبلغ شامل اصل و هزینه هاي جانبی تسهيلات و نو ارز قرارداد/پيش فاكتور/فاكتور و ردیف سهميه ارزي مربوط به نام مؤسسه اعتباري صادر خواهد نمود.

5 -5 ) لازم است مؤسسه اعتباري با بررسی قرارداد تجاري/پيش فاكتور/فاكتور و انطباق آن با مقررات ارزي در مهلت تعيين شده مراتب را با تكميل فرم پيوست هاي شماره ( 5 – 2 ) و ( 5 – 3 )، مراتب به اداره تأمين اعتبارات ارزي بانك مركزي به منظور انتخاب منبع(منابع) تأمين مالی كننده اعلام نماید و مجوز انعقاد قرارداد تأمين مالی را از اداره مزبور دریافت نماید.

6 ) در موارديكه وزارت امور اقتصادي و دارایی بازپرداخت تسهيلات ميان مدت و بلندمدت اعتباردهندگان خارجی كه براي اجراي طرحهاي برنامه هاي توسعه اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی جمهوري اسلامی ایران مورد استفاده شبكه بانكی و دستگاههاي اجرایی قرار گرفته است را تضمين مینماید، رعایت مقررات مندرج درتبصره ( 22 ) قانون برنامه دوم و ماده( 85 ) قانون برنامه سوم و آئيننامه اجرایی آن با دریافت وثایق كافی یا تأیيد سازمان برنامه و بودجه كشور بابت اشخاص غيردولتی/دولتی حسب مورد الزامی است.

5 -7) انجام سایر اقدامات پس از انعقاد قرارداد تأمين مالی در اجراي جزء (6 ) بند (الف) تبصره ( 5 ) مصوبه مزبور توسط بانك عامل الزامی است. بدیهی است درصورت عدم دریافت اصل گواهی هاي ثبت آماري ظرف حداكثر مدت 2 هفته از اداره نظارت ارز، میبایست پيگيريهاي لازم را براي وصول گواهی هاي موردنظر بهعمل آورند.

5 -8 ) اطلاعات اعتبارات اسنادي مفتوحه توسط مؤسسه اعتباري در سامانه سمتاک ثبت گردد.

6 ) ساير

6 -1 ) مواردي كه متقاضی استفاده از تسهيلات، بخش غيردولتی است رعایت ”ضوابط قانونی“ جزءهاي ) 2 ( و ) 3 ( بند ) 1 ( این بخش موضوعيتی نخواهد داشت.

6 -2 ) رعایت سایر مفاد مصوبات فوق الذكر (پيوستهاي این بخش) و نيز مفاد كليه بخشهاي مجموعه مقررات ارزي و دستورالعملهاي ابلاغی سایر ادارات ذيربط این بانك مورد تأكيد است.

6- 3 ) ورود بانكهاي عامل به فرآیند دریافت تسهيلات ارزي در قالب ارائه تعهداتی تحت عنوان نامة جنبی ( Side Letter ) یا عناوین دیگر، مشروط بر آنكه ضمانتنامه بانكی تلقی نگردیده و تعهد بانك صرفاً پس از دریافت تسهيلات، قطعی شود و بانك ملزم به پرداخت، پيش از سررسيد/سررسيدهاي تنظيم شده در قرارداد تسهيلات نگردد، بلامانع است. ضمناً متون مربوطه میبایست پيش از امضاء و ارائه به طرفهاي خارجی، مورد بررسی و تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك قرار گيرد.

6 -4 ) دریافت تسهيلات تحت عناوین اعتبار فروشنده ( Supplier’s Credit) و نظایر آن، مشمول طی ترتيبات دریافت تسهيلات مالی خارجی (فاینانس) بوده و مستلزم انجام هماهنگی با اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك میباشد.

6 -5 ) لازمه دریافت تسهيلات ارزي، نياز ارزي طرح در زمان اجراء و همچنين ارزآوري طرح در زمان بازپرداخت میباشد. براي آن بخش از طرح كه با استفاده از امكانات داخلی كشور انجام میشود، دریافت تسهيلات ارزي مجاز نبوده و موارد استثناء مستلزم كسب اجازه از بانك مركزي میباشد.

د) تسهيلات مالي كوتاه مدت خارجي (ريفاينانس Re-Finance )

نحوه و شرایط استفاده از تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس) با دوره بازپرداخت حداكثر یكساله براي واردكنندگان در قالب گشایش اعتبارات اسنادي بابت واردات كالا بهمقصد سرزمين اصلی، به شرح زیر اعلام میگردد:

1 ) اخذ تأیيد شرایط مالی قراردادهاي تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس) از اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك پيش از انعقاد قرارداد فیمابين طرفين، الزامی بوده و انعقاد قرارداد تأمين مالی فراتر از یكسال با بانكهاي كارگزار، منوط به اخذ مجوز موردي از اداره مذكور خواهد بود.

2 ) واردكنندگان میتوانند از طریق مؤسسات اعتباري مجاز با ضوابط مندرج در این قسمت پس از اخذ مجوز از وزارتخانه ذيربط و نيز تأیيد وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر شموليت تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس) به كالاهاي وارداتی ثبت سفارش مربوطه، اقدام نمایند.

تبصره:

استفاده از تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس) در ارتباط با شركتها و سازمانهاي وابسته به دولت منوط به تأیيد سازمان برنامه و بودجه كشور و یا ذيحساب دستگاه ذيربط مبنیبر عدم استفاده از منابع بودجه عمومی كشور بابت ثبت سفارش مربوطه با رعایت شرایط مندرج در این بخش امكانپذیر خواهد بود.

3 ) مراحل اجرایی
3 -1 )دریافت حداقل 10 ٪ (ده درصد) اصل مبلغ اعتباراسنادي (به صورت پيش دریافت) به هنگام گشایش اعتباراسنادي كه در این ارتباط لازم است ارز مربوطه توسط متقاضی (تسهيلات گيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري ارائه گردد.

3 – 2 ( دریافت حداقل 10 ٪ )ده درصد( اصل مبلغ اعتباراسنادي (به صورت ميان دریافت) به هنگام اولين معامله اسناد كه در این ارتباط لازم است ارز مربوطه توسط متقاضی (تسهيلاتگيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري ارائه گردد.

تبصره: تا مرحله اولين معامله اسناد حداقل 20 ٪ توسط تسهيلات گيرنده (سهم الشركه متقاضی) به صورت ارزي تأمين و مابقی به صورت تسهيلات از محل تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس منابع بانك كارگزار) تأمين میگردد كه حسب اسناد واصله به تفكيك آورده متقاضی و بخش تسهيلاتی مستهلك (تسهيم) میگردد.

3 -3 )به هنگام بازپرداخت تسهيلات، میبایست مطابق قرارداد منعقده، ارز مربوطه تا سررسيد توسط متقاضی (تسهيلات گيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري به منظور تسویه با كارگزار ارائه گردد.

4 ) تغيير درصدهاي تعيين شده فوق و نحوه اجرا، درصورت تبيين شيوه پرداخت مبلغ اسناد و نحوه تسویه تسهيلات در پيشنویس قرارداد تأمين مالی و منوط به تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك امكانپذیر است.
3- 5 ) متقاضی موظف است به ميزان هاي مقرر تا تاریخ هاي تعيين شده نسبت به تأمين

و پرداخت وجه ارزي اقدام نماید و چنانچه تأمين وجه ارزي با تأخير صورت پذیرد، نرخ هزینه تسهيلات باید عيناً مطابق مفاد قرارداد تأمين مالی خارجی براي متقاضی اعمال گردد و سقف كارمزدهاي دریافتی در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك خواهد بود. ضمناً مؤسسه اعتباري نسبت به دریافت هزینه یا خسارتهاي احتمالی و وجه التزام تأخير تأدیه دین باتوجه به قراردادهاي منعقده و در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك، اقدام خواهد نمود.

4 ) قراردادهاي تسهيلات ریفاینانس به ارز منعقد میگردند و استفاده كنندگان از تسهيلات متعهد به بازپرداخت عين ارز در سررسيدهاي مربوطه خواهند بود. تبدیل به ریال تسهيلات اعطایی امكانپذیر نبوده و اخذ وثایق، متناسب با كل مبلغ تسهيلات به اضافه سود و هزینه هاي ارزي مربوطه توسط مؤسسات اعتباري دریافت خواهد شد. لازم است وثيقه هاي مأخوذه از مشتریان از درجه نقدشوندگی بالایی برخوردار بوده و بلامعارض باشد تا درصورت عدم ایفاء تعهدات، حقوق مؤسسه اعتباري در حداقل زمان استيفاء گردد.

5 ) مؤسسات اعتباري میبایست درخواست استفاده از تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس) توسط بانك مركزي را براي هر مورد ثبت سفارش، به اداره تأمين اعتبارات ارزي ارسال نمایند. اداره تأمين اعتبارات ارزي نسبت به تعيين خط اعتباري اقدام و مراتب را به مؤسسه اعتباري اعلام مینماید.
تبصره: در صورت پيشبينی صدور Letter Of Inclusion در متن قرارداد، مؤسسه اعتباري پس از گشایش اعتباراسنادي، میبایست نسخهاي از متن اعتباراسنادي گشایش یافته را جهت صدور Letter Of Inclusion به اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك ارسال نماید.
6 ) مؤسسات اعتباري میتوانند با موافقت اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك و با مسئوليت خود نسبت به انعقاد قرارداد تأمين مالی كوتاه مدت حداكثر یكساله (ریفاینانس) با شعب بانكهاي ایرانی در خارج از كشور اقدام نمایند. در این موارد نيازي به صدور
Letter Of Inclusion نمیباشد.

7 ) تسهيلات فوق باید در سقفهاي مجاز تسهيلات اعطایی مؤسسه اعتباري با رعایت سقفهاي فردي و بخشی و باتوجه به ضوابط، مقررات و دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك لحا و اعطاء گردد. استفاده از تسهيلات مالی كوتاه مدت خارجی (ریفاینانس)، از زمان معامله اسناد، اعطاي قطعی تسهيلات به مشتري است.

8 ) اطلاعات اعتبارات اسنادي مفتوحه میبایست توسط مؤسسه اعتباري با هماهنگی اداره آمار و تعهدات ارزي در سامانه سمتاک ثبت گردد.

9 ) استفاده از دیگر ابزارهاي پرداخت(اعم از حواله)به جاي اعتبار اسنادي، منوط به تبيين سازوكار پرداخت وجه اسناد و نحوه تسویه تسهيلات در پيشنویس قرارداد تأمين مالی و منوط به تأیيد موضوع از سوي اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك خواهد بود.
10 ) هرگونه تغيير، اصلاح یا مغایرت اسناد مرتبط با ابزارهاي پرداخت ( اعم از اعتباراسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي( با رعایت مفاد این دستورالعمل، تابع ضوابط مقرر در بخش اول مجموعه مقررات ارزي (واردات كالا خدمت) خواهد بود.

ه) تسهيلات گروه بانك توسعه اسلامي ( IDB )

1 ) تسهيلات ميان مدت و بلندمدت گروه بانك توسعه اسلامي ( IDB )

استفاده از تسهيلات ميان مدت و بلندمدت پروژهاي جهت تأمين مالی طرحهاي دولتی و غيردولتی واجد شرایط تابع الزامات و مقررات استفاده از طرحهاي فاینانس موضو قسمت(ج) بخش چهارم مجموعه مقررات ارزي خواهد بود.

2 ) تسهيلات كوتاه مدت گروه بانك توسعه اسلامي ( ITFC )

تسهيلات مالی اخذ شده از گروه بانك توسعه اسلامی ITFC با دوره بازپرداخت حداكثر دوسال .

تبصره:

درصورت ارائه تسهيلات با دوره بازپرداخت بيش از دوسال، اخذ مجوز از اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك ضروري میباشد

3 )  شرايط استفاده از تسهيلات كوتاه مدت

1-3 ) درخواست استفاده از تسهيلات مذكور باید از طریق وزارتخانه ذيربط به سازمان سرمایه گذاري و كمكهاي اقتصادي و فنی ایران ارائه و پس از اخذ مجوزهاي مربوطه به مؤسسات اعتباري مجاز ارائه گردد.
2-3) نسخه اي از قرارداد مالی را به اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك ارسال و تأیيدیه اداره مذكور درخصوص شرایط مالی قرارداد را دریافت نمایند. ضمناً تأیيد شرایط حقوقی و اجرایی اینگونه قراردادها به تشخيص و مسئوليت مؤسسات اعتباري و با توجه به مقررات مربوطه خواهد بود.
3-3) پس از انعقاد قرارداد تأمين مالی، لازم است اطلاعات مربوط به اخذ تسهيلات از جمله نام تسهيلات گيرنده، مبلغ و ارز تسهيلات، نو تسهيلات(مرابحه، استصنا و …)، نرخ سودتسهيلات، شماره و تاریخ قرارداد به اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك ارسال و پس از گشایش اعتبارات اسنادي مربوطه، آمار مصرف تسهيلات طبق پيوست شماره ( 1 – 6 )به صورت جداگانه در پایان هر ماه به اداره مذكور و اداره آمار و تعهدات ارزي این بانك ارسال گردد.

4 ) شرايط لازم براي افتتاح اعتباراسنادي

1-4)  انجام ثبت سفارش در وزارت صنعت، معدن و تجارت الزامی است.
2-4) پس از انعقاد قرارداد توسط خریدار و IDB و ملحوظ داشتن مفاد بند ( 3) فوق، افتتاح اعتبار اسنادي صرفاً به درخواست متقاضی كه قرارداد تأمين مالی را امضاء نموده است، مجاز میباشد.

3-4)  اطلاعات تسهيلات میبایست مرتباً در سامانه مربوط به اداره آمار و تعهدات ارزي این بانك ثبت گردد.
4-4) ثبت سفارش وزارت » اصلاحيه « ( اصلاح اعتبار اسنادي به دفعات پس از طی مراحل صنعت، معدن و تجارت مشروط به رعایت شرایط قرارداد تأمين مالی امكانپذیر بوده و تمدید سررسيد اعتبارات اسنادي، مشروط به رعایت دوره تأمين مالی مربوطه، تابع مقررات مندرج در بخش اول مجموعه مقررات ارزي میباشد.

5) شرايط لازم براي گشايش اعتباراسنادي و تسويه

5-1) دریافت حداقل 10 ٪ (ده درصد) اصل مبلغ اعتباراسنادي (به صورت پيش دریافت) به هنگام گشایش اعتباراسنادي كه در این ارتباط لازم است ارز مربوطه توسط متقاضی (تسهيلات گيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري ارائه گردد.
5-2) دریافت حداقل 10 ٪ (ده درصد) اصل مبلغ اعتباراسنادي (به صورت ميان دریافت) به هنگام اولين معامله اسناد كه در این ارتباط لازم است ارز مربوطه توسط متقاضی (تسهيلات گيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري ارائه گردد.
تبصره: در هنگام معامله اسناد حداقل 20 ٪ اصل مبلغ اعتباراسنادي توسط تسهيلات گيرنده
)سهمالشركه متقاضی( به صورت ارزي تأمين و مابقی بهصورت تسهيلات از محل منابع بانك توسعه اسلامی ) IDB ، ITFC ، ICD و … حسب مورد) تأمين میگردد.
5-3)  به هنگام بازپرداخت تسهيلات، میبایست مطابق قرارداد منعقده، ارز مربوطه تا سررسيد توسط متقاضی (تسهيلات گيرنده) تأمين و به مؤسسه اعتباري بهمنظور تسویه با كارگزار ارائه گردد.
5-4) تغيير درصدهاي تعيين شده فوق و نحوه اجرا، درصورت تبيين شيوه پرداخت اسناد و نحوه تسویه تسهيلات در پيشنویس قرارداد تأمين مالی و منوط به تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك امكانپذیر است.
5-5) متقاضی موظف است به ميزانهاي مقرر تا تاریخهاي تعيين شده نسبت به تأمين و پرداخت وجه ارزي اقدام نماید و چنانچه تأمين وجه ارزي با تأخير صورتپذیرد، نرخ هزینه تسهيلات باید عيناً مطابق مفاد قرارداد تأمين مالی خارجی براي متقاضی اعمال گردد و سقف كارمزدهاي دریافتی در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك خواهد بود. ضمناً مؤسسه اعتباري نسبت به دریافت هزینه یا خسارتهاي احتمالی و وجه التزام تأخير تأدیه دین باتوجه به قراردادهاي منعقده و در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك، اقدام خواهد نمود.

5-6 ) قراردادهاي تسهيلات به ارز منعقد میگردند و استفاده كنندگان از تسهيلات متعهد به بازپرداخت عين ارز تا سررسيدهاي مربوطه خواهند بود. تبدیل به ریال تسهيلات اعطایی امكانپذیر نبوده و اخذ وثایق، متناسب با كل مبلغ تسهيلات به اضافه سود و هزینه هاي ارزي مربوطه توسط مؤسسات اعتباري دریافت خواهد شد. لازم است وثيقه هاي مأخوذه از مشتریان از درجه نقدشوندگی بالایی برخوردار بوده و بلامعارض باشد تا درصورت عدم ایفاء تعهدات، حقوق مؤسسه اعتباري در حداقل زمان استيفاء گردد.

7) هزينه تعهد و مديريت

هزینه تعهد و مدیریت و سایر هزینه ها منوط به تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك خواهد بود.
8) استفاده از منابع بانك توسعه اسلامی در ارتباط با شركتها و سازمانهاي وابسته به دولت منوط به تأیيد سازمان برنامه و بودجه كشور و یا ذيحساب دستگاه ذيربط مبنی بر عدم استفاده از منابع بودجه عمومی كشور بابت ثبت سفارش مربوطه با رعایت شرایط مندرج در این بخش امكانپذیر خواهد بود.

9 ) صدور ضمانتنامه ارزي

درصورت درخواست بانك توسعه اسلامی یا شركت تأمين مالی اسلامی، صدور ضمانتنامه تعهد پرداخت در ارتباط با تسهيلات مزبور جهت بخش دولتی/غيردولتی توسط وزارت امور اقتصادي و دارایی میباشد.

10 ) ساير مقررات

اعطاي تسهيلات ارزي از محل تسهيلات سایر شركتهاي وابسته به بانك توسعه اسلامی )اعم از شركت اسلامی توسعه بخش خصوصی ICD و …( با رعایت شرایط و ضوابط مجموعه مقررات ارزي و اخذ مجوز از اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك امكانپذیر است.
11)  استفاده از دیگر ابزارهاي پرداخت (اعم از حواله) به جاي اعتبار اسنادي، منوط به تبيين سازوكار پرداخت وجه اسناد و نحوه تسویه تسهيلات در پيشنویس قرارداد تأمين مالی و منوط به تأیيد موضوع از سوي اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك خواهد بود.
12)  هرگونه تغيير، اصلاح یا مغایرت اسناد مرتبط با ابزارهاي پرداخت ( اعم از اعتباراسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي) با رعایت مفاد این دستورالعمل، تابع ضوابط مقرر در بخش اول مجموعه مقررات ارزي (واردات كالا خدمت)خواهد بود.

و) تسهيلات بانك تجارت و توسعه اكو ( ECO )

به منظور افزایش مبادلات تجاري فیمابين كشورهاي عضو اكو، بانك تجارت و توسعه اكو (بانك اكو) تسهيلاتی را از طریق انعقاد قرارداد تأمين مالی فیمابين آن بانك و مؤسسه اعتباري مجاز و یا بهصورت مستقيم فیمابين متقاضی و بانك اكو، پس از تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي و با رعایت مجموعه مقررات ارزي و با احراز شرایط ذیل فراهم مینماید.

1 ) نوع تسهيلات

1-1) تسهيلات كوتاه مدت تجاري ( STTF )

اعطاي این تسهيلات جهت واردات كالاهاي واجد شرایط (پس از انجام ثبت سفارش و اخذ مجوز از وزارتخانه ذيربط و نيز اخذ تأیيدیه وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر شموليت تسهيلات بانك ECO به كالاهاي وارداتی ثبت سفارش مربوطه) از كشورهاي عضو سازمان اكو با دوره بازپرداخت حداكثر یكسال از تاریخ دریافت تسهيلات میباشد.
تبصره 1 : شرایط مالی قراردادهاي مربوطه باید بدواً توسط اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك تأیيد شود.
تبصره 2 : افزایش دوره بازپرداخت حداكثر تا دو سال به تشخيص مؤسسه اعتباري و پس از اخذ تأیيدیه بانك تجارت و توسعه اكو و اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك خواهد بود.

2-1) تسهيلات ميان مدت براي شركتهاي كوچك و متوسط ( SME )

اعطاي تسهيلات مزبور به مؤسسات اعتباري مجاز براي تأمين مالی طرحهاي شركتهاي كوچك و متوسط ( SME ) براساس تعاریف و ضوابط بانك تجارت و توسعه اكو.
تبصره: شرایط مالی قراردادهاي مربوطه باید بدواً توسط اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك تأیيد شود.

3-1) تسهيلات ميان مدت و بلندمدت براي تأمين مالي پروژه

استفاده از تسهيلات ميانمدت و بلندمدت پروژهاي جهت تأمين مالی طرحهاي دولتی و غيردولتی واجد شرایط، تابع الزامات و مقررات استفاده از طرحهاي فاینانس موضوع قسمت (ج) بخش چهارم مجموعه مقررات ارزي خواهد بود. اعطاي این تسهيلات به صورت موردي جهت تأمين مالی طرحهاي واجد شرایط ارائه میگردد. شرایط مالی هر قرارداد منعقده (فیمابين بانك اكو و متقاضی)، شامل نرخ هزینه تسهيلات و كارمزدها (هزینه مدیریت، هزینه تعهد و …) بایستی قبل از امضاء طرفين به تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك برسد. متعاقباً مؤسسه اعتباري نيز از طریق گشایش اعتباراسنادي و یا از طریق سایر روشهاي پرداخت اعلام شده، اقدامات مقتضی را به منظور واردات كالا خدمت جهت اجراي پروژه ها بهعمل میآورد.

2 ) اطلاعات مرتبط با تسهيلات كوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدت میبایست از طریق سامانه سمتاک به اداره آمار و تعهدات ارزي این بانك ارسال گردد.

3 ( قرارداد و نوع ارز تسهيلات قراردادهاي اعطاي تسهيلات به ارز منعقد میگردند و نو ارز تسهيلات یورو بوده و استفاده كنندگان از تسهيلات متعهد به بازپرداخت عين ارز در سررسيدهاي مربوطه خواهند بود. تبدیل به ریال تسهيلات اعطایی امكانپذیر نبوده و اخذ وثایق، متناسب با كل مبلغ تسهيلات به اضافه سود و هزینه هاي ارزي مربوطه توسط مؤسسات اعتباري دریافت خواهد
شد. ضمناً چنانچه بهرغم انعقاد قرارداد/تعهد پرداخت یوروئی، امكان پرداخت وجه اسناد به ذینفع با ارز مزبور(یورو) ميسر نشود، معادل یورویی آن میبایست با ارزهاي مورد قبول مؤسسه اعتباري به همراه سود و وجه التزام تأخير تأدیه دین احتمالی در روز بازپرداخت از مشتري اخذ گردد. لازم است وثيقه هاي مأخوذه از مشتریان از درجه نقدشوندگی بالایی برخوردار بوده و بلامعارض باشد تا درصورت عدم ایفاء تعهدات، حقوق مؤسسه اعتباري در حداقل زمان استيفاء گردد.

تبصره:

متقاضی موظف است به ميزانهاي مقرر درتاریخهاي تعيين شده، نسبت به تأمين و پرداخت وجه ارزي اقدام نماید و چنانچه تأمين وجه ارزي با تأخير صورت پذیرد، مؤسسه اعتباري نسبت به دریافت هزینه یا خسارتهاي احتمالی و وجه التزام تأخير تأدیه دین باتوجه به قراردادهاي منعقده و در چارچوب دستورالعملهاي صادره توسط ادارات ذيربط این بانك، اقدام خواهد نمود.

4 ) نرخ سود تسهيلات

نرخ سود تسهيلات كوتاه مدت و ميان مدت اعطایی به مشتري توسط مؤسسه اعتباري، متفاوت از نرخ سود قرارداد منعقده مؤسسه اعتباري با بانك تجارت و توسعه اكو بوده و نرخ سود تسهيلات بابت تأمين مالی پروژه توسط بانك اكو تعيين میشود.

5 ) وجه التزام تأخير تأديه دين تسهيلات

وجه التزام تأخير تأدیه دین توسط مؤسسه اعتباري و در چارچوب مفاد آیين نامه هاي مربوطه با توجه به شرایط قرارداد منعقده با بانك تجارت و توسعه اكو و تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك تعيين و بهصورت شرط ضمن عقد در قرارداد، درج و به تأیيد و امضاي متقاضی خواهد رسيد.

6 ) هزينه تعهد و مديريت

هزینه تعهد و مدیریت و سایر هزینه ها منوط به تأیيد اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك خواهد بود.

7 ) صدور ضمانتنامه ارزي

درصورت درخواست بانك تجارت و توسعه اكو، صدور ضمانتنامه تعهد پرداخت در ارتباط با تسهيلات مزبور جهت بخش دولتی/غيردولتی توسط وزارت امور اقتصادي و دارایی میباشد.

8 ) هرگونه تغيير، اصلاح یا مغایرت اسناد مرتبط با ابزارهاي پرداخت ( اعم از اعتباراسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي( با رعایت مفاد این دستورالعمل، تابع ضوابط مقرر در بخش اول مجموعه مقررات ارزي (واردات كالا خدمت) خواهد بود.

ز) تسهيلات گروه بانك جهاني ( W.B )

استفاده از تسهيلات بانك جهانی جهت اجراي طرحهاي مورد تأیيد سازمان سرمایه گذاري و كمكهاي اقتصادي و فنی ایران مستلزم اخذ تأیيدیه اداره تأمين اعتبارات ارزي این بانك بوده و امكان ارسال تأیيدیه و دریافت آن و ارائه صورتحساب گردش عمليات حسابهاي مربوط به بانك جهانی، با رعایت قانون مقررات صادرات و واردات و با ثبت در سامانه پرتال ارزي به شرح ذیل میباشد:
1 ) واریز سوئيفتهاي واصله از بانك كارگزار در چارچوب تسهيلات مالی بانك جهانی به حسابهاي مخصوص ارزي كه طبق مقررات مربوطه نزد شعب مؤسسه اعتباري به نام دستگاهها/سازمانهاي استفاده كننده از تسهيلات به همين منظور افتتاح گردیده یا خواهند شد، با هماهنگی اداره عمليات ارزي این بانك با رعایت سایر ضوابط و مقررات امكانپذیر میباشد. استفاده از منابع ارزي مورد بحث در چارچوب ضوابط و مقررات ارزي امكانپذیر خواهد بود.
2 ) انتقال وجوه ارزي كه به موجب تقاضاي دستگاهها/سازمانهاي استفاده كننده از تسهيلات به طور مستقيم توسط بانك جهانی به حسابهاي ارزي شركتها/پيمانكاران و مهندسين مشاور ایرانی طرف قرارداد دستگاههاي مزبور حواله میگردد، به حسابهاي مندرج در سوئيفت اعم از حسابهاي مخصوص و حساب جاري پيمانكاران و شركتهاي ایرانی نزد شعب مؤسسه اعتباري با هماهنگی اداره عمليات ارزي این بانك امكانپذیر میباشد. استفاده از منابع ارزي مورد بحث در چارچوب ضوابط و مقررات ارزي امكانپذیر خواهد بود.
3 ) پس از دریافت پيام سوئيفت از اداره عمليات ارزي این بانك و وصول ارز توسط شعب مؤسسه اعتباري جهت واریز آن به حسابهاي ارزي فوق، لازم است درهرمورد به ميزان ارز حواله شده، اطلاعات و اسناد مربوطه را به اداره مذكور ارسال نمایند.
4 ) در رابطه با مصارف ریالی طرح/پروژه كه میبایست از محل موجودي حساب ارزي مخصوص مربوطه مورد پوشش قرار گيرد ارز مذكور به حساب این بانك خریداري و یا از طریق مؤسسه اعتباري در سامانه نيما به فروش رسيده و وجوه ریالی با رعایت مقررات مربوطه در وجه اشخاص ذینفع مطابق دستور برداشت و معرفی دستگاهها/سازمانهاي استفاده كننده
از تسهيلات، پرداخت گردد.
5 )  نقل و انتقالات مربوط به حسابهاي ارزي مخصوص انتقال موجودي حسابهاي ارزي مخصوص به خارج از كشور مجاز نبوده، ليكن برداشت، استفاده و هرگونه نقل و انتقال موجودي این حسابها به جز مراتب مندرج در بند ( 4 ) موكولبه رعایت ضوابط ذیل خواهد بود.

5-1) ورود تجهيزات، ماشين آلات و لوازم یدكی موردنياز اجراي طرحهاي موضوع قرارداد به نام سازمان/دستگاه استفاده كننده از تسهيلات مشروط برآنكه ضرورت آن، مورد تأیيد دستگاه نيز قرارگيرد، ازطریق گشایش اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي و در حد سقف ارزي قرارداد مربوطه و منظورداشتن سایر مقررات ذيربط تحت این دستورالعمل، از محل موجودي حساب ارزي مخصوص مربوطه، امكانپذیر خواهد بود.
5-2) پرداخت حق الزحمه و حق المشاوره كارشناسان خارجی استخدام شده موردنياز اجراي طرحهاي موضوع قرارداد و سایر هزینه هاي خدماتی، مشروط بر تأیيد آن توسط دستگاه استفاده كننده از تسهيلات و با رعایت قوانين و مقررات مربوطه، از محل حسابهاي ارزي ذيربط و با مجوز این بانك امكانپذیر خواهد بود. انتقال مانده حسابهاي مخصوص به حساب بانك جهانی پس از اتمام و منقضی شدن پروژه، صرفاً از طریق اداره عمليات ارزي این بانك مجاز خواهد بود.
6 ) برداشت، استفاده و هرگونه نقل و انتقال از محل موجودي حساب جاري ارزي پيمانکاران و شركتهاي ايراني تابع ضوابط و شرايط زير خواهد بود
6 -1 ) خرید بخش مازاد بر نيازهاي ارزي پيمانكاران طرف قرارداد( ارزهاي واریزي از محل حسابهاي ارزي مخصوص و یا مستقيم توسط بانك جهانی) به حساب این بانك یا فروش در سامانه نيما از طریق مؤسسه اعتباري در روز درخواست متقاضی امكانپذیر میباشد.
6- 2 ) ورود تجهيزات، ماشين آلات و لوازم یدكی موردنياز اجراي طرحهاي موضوع قرارداد به نام شركتها/پيمانكاران/مهندسين مشاور ایرانی از محل موجودي این حسابها )ارزهاي واریزي از طریق حساب مخصوص و یا مستقيم توسط گروه بانك جهانی در چارچوب قراردادهاي مربوطه( بامنظور داشتن مراتب زیر پس از انجام ثبت سفارش و رعایت سایر ضوابط مربوطه امكانپذیر خواهد بود:
6 -2 -1)  تأیيد درصد، مبلغ ارزي، نو و اقلام مورد نياز اجراي قرارداد از قبيل ماشين آلات، تجهيزات، لوازم یدكی و … توسط دستگاه/سازمان استفاده كننده از تسهيلات.
6 -2 -2 ) مسدود نمودن ارز از محل حساب جاري ارزي موردنظر به ميزان ارزش اقلام وارداتی توسط مؤسسه اعتباري.
6- 3 ) پرداخت هزینه هاي ارزي خدماتی جهت اجراي قراردادها از محل موجودي این حسابها درصورت ارائه تأیيدیه ریز فهرست مبالغ خدماتی مزبور از سوي دستگاه/سازمان استفاده كننده از تسهيلات امكانپذیر خواهد بود.
7)  كليه وجوه ارزي كه حسب تقاضاي دستگاههاي استفاده كننده از تسهيلات مستقيماً توسط گروه بانك جهانی جهت واریز به حسابهاي ارزي پيمانكاران طرف قرارداد حواله میگردد نيز در هر مورد تابع ضوابط مقرر در بند ( 6 ) میباشند.

8 ) گشایش اعتباراسنادي به نام دستگاه/سازمان استفاده كننده از تسهيلات یا مجري طرف قرارداد بانك جهانی و یا پيمانكاران طرف قرارداد با تأیيد دستگاه/سازمان استفاده كننده از محل تسهيلات مذكور به شكل Non-Operative و مشروط به قبول فروشنده مبنیب ر دریافت وجه اسناد از محل تسهيلات مربوطه، با رعایت سایر مقررات ذيربط و منظور داشتن قانون مقررات
صادرات و واردات امكانپذیر میباشد.
9 ) اقدامات لازم درخصوص ارائه ابلاغيه دریافت و واریز وجوه به حسابهاي ارزي فوق و نيز ارائه صورتحساب گردش عمليات آنها به گروه بانك جهانی معمول گردد.
10 )  كليه اطلاعات مربوط به تسهيلات تحت این دستورالعمل بایستی با هماهنگی ادارات تأمين اعتبارات ارزي و آمار و تعهدات ارزي این بانك در سامانه مربوطه، ثبت گردد.

ح( آئين نامه تأمين مالي صادرات (كالا و خدمات)

مصوب 4 / 7 / 1383 شوراي پول و اعتبار

به منظور توسعه صادرات جمهوري اسلامی ایران و افزایش توان رقابت صادركنندگان كالاها و خدمات قابل صدور ایرانی در سایر كشورها، بانكها میتوانند با استفاده ازمنابع ارزي خود، ”حساب ذخيره ارزي 1 ، تسهيلات دریافتی از سایر بانكها و موسسات خارجی و سایر منابع ارزي نسبت به اعطاي تسهيلات در چارچوب این آیين نامه به صورت انفرادي یا سندیكایی اقدام نمایند.
1 ) تعاريف
1 – 1 ) خریدار: واردكننده كالاها و خدمات از ایران در سایر كشورها.
1 -2 )  فروشنده: صادركننده كالاها و خدمات از ایران به سایر كشورها.
1- 3 ) بانك داخلی: هر بانك تجاري یا تخصصی یا هر مؤسسه اعتباري غيربانكی مجاز از سوي بانك مركزي جمهوري اسلامی ایران.
1 -4 ) بانك خارجی: بانك فعال در عمليات بانكی بين المللی در سایر كشورها.
1 – 5 ) بانك مركزي: بانك مركزي جمهوري اسلامی ایران.
1 -6 ) صندوق: صندوق ضمانت صادرات ایران.
1 -7 ) ضامن: صندوق ضمانت صادرات ایران یا هر مؤسسه بين المللی بيمه اي یا بانكی معتبر كه منفرداً یا مشتركاً بازپرداخت تسهيلات در سررسيد را ضمانت مینماید.
1- 8 ) قرارداد تجاري: قرارداد فروش كالاها و خدمات صادراتی منعقده بين فروشنده و خریدار یا پروفرم صادره توسط فروشنده و مورد قبول خریدار.
1 -9 ) قرارداد تسهيلات: قرارداد اعطاي تسهيلات منعقده بين بانك داخلی (تسهيلات دهنده) از یكسو و بانك/خریدار خارجی یا فروشنده ایرانی (تسهيلات گيرنده) ازسوي دیگر.
1 -10 ) اعتبار اسنادي : اعتبار اسنادي غيرقابل برگشت گشایش شده توسط بانك خارجی به نفع فروشنده در چارچوب آخرین مقررات متحدالشكل اعتبارات اسنادي اتاق بازرگانی بين المللی ( UCP600 .)
1 -11 ) اعتبار خریدار ( Buyer’s Credit) : تسهيلاتی كه به موجب قرارداد تسهيلات (درارتباط با صادرات كالا/خدمات) ازطریق بانك داخلی (تسهيلات دهنده) دراختيار بانك /خریدار خارجی (تسهيلات گيرنده) قرار میگيرد.

12 )  اعتبار فروشنده ( Supplier’s Credit ): تسهيلاتی كه بهموجب قرارداد تسهيلات (درارتباط با صادرات كالا/خدمات) در اختيار فروشنده قرار میگيرد.
13 ) ضمانت بازپرداخت :ضمانتنامه صادره توسط ضامن، گشایش اعتبار اسنادي مدت دار توسط بانكهاي معتبر یا تأیيد اعتبارات مدتدار توسط بانكهاي معتبر براي تضمين بازپرداخت اصل تسهيلات، سود و سایر هزینه هاي متعلقه.
14)  تسهيلات ميان مدت: تسهيلاتی كه حداكثر ظرف مدت 7 سال از نقطه شرو ع دوره بازپرداخت، تسویه میشود.
15) نقطه شروع دوره بازپرداخت: در رابطه با صدور كالاهاي سرمایه اي، تجهيزات و خدمات فنی و مهندسی تاریخ مورد نظر براي شرو دوره بازپرداخت تسهيلات اعطایی باتوجه به نو صادرات و شرایط قرارداد تسهيلات و مسئوليتهاي صادركننده به تشخيص بانك اعطاءكننده تسهيلات با توجه به یكی از گزینه هاي ذیل تعيين میشود:
15-1-1 ) تاریخ حمل یا معامله اسناد درمورد تحویل یكباره كالا.
15-1-2) تاریخ حمل عمده (تاریخ حملی كه با انجام آن حداقل 90 درصد ارزش كالاها و خدمات صادراتی تحویل میشوند).
15-1-3 ) تاریخ راه اندازي پروژه یا تحویل موقت آن به كارفرما درمورد اجراي پروژهها و خدمات فنی و مهندسی یا 36 ماه پس از اولين برداشت ازمحل تسهيلات، (هركدام كه زودتر واقع گردد).

2 ) ضوابط اعطاي تسهيلات صادراتي:

2-1) بانكهاي داخلی میتوانند به تشخيص و مسئوليت خود به هر تسهيلات گيرنده (بانك /خریدارخارجی و یا فروشنده) مورد قبول خود، تحت قرارداد عمومی و یا قرارداد موردي تأمين مالی صادرات به صورت اعتبار خریدار و یا اعتبار فروشنده به صورت انفرادي یا سندیكایی با رعایت سقفهاي مجاز، تسهيلات اعطا نمایند.
تبصره: بانكهاي داخلی میتوانند براي تأمين مالی بخش ایرانی پروژههاي چند مليتی در سایر كشورها با بانكهاي خارجی تسهيلات دهنده در آن پروژهها مشاركت/هماهنگی و به صورت مستقل و یا سندیكایی تسهيلات اعطا نمایند.
2- 2 )  اعطاي تسهيلات درمقابل پوشش كافی ازجمله ضمانت قابل قبول بانك داخلی براي تضمين بازپرداخت تسهيلات و جبران خسارت، امكانپذیر است.

تبصره 1 :

صندوق ضمانت صادرات ایران فهرست كشورهاي مورد نظر خود براي صدور ضمانتنامه تأمين مالی صادرات و اصلاحات بعدي آن را به بانك مركزي ج.ا.ا و شبكه بانكی كشور اعلام می نماید.

تبصره 2 :

چنانچه ضمانت بازپرداخت توسط ضامن، كل مبلغ تسهيلات اعطایی را پوشش ندهد بانك داخلی میتواند تضمين اضافی متناسب با مبلغ تسهيلات بدون پوشش مطالبه و یا خود با دریافت هزینه ریسك مناسب براي مبلغ تسهيلات بدون پوشش قبول ریسك نماید.
2-3 )  اعطاي تسهيلات موكول به دریافت اعتبار اسنادي غيرقابل برگشت براي پرداخت مبلغ مندرج در قرارداد تجاري به فروشنده میباشد.
تبصره: اعطاي تسهيلات خارج از چارچوب اعتبار اسنادي با تشخيص و تقاضاي بانك داخلی و موافقت بانك مركزي امكانپذیر است.
2- 4 ) اعطاي تسهيلات موكول به رعایت ضوابط اعتباري و مقررات داخلی بانك تسهيلات دهنده میباشد.
2-5 ) تسهيلات مورد نظر صرفاً براي صادرات به كشورهایی اعطا خواهد شد كه فاقد تعهدات معوق سامان نيافته به جمهوري اسلامی ایران باشند. نام این كشورها توسط بانك مركزي ج.ا.ا اعلام میشود.

تبصره 1 :

درصورت تضمين بازپرداخت توسط بانك یا مؤسسه معتبر بين المللی و یا گشایش اعتبار اسنادي مدتدار غيرقابل برگشت توسط اینگونه بانكها، اعطاي تسهيلات به متقاضيان آن كشورها با تشخيص بانك عامل بلامانع میباشد.

تبصره 2 :

چنانچه صندوق ضمانت صادرات ایران بازپرداخت تسهيلات به اینگونه كشورها را تضمين نماید، اعطاي تسهيلات پس از اخذ مجوز بانك مركزي مجاز میباشد.
2 -6)  تسهيلات مورد نظر براي صادرات كالاها و خدماتی قابل اعطا است كه حداقل 60 درصد ارزش آن كالاها ساخت ایران و یا 60 درصد ارزش آن خدمات توسط صادركنندگان ایرانی قابل ارائه باشند. تشخيص این امر درمورد كالا برعهده دستگاه ذيربط و درخصوص خدمات فنی و مهندسی برعهده كميته موضوع ماده ( 19 ) آیين نامه مقررات حمایتی دولت براي صادرات خدمات فنی و مهندسی میباشد.
2 -7 ) به منظور تأمين سرمایه مورد نياز به ارز در توليد یا تأمين كالاهاي صادراتی یا ملزومات موردنياز پروژه هاي فنی و مهندسی، بانكها مجاز هستند نسبت به پرداخت تسهيلات ارزي قبل از حمل كالا و یا ارایه خدمات(در سقف نياز ارزي)، به توليدكننده یا صادركننده اقدام نمایند.

3 ) مراحل اجرايي اعطاي تسهيلات:

3 -1) بررسی امكان اعطاي تسهيلات:

3 -1 -1 ) درخواست تأمين مالی از بانك داخلی: تقاضاي استفاده از تسهيلات صادراتی با ذكر مبلغ و مشخصات قرارداد تجاري ازسوي متقاضی به بانك داخلی ارائه می گردد.
3-1-2 )  پس از دریافت گواهی اوليه ضامن براي تضمين تسهيلات و اطمينان از گشایش اعتبارات اسنادي و یا تعيين و توافق سایر روشهاي پرداخت (با رعایت تبصره ذیل بند ) 2 – 3 ) ( ، بانك تسهيلات دهنده ضمن بررسی مدارک و انجام مذاكرات و پيشبينی منابع لازم، موافقت مشروط خود را به متقاضی اعلام مینماید.
3- 1 -3 ) انعقاد قرارداد تسهيلات و نافذ شدن آن: پس از توافق طرفين درمورد كليه جنبه هاي مالی، حقوقی، اجرایی و ضمانتی، قرارداد تسهيلات امضاء و بين طرفين مبادله میشود. با محقق شدن پيش شرطهاي مورد نظر، بانك تسهيلات دهنده موثر شدن قرارداد و موافقت قطعی خود با اعطاي تسهيلات را به تسهيلات گيرنده اعلام مینماید.
3 -2 ) شرایط انعقاد قرارداد تسهيلات: قرارداد تسهيلات باید حاوي جزئيات مالی، حقوقی و اجرایی مورد نظر بانك داخلی ازجمله نكات زیر باشد:
3 -2- 1 ) مشخصات تسهيلات دهنده و تسهيلات گيرنده.
3 -2- 2 ) مشخصات فروشنده و خریدار طرفهاي قرارداد تجاري.
3- 2 -3 ) مشخصات كالاها و خدمات موضو قرارداد تجاري.
3- 4 ) مبلغ و نوع ارز قرارداد
3- 5 ( تعيين نرخ سود تسهيلات اعطایی )شامل هزینه منابع و سود بانك تسهيلات دهنده( با مشخص نمودن نرخ پایه براي محاسبه سود (نرخ ثابت یا شناور) و مبنا و حاشيه سود درمورد نرخ شناور.
تبصره : نرخ سود تسهيلات ارزي صادراتی جهت طرحهایی كه داراي پوشش صندوق ضمانت صادرات میباشند، یك درصد كمتر در نظر گرفته میشود.
3- 6 ) تعيين نحوه محاسبه و پرداخت سود تسهيلات و سررسيدهاي آن در دوره برداشت و بازپرداخت.
تبصره : سود تسهيلات و سایر هزینه هاي مربوط به دوره برداشت در همان دوره و اصل اقساط به همراه سود متعلقه آن در دوره بازپرداخت توسط تسهيلات گيرنده پرداخت میشود.
3 -7 ) تعيين نرخ هزینه تعهد و نحوه محاسبه و پرداخت آن براي اعتبارات ميان مدت.
3 -8 ) تعيين نرخ هزینه مدیریت و نحوه محاسبه و پرداخت آن براي اعتبارات ميان مدت.
3 -9 ) تعيين وجه التزام پرداخت خسارت تأخير تأدیه و نحوه محاسبه و پرداخت آن.
3- 10 ) تعيين مشخصات حسابهاي مربوط جهت وصول اصل، سود و سایر مبالغ قابل پرداخت تحت قرارداد تسهيلات.

11 ) شرایط نافذ شدن قرارداد تسهيلات : پس از احراز شرایط تعيين شده ازسوي بانك تسهيلات دهنده ازجمله ضمانت بازپرداخت و تعيين روش پرداخت قابل قبول، موثر شدن قرارداد تسهيلات به صورت كتبی به تسهيلات گيرنده اعلام خواهد شد.
3 -12) دوره برداشت یا استفاده از تسهيلات: از تاریخ موثر شدن قرارداد تسهيلات ضروري است تاریخ دقيقی به عنوان آخرین فرجه براي برداشت تسهيلات مشخص و درج گردد. دوره مذكور با موافقت ضامن و بانك تسهيلات دهنده متناسب با اصلاح قرارداد تجاري قابل تمدید میباشد.
3- 13 ) شرایط پرداخت مبلغ قرارداد تجاري: در قراردادهاي كوتاه مدت تا حداكثر كل مبلغ قرارداد تجاري و در قراردادهاي ميان مدت هشتاد و پنج درصد (٪ 85 ) مبلغ قرارداد تجاري و حق بيمه ضامن از محل تسهيلات قابل اعطا میباشد.
تبصره: درقراردادهاي ميان مدت حداقل پانزده درصد (٪ 15 ) مبلغ قرارداد تجاري و پانزده درصد (٪ 15) حق بيمه ضامن میتواند به صورت پيش پرداخت، ميان پرداخت و یا تركيبی از این دو (در قبال اسناد حمل كالا / ارائه خدمات) تا زمان استفاده از تسهيلات توسط خریدار و از طریق بانك داخلی به فروشنده پرداخت گردد.
3 -14 ) درصورت موافقت بانك تسهيلات دهنده و ضامن با تمدید دوره برداشت تسهيلات، تمدید آخرین فرجه براي نقطه شرو دوره بازپرداخت نيز متناسب با مدت تمدید دوره برداشت بلامانع خواهد بود، مشروط براینكه پس از تمدید، كل مدت دوره قرارداد تسهيلات از 10 سال تجاوز ننماید.
3 -15 ) تعداد اقساط بازپرداخت و تناوب آنها: براي تسهيلات كوتاه مدت در یك یا چند قسط حداكثر ظرف دوره بازپرداخت و براي تسهيلات ميان مدت در اقساط مساوي و متوالی حداكثر شش ماهه، سررسيد اولين قسط حداكثر شش ماه پس از نقطه شروع دوره بازپرداخت.

16 ) دوره بازپرداخت تسهيلات: براي كالاهاي مصرفی )تسهيلات كوتاه مدت (تا حداكثر دو سال پس از تاریخ معامله هر سري اسناد حمل و براي كالاهاي سرمایه اي، اجراي طرح و صدور خدمات فنی و مهندسی (تسهيلات ميان مدت)حداكثر تا 7 سال از نقطه شروع دوره بازپرداخت به تشخيص بانك اعطاءكننده تسهيلات.
3 -17 ) شرایط تضمين یا وثيقه تسهيلات تعيين شده براي كشور و بانك خارجی با هماهنگی ضامن.
3 – 18 ) موارد قصور از ناحيه تسهيلات گيرنده و پيامدهاي آن (تعليق قرارداد تسهيلات و تبدیل به حال شدن كل مانده تسهيلات برداشت شده).
3 – 19 ) امكان واگذاري مطالبات ناشی از اعطاي تسهيلات به اشخاص ثالث (یا ضامنين).
3 – 20 ) مرجع رسيدگی به اختلافات احتمالی طرفين و حل و فصل آنها.
3 – 21 ) قانون حاكم بر قرارداد.
3 – 22 ) التزام ها و شروط ضمن عقد .
3- 23) پيوست هاي مرتبط با امور مالی، حقوقی و اجرایی قرارداد.
3 – 24 ) زبان نگارش قرارداد (حتی المقدور به زبانهاي فارسی و انگليسی).
4 ) مراجعه به ضامن و مطالبه وجوه تأديه نشده هرگاه تسهيلاتگيرنده در ایفاي تعهدات مندرج در قرارداد تسهيلات قصور نماید بانك مذكور در قرارداد تسهيلات، همزمان » موارد قصور « تسهيلات دهنده باتوجه به مفاد و شرایط اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
4- 1 -1 ) ارسال اخطار كتبی براي تسهيلات گيرنده طبق شرایط قرارداد.
4 -1 -2 ) اعلام مراتب به ضامن و بانك مركزي همراه با اطلاعات لازم.
4 -1- 3 ) سایر اقدامات آتی براساس شرایط ضمانتنامه ضامن و قراردادهاي ذيربط.
4 -2 ) مطالبه وجوه تأدیه نشده از ضامن:
چنانچه بانك تسهيلات دهنده ظرف مهلت مقرر در قرارداد تسهيلات موفق به وصول مطالبات خود از تسهيلات گيرنده نشود در پایان مهلت مذكور، مبلغ مورد ضمانت و جبران هزینه هاي متعلقه را مطابق شرایط ضمانتنامه از ضامن مطالبه و دریافت خواهد نمود.
4 -3 ) واگذاري حقوق بانك تسهيلات دهنده به ضامن: با دریافت مبالغ مورد مطالبه بانك تسهيلات دهنده از ضامن، بانك مذكور متناسباً حقوق خود نسبت به قرارداد تسهيلات و یا هرگونه ضمانت و وثيقه مربوط به تسهيلات موردنظر را با توجه به شرایط ضمانتنامه به ضامن واگذار خواهد نمود.
5 ) موارد پيشبيني نشده : موارد پيشبينی نشده در این آیين نامه، تابع ضوابط و مقررات مربوط خواهد بود.

ط) آيين نامه تأمين مالي صادرات خدمات حمل و نقل (ترانزيت بين المللي) به منظورحمایت از توسعه صادرات خدمات حمل و نقل و ترانزیت ( كالا و مسافر) و افزایش توان رقابت فعالان این صنعت، بانكها مجاز هستند با امضاء قرارداد تسهيلات با متقاضيانی كه فعاليت ترانزیتی آنها از طریق مراجع ذيربط محرز شده است، از محل منابع ارزي خود، با رعایت شرایط ذیل نسبت به تأمين مالی فعاليتهاي مورد نظر اقدام نمایند.
1 ) سقف كلي و فردي تسهيلات سقف كلی و فردي تسهيلات در قالب این آیيننامه بر اساس بند ( 3 ) از قسمت (الف) بخش
چهارم مجموعه مقررات ارزي خواهد بود.
2 ) واجدين شرايط استفاده از تسهيلات
2 -1 ) خریداران كالاهاي موضو ترانزیت از فروشندگان خارجی.
2 -2 ) خریداران كالاهاي سرمایه اي جهت تجهيز ناوگان حمل و نقل از جمله كاميون، تریلر،كشتی، هواپيما و …
2- 3 ) متقاضيان تسهيلات جهت پرداخت اجارهي تجهيزات لازم براى انجام فرآیند حمل و نقل.
2 -4 )  پيمانكاران مجري پروژههاي عمرانی جهت تسهيل امر ترانزیت از قبيل ساخت و تكميل جاده ها و آزادراه ها )مندرج در تصویب نامه شماره 99408 /ت 45021 ن مورخ 6 / 5 / 1389 نمایندگان ویژه رئيس جمهور در كارگروه ساماندهی هماهنگی و توسعه و تشویق امر ترانزیت(، تأْسيس و تجهيز پایانههاي گمركی ترانزیت و بازارچه هاي مرزي.
3 ) انواع تسهيلات
3 -1 ) تسهيلات كوتاه مدت پرداخت تسهيلات براي خرید كالاهاي موضوع ترانزیت از فروشندگان خارجی و همچنين اجاره ناوگان حمل و نقل (موضوع بندهاي ( 2 – 1 ) و ( 2 – 3 ) در قالب تسهيلات كوتاه مدت شش ماهه و حداكثر به ميزان 80 درصد مبلغ كالاي خریداري شده/قرارداد خواهد بود.

3) تسهيلات ميان مدت

پرداخت تسهيلات براي تأمين مالی خرید كالاهاي سرمایه اي جهت تجهيز ناوگان حمل ونقل و همچنين پروژههاي عمرانی جهت تسهيل امر ترانزیت (موضوع بندهاي ) 2 – 2) و ( 2 – 4) در قالب تسهيلات ميانمدت با دوره تأمين مالی حداكثر 6 سال شامل دوره استفاده حداكثر 2 سال و دوره هاى تنفس و بازپرداخت، جمعاً 4 سال (بنا بر تشخيص بانك تسهيلات دهنده) و حداكثر به ميزان 70 درصد مبلغ قرارداد و حق بيمه ضامن خواهد بود.
تبصره: در موارد خاص، تعيين دوره تأمين مالی مازاد بر 6 سال منوط به اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا خواهد بود.

4 ) نرخ سود

نرخ سود مورد انتظار تسهيلات بنابر تشخيص بانك عامل با توجه به نو قرارداد، نو ارز و وضعيت اعتباري متقاضی تعيين میشود.

5) هزينه تعهد

نرخ هزینه تعهد و نحوه محاسبه و پرداخت آن براي اعتبارات ميان مدت مشمول این آئين نامه، میبایست در قرارداد تسهيلات تعيين شود.

6 ) خسارت تأخير تأديه دين

نرخ خسارت تأخير تأدیه دین، حداقل به ميزان 12 درصد تعيين و به صورت شرط ضمن عقد در قرارداد درج و به امضاي متقاضی برسد.
تبصره: هرگونه تغيير در نرخ فوق منوط به اعلام بانك مركزي ج.ا.ا میباشد.

7 ( انعقاد قرارداد و دريافت وثائق

قرارداد اعطاي تسهيلات به ارز منعقد و بازپرداخت آن در سررسيد به همان ارز خواهد بود. وثائق میبایست متناسب با هم ارز ریالی كل مبلغ تسهيلات به اضافه سود مربوطه و سایر هزینه هاي مربوط به ریسكهاي مترتبه، بر اساس نرخ روز ارز در تاریخ تصویب تسهيلات تعيين و توسط بانك عامل دریافت شود.

8 ) ساير شرايط

براي خرید كالاهاي سرمایهاي موضو بندهاي ( 2 – 2 )و ( 2 – 4 )، مراحل ثبت سفارش در وزارت بازرگانی طی شده و شماره 8 رقمی ثبت سفارش بر اوراق مربوط درج شود. ورود كالاهاي موضو ترانزیت (با مالكيت داخلی و خارجی) كه مقصد آنها كشورهاي دیگر میباشد، نيازي به ثبت سفارش ندارند.
پس از انعقاد قرارداد توسط خریدار، پرداخت تسهيلات در قالب افتتاح اعتبار اسنادي یا سایر روشهاي پرداخت وفق بخش اول مجموعه مقررات ارزي انجام خواهد پذیرفت.
گشایش اعتبارات اسنادي، تمدید سررسيد (با رعایت سقف دوره استفاده)، انجام اصلاحات و …، تابع مقررات مربوطه خواهد بود.
اطلاعات تسهيلات پرداختی میبایست مرتباً از طریق سامانه مربوط به اداره آمار و تعهدات ارزي بانك مركزي ج.ا.ا ارسال شود.

9 ) موارد پيش بيني نشده

موارد پيش بينی نشده در این آئين نامه، تابع آئين نامه تأمين مالی صادرات (كالا و خدمات) مصوب شوراى پول و اعتبارخواهد بود.

ي)  تسهيلات براي صادرات (كالا خدمت) از محل حساب ذخيره ارزي

به موجب مصوبه شماره 9553 / 105 مورخ 20 / 12 / 79 هيئت امناء حساب ذخيره ارزي مبلغ پانصد ميليون دلار براي تأمين مالی صادرات كالا و خدمات درقالب اعتبار خریدار و اعتبار فروشنده درچارچوب آیين نامه اجرایی ماده ( 60 ) اصلاحی قانون برنامه سوم، تخصيص یافته است. مقتضی است بارعایت شرایط و ضوابط آیين نامه مزبور، مفاد آیين نامه تأمين مالی صادرات (كالاوخدمات) مصوب 20 / 9 / 79 شوراي پول و اعتبار و اصلاحات بعدي، مفاد قرارداد عامليت و نكات ذیل نسبت به اعطاي تسهيلات ارزي اقدام نمایند:
1 ) مبلغ قرارداد عامليت منعقده با سازمان مدیریت و برنامه ریزي كشور و تغييرات بعدي آنرا به اداره عمليات ارزي این بانك اعلام و اعلاميه مسدودي ارز اخذ نمایند.

2 ) تسهيلات موضوع این بخشنامه باید درسقف هاي مجاز تسهيلات اعطایی آن بانك منظور شود.

3 ) اعطاء تسهيلات به دلارآمریكا، دلاركانادا، دلاراستراليا، پوندانگليس، یورو، فرانكسوئيس، ین ژاپن، كرون دانمارک و كرون سوئد مجاز است. به منظور نگهداري سقف قرارداد عامليت میبایست معادل دلاري قراردادهاي منعقده به ارزهاي غيردلار را براساس نرخ برابري آنها به دلارآمریكا محاسبه و مراقبت نمایند كه مجمو آنها به نرخ روز انعقاد آخرین قرارداد از سقف قرارداد عامليت تجاوز ننماید. مبناي محاسبه برابري اسعار به دلار آمریكا، نرخهاي خرید به خرید ارزها طبق نرخنامه روزانه این بانك میباشد.
4 ) نرخ تسعير تسهيلات اعطایی به ریال در هرمورد كه ضرورت پيدا كند، نرخ روز ارز خواهد بود.

5 ) هزینه مدیریت پس از انعقاد قرارداد به مأخذ 125 / 0 درصد مبلغ قرارداد محاسبه و از تسهيلات گيرنده اخذ گردد.
6 ) استفاده از تسهيلات صرفاً درچارچوب مقررات مربوط به صادرات كالا و خدمات خواهدبود.

تبصره: مهلت گشایش اعتبار اسنادي حداكثر شش ماه از تاریخ انعقاد قرارداد با تسهيلات گيرنده میباشد.

7 ) پس از سه ماه ازتاریخ انعقاد قرارداد نسبت به مانده استفاده نشده تسهيلات ارزي هزینه تعهد، به ميزان 125 / 0 درصد درسال تعلق میگيرد كه میبایست هر شش ماه یكبار توسط آن بانك محاسبه و از تسهيلات گيرنده وصول گردد.

8 ) سود و كارمزد متعلقه دردوره بازپرداخت توسط بانك عامل درپایان هر شش ماه نسبت به مانده استفاده شده تسهيلات محاسبه و از تسهيلات گيرنده اخذ گردد.

تبصره 1 :

سود متعلقه در دوره استفاده از تسهيلات محاسبه و به حساب تسهيلات گيرنده منظور و در دوره بازپرداخت به اقساط مساوي همراه اقساط اصل و سود دوره بازپرداخت از تسهيلات گيرنده وصول گردد.

تبصره 2 :

بانكها مجاز به اخذ سود و كارمزد روي سود انباشته در دوره استفاده از تسهيلات نمیباشند.

9 ) آن بانك میبایست نسبت به پرداخت وجه اسناد معامله شده و صورت وضعيت هاي تأیيدشده طبق شرایط اعتبارات اسنادي پس از كسر مبلغ پيش پرداخت اقدام و اطلاعات مربوط شامل شماره اعتبار اسنادي، نام تسهيلات گيرنده و مبلغ پرداختی را به اداره عمليات ارزي این بانك اعلام نماید. اداره عمليات ارزي عين ارز درخواستی را دروجه آن بانك پرداخت خواهد نمود.

10) ضروري است آن بانك درسررسيد بازپرداخت اقساط، اصل و سهم سود دولت را به همان ارز موضوع قرارداد طی دو روزكاري به حساب ذخيره ارزي نزد این بانك واریز نماید.

11) گزارش اقدامات انجام شده و عملكرد قراردادهاي منعقده مطابق فرم پيوست شماره (10-1) به صورت ماهانه تنظيم گردیده و یك نسخه از آن به دبيرخانه هيئت امناء حساب ذخيره ارزي مستقر درسازمان مدیریت و برنامه ریزي كشور و یك نسخه به این بانك ارسال شود.

ک) دستورالعمل ضمانتنامه هاي ارزي

صدور انواع ضمانتنامه هاي ارزي مورد نياز اشخاص حقيقی و حقوقی ایرانی و غير ایرانی، پذیرش و مطالبه ضمانتنامه هاي ارزي با رعایت نكات مشروحه ذیل و سایر مقررات مربوطه امكانپذیر است.

1 ) تعاريف
در این دستورالعمل، عناوین زیر به جاي عبارات مشروح مربوط به كار میروند:

1 -1) مؤسسه اعتباري: بانك، مؤسسه اعتباري غيربانكی یا شعبه بانك خارجی كه به موجب قانون و یا با مجوز بانك مركزي ج.ا.ا تأسيس شده و تحت نظارت این بانك قرار دارد. در این دستورالعمل عبارت مؤسسه اعتباري به عنوان ضامن یا ضامن متقابل بسته به مورد به كار رفته است.

2 -1 ) ضمانتنامه عندال مطالبه/ضمانتنامه 1 : هر تعهد امضاءشده عندال مطالبه كه متضمن تعهد به پرداخت مبلغ معينی در صورت ارائه درخواست مطالبه مطابق است و از رابطه پایه و درخواست صدور ضمانتنامه مستقل میباشد.

1 -3 ) رابطه پایه: به معناي قرارداد، شرایط مناقصه بين ضمانتخواه و ذینفع است كه ضمانتنامه بر اساس آن صادر شده است.
4 – 1 ) ضامن 2 : طرفی كه بنا به درخواست دستور دهنده/ضامن متقابل، ضمانتنامه صادر میكند.

5 -1) ضمانتنامه متقابل 3 : تعهد امضاء شده كه توسط ضامن متقابل به ضامن یا ضامن متقابل دیگر داده میشود كه آن ضامن یا ضامن متقابل دیگر، ضمانتنامه یا ضمانتنامه متقابل دیگري صادر كند.

6- 1 ) ضامن متقابل 4 : طرفی است كه ضمانتنامه متقابل به نفع ضامن یا ضامن متقابل دیگري صادر میكند.

7 -1 ) ضمانت خواه 5 : طرفی كه در ضمانتنامه به عنوان شخصی ذكر شده كه تعهداتی را به موجب قرارداد (رابطه پایه) در قبال ذینفع بر عهده گرفته است و ضمانتنامه براي تضمين ایفاي آن تعهدات صادر میشود.

8- 1 ) دستوردهنده 1 : طرفی( غير از ضامن متقابل) كه دستور صدور ضمانتنامه یا ضمانتنامه متقابل را میدهد و مسئول تأمين پرداخت به ضامن یا در صورت صدور ضمانتنامه متقابل به ضامن متقابل میباشد. دستوردهنده ممكن است همان ضمانت خواه باشد.

9- 1) ذینفع 2 : شخصی است كه ضمانتنامه به موجب رابطه پایه به نفع او صادر میشود.

10- 1 ) ارائه مدارک مطابق با شرایط ضمانتنامه 3 : ارائه مداركی است كه مطابق با شرایط ضمانتنامه و این دستورالعمل بوده و در صورتیكه در خصوص آن ضوابط خاصی در ضمانتنامه یا این دستورالعمل پيشبينی نشده است، مطابق با رویه هاي استاندارد بين المللی ضمانتنامه ازجمله مقررات متحدالشكل ضمانتنامه هاي عندالمطالبه 4 باشد.

11 -1 ) مطالبه 5 : به معنی ارائه مدرک امضاء شده اي است كه ذینفع تحت ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل به ضامن/ضامن متقابل ارائه و درخواست پرداخت وجه الضمان مینماید.

12- 1 ) شرایط ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل :  مطالبه مطابق 6 ارائه مدارک مطابق با « مطالبه وجه ضمانتنامه اي است كه الزامات را داشته باشد. »
1 13 ) خاتمه اعتبار: به معنی تاریخ یا واقعه خاتمه اعتبار ضمانتنامه است.

1- 14 ) انواع ضمانتنامه ارزي: منظور ضمانتنامه هاي ارزي شركت در مناقصه، حسن انجام كار، پيش پرداخت، استرداد كسور وجه الضمان، تعهد پرداخت و سایر تعهداتی كه پس از اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا. میتوان براي آن ضمانتنامه صادر نمود.

1 -15 ) ضمانتنامه قابل انتقال: ضمانتنامه اي است كه ضامن میتواند آن را به درخواست ذینفع موجود (انتقال دهنده) در اختيار ذینفع جدیدي(انتقال گيرنده) قرار دهد.

1- 16 ) نرخ ارز: قيمت فروش اسكناس ارز مندرج در سامانه معاملات الكترونيكی ارز ( ETS ) است.

1- 17 ) ابلاغيه ارجاع كار: نامه كارفرما (در سربرگ كارفرما با درج شماره و تاریخ) به پيمانكار (نام كامل پيمانكار/پيمانكاران) مبنیبر پذیرش قيمت پيشنهادي و ارجاع كار با درج نام، سمت و امضاء كارفرما است كه حاوي شماره و تاریخ برگزاري مناقصه حسب مورد، موضوع كامل قرارداد، مبلغ كل قرارداد، مبلغ/ درصد ضمانتنامه حسن انجام كار میباشد.

18 ) سایر مقررات: كليه ضوابط و مقرراتی كه مؤسسه اعتباري به هنگام ارائه خدمات موظف به رعایت آنها میباشد.

1 -19 ) سامانه جامع ضمانتنامه هاي ارزي: سامانهاي كه در بانك مركزي ج.ا.ا راه اندازي شده و امكان دریافت تمامی اطلاعات ضمانتنامه هاي ارزي صادره توسط مؤسسه اعتباري را به طور متمركز، فراهم میسازد.

2 ) شرايط عمومي

2 -1 ) مؤسسه اعتباري موظف است به منظور شناسایی مشتریان، پيش از صدور ضمانتنامه اقدامات ذیل را به عمل آورد:
2- 1 -1 ) از رعایت قانون مبارزه با پولشویی، قانون مبارزه با تأمين مالی تروریسم، آیين نامه هاي اجرایی مربوطه، دستورالعمل چگونگی شناسایی مشتریان اعم از داخلی و خارجی 1 و سایر ضوابط ابلاغی از سوي بانك مركزي ج.ا.ا. در خصوص دستور دهنده، ضمانتخواه و ذینفع اطمينان حاصل نماید.

2- 1- 2 ) نسبت به اعتبارسنجی دستور دهنده و ضمانت خواه (به صورت فردي/ذینفع واحد) اقدام نماید. رعایت دستورالعملهاي ابلاغی بانك مركزي ج.ا.ا. در خصوص رفع تعهد ارزي واردكنندگان و صادركنندگان به عنوان یكی از شاخصهاي اعتبارسنجی در بررسی صلاحيت اعتباري دستوردهنده/ ضمانتخواه نيز ضروري است.

2 -1- 3 ) صدور ضمانتنامه براي دستوردهنده و ضمانتخواه كه وفق مقررات داراي سابقه چك برگشتی رفع سوءاثر نشده و یا بدهی غيرجاري تعيين تكليف نشده نزد شبكه بانكی كشور باشد، ممنوع است. در خصوص اشخاص حقوقی، استعلام از سامانه هاي مرتبط براي همه اشخاص شامل صاحبان امضاي مجاز و اعضاي هيئت مدیره نيز میشود.

2-1 -4 ) صدور ضمانتنامه به تقاضاي اشخاص حقوقی از نوع مسئوليت محدود صرفاً با توثيق صد درصد (٪ 100 ) عين ارز وجه الضمان و یا معادل ریالی آن به نرخ ارز در روز صدور با پوشش ریسك تغييرات و نوسانات نرخ ارز امكانپذیر است.

2- 2 ) صدور ضمانتنامه ارزي تعهد پرداخت بابت تأمين و پوشش تعهدات پرداختی مربوط به واردات كالا و خدمات و تضمين بازپرداخت وام و هر نوع تسهيلات ارزي دریافتی از مؤسسات مالی و بانكهاي خارجی، مجاز نمیباشد.

تبصره:

صدور ضمانتنامه تعهد پرداخت تحت تضمين متقابل بانكهاي خارجی كه اداره مطالعات و سازمانهاي بين المللی بانك مركزي ج.ا.ا، نظر مثبت خود را در خصوص وضعيت مالی اعتباري آنها اعلام كرده باشد، با قبول مسئوليت توسط مؤسسه اعتباري بلامانع میباشد.
2- 3 ) صدور انواع ضمانتنامه هاي ارزي موضوع این دستورالعمل با اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا امكانپذیر است، مگر مواردي كه عبارت ” بدون نياز به اخذ مجوز” تصریح شده باشد.

2- 4 ) مؤسسه اعتباري میتواند نسبت به صدور انواع ضمانتنامه، به استثناي بند ( 2 – 2 ) این دستورالعمل، در قبال توثيق صد درصد عين ارز ضمانتنامه یا معادل ریالی آن به نرخ ارز در روز صدور با پوشش ریسك تغييرات و نوسانات نرخ ارز )صرفاً براي اشخاص حقيقی و حقوقی ایرانی( با رعایت سایر ضوابط و مقررات بدون نياز به اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا. اقدام نماید. در اینصورت چنانچه ضمانتخواه یا دستوردهنده مایل به تعدیل یا جایگزینی وثایق باشد، مؤسسه اعتباري میبایست مدارک لازم را به اداره صادرات بانك مركزي ج.ا.ا جهت اخذ مجوز ارسال نماید.

2-5 ) چنانچه ضمانتخواه یا دستوردهنده، نماینده اشخاص حقيقی یا حقوقی خارجی در ایران باشد علاوه بر رعایت ضوابط و مقررات شناسایی مشتریان، رعایت ملاحظات ذیل نيز درخصوص نماینده ضروري است:

2 -5- 1) شخص حقيقی: دریافت تصویر و اصل پروانه اقامت و گذرنامه معتبرحسب مورد، مدارک محل سكونت در ایران و مدارک بيانگر شغل در ایران اعم از موقت یا دائم.

2 -5 -2 ) شخص حقوقی: مجوز فعاليت، گواهی ثبت شخص حقوقی مورد تأیيد نمایندگی سياسی ج.ا.ا. در موطن اصلی متقاضی حسب مورد، اسناد مبين محل فعاليت، گذرنامه و پروانه هاي اقامت معتبر هيئت مدیره شاغل در ایران حسب مورد.

2 -5 -3 ) نمایندگان معرفی شده میبایست حداقل داراي یكی از انوا حساب هاي بانكی فعال در شبكه بانكی باشند.

2- 5 -4 ) وكالتنامه و سند اعطاي نمایندگی كه متضمن حدود اختيارات و مسئوليتهاي نماینده و نحوهي اعمال این اختيارات باشد باید داراي ترجمه رسمی بوده، مورد تصدیق دفتر اسناد رسمی قرار گرفته و از اصالت هویت شخص حقيقی و حقوقی در منشأ خارجی اطمينان حاصل شود. بدیهی است ایجاد تعهد ارزي از حيث ضمانتنامه نيز میبایست جزء اختيارات نماینده پيش بينی شده باشد.

6 ) مؤسسه اعتباري موظف است هنگام صدور انوا ضمانتنامه ارزي، مدارک مربوطه در چارچوب قرارداد و این دستورالعمل را كنترل و پس از تكميل نسبت به صدور و یا حسب مورد ارسال درخواست به بانك مركزي ج.ا.ا. جهت اخذ مجوز صدور ضمانتنامه اقدام نماید. ارسال تصاویر مدارک مربوطه از سوي مؤسسه اعتباري بهمنزله مطابقت مدارک فوق الذكر با اصل مدارک، بررسی قرارداد و كنترل شرایط صدور ضمانتنامه بر مبناي مفاد قرارداد قلمداد میشود.

2 -7 ) قرارداد میبایست داراي مهر و امضاء طرفين با درج نام و سمت صاحب امضاء مجاز اسناد تعهدآور (حسب روزنامه رسمی) بوده و حاوي موضوع ، تاریخ انعقاد، مشخصات كامل طرفين، مبلغ قرارداد و نوع ارز، مدت اجرا، نوع و مبلغ ضمانتنامه هاي پيش بينی شده و یا درصد سهم ضمانتنامه نسبت به كل مبلغ قرارداد، شرایط پرداخت، نحوه پرداخت، تاریخ خاتمه قرارداد و ترتيبات آن باشد.

تبصره:

مدت اجراي قرارداد میبایست معين و مشخص بوده و موكول به انجام كار و یا عملی از طرف پيمانكار به منظور اتمام دوره قرارداد (از جمله تحویل موقت یا قطعی پروژه) نباشد.

2- 8 ) نام ضمانتخواه و ذینفع ضمانتنامه با طرفين در قرارداد و سایر مدارک موجود مطابقت داشته باشد.

2 -9 ) موضوع ضمانتنامه مطابق با موضوع قرارداد باشد.

10- 2 ) مشخصات ضمانت خواه و ذینفع اعم از حقيقی و حقوقی شامل شماره ملی/شناسه ملی، شماره ثبت اشخاص حقوقی، آدرس و كد پستی در متن قرارداد درج شده باشد. صحت اطلاعات مذكور میبایست به نحو مقتضی توسط مؤسسه اعتباري احراز شود.

2 -11 ) چنانچه در قرارداد، مشاركتی متشكل از چند شخص (حقيقی/حقوقی) مشتركاً و متضامناً مسئول ایفاي تعهدات قراردادي در مقابل كارفرما باشند، لازم است سهمالشركه و شرایط صدور ضمانتنامه با توجه به مفاد قرارداد منعقده و مشاركتنامه بين اعضا مشخص باشد.

تبصره:

در صورت عدم درج اطلاعات مورد نياز در قرارداد، ضمانت خواه میباید نسبت به ارائه اطلاعات مورد نياز در قالب الحاقيه قرارداد یا اسناد و مداركی كه به عنوان جزئی از قرارداد پيش بينی شده، اقدام نماید.

2 -12 ) كليه مدارک صادره در خارج از كشور علاوه بر تأیيد نمایندگی سياسی ج.ا.ا. در كشور مورد نظر میبایست به تأیيد وزارت امور خارجه ج.ا.ا. مبنیبر صحت تأیيد نمایندگی مزبور نيز رسيده باشد.

13 ) ارائه ترجمه رسمی كليه مدارک مربوطه در صورتیكه به زبان غير انگليسی باشد، الزامی است. در رابطه با زبان انگليسی اخذ ترجمه رسمی مدارک به اختيار مؤسسه اعتباري میباشد.

2- 14 ) مؤسسه اعتباري موظف است پيش از صدور ضمانتنامه، نسبت به ثبت مشخصات در درگاه خدمات الكترونيك و اخذ شماره ضمانتنامه (منحصر به فرد) از درگاه مزبور اقدام نماید.

2 -15 ) ضمانتنامه از تاریخ صدور پادار است مگر اینكه صراحتاً واقعه یا تاریخ مؤخري براي پادار بودن در متن ضمانتنامه ذكر شده باشد. علاوه بر این لازم است پادار شدن ضمانتنامه هاي پيش پرداخت و استرداد كسور وجه الضمان منوط به ارائه سندي توسط ضمانتخواه به ضامن مبنی بر وصول وجه پيش پرداخت/كسور وجه الضمان قرارداد منعقده یا اعتبار اسنادي شود. پيش بينی نحوه ارائه سند مذكور به ضامن در متن ضمانتنامه ضروري است.

2 -16 ) نرخ وجه التزام تأخير تأدیه دین ضمانتنامه هاي پرداخت شده در چارچوب دستورالعملهاي ابلاغی از سوي بانك مركزي ج.ا.ا میباشد. نرخ ارز مورد استفاده جهت محاسبه معادل ریالی وجه التزام، نرخ فروش اسكناس ارز مندرج در سامانه معاملات الكترونيكی ارز ( ETS ) است.

2- 17 ) تعيين سررسيد ضمانتنامه حداكثر یكسال از تاریخ صدور و قابل تمدید حداكثر براي دوره هاي یكساله بلامانع است.

2 -18 ) درج عبارت ” ضمانتنامه پس از خاتمه از درجه اعتبار ساقط میشود” در متن ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل الزامی است.

2 -19 ) استفاده از آخرین نسخه مقررات متحدالشكل ضمانتنامه هاي عندال مطالبه به شر عدم مغایرت با دیگر مواد این دستورالعمل و همچنين سایر بخشنامه هاي ابلاغی این بانك، توصيه میشود.

2 -20 ) مؤسسه اعتباري موظف است متعاقب صدور ضمانتنامه در چارچوب این دستورالعمل، نسبت به تكميل اطلاعات ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل صادره (اعم از با مجوز و بدون نياز به اخذ مجوز) در “سامانه جامع ضمانتنامه هاي ارزي” اقدام نماید. هرگونه تغيير و یا اصلاح ضمانتنامه نيز میبایست در سامانه فوق ثبت شود.

2 -21 )در صورت انصراف از صدور ضمانتنامه، مؤسسه اعتباري موظف است مراتب عدم استفاده از شماره ضمانتنامه را در درگاه خدمات الكترونيك ثبت نماید.

22 ) به منظور جلوگيري از جعل، سوء استفاده از ضمانتنامه ها و پيامدهاي مترتبه، حفمنافع ذینفع و فراهمسازي اطمينان خاطر براي ذینفع ضمانتنامه ها، مؤسسه اعتباري موظف است نسبت به طراحی و پياده سازي سامانه استعلام برخط در پایگاه اطلا رسانی خود اقدام نماید به گونه اي كه ذینفع ضمانتنامه با درج شماره ضمانتنامه، شماره ملی/شناسه ملی بتواند از اصالت ضمانتنامه صادره اطمينان حاصل نماید.

3 ) وثايق وكارمزد صدور ضمانتنامه

3 -1) مؤسسه اعتباري مكلف است قبل از صدور ضمانتنامه، با توجه به وضعيت اعتباري دستوردهنده و ضمانتخواه در سامانه هاي ذيربط، وثایق لازم و كافی از دستوردهنده اخذ نماید.

3- 2 ) مؤسسه اعتباري موظف است بابت وثيقه صدور ضمانتنامه حداقل معادل ده درصد ( ٪10 ( مبلغ ضمانتنامه را بهصورت یك یا تركيبی از  ،» اسناد خزانه « ،» طلا « ،» وجه نقد « اوراق مشاركت منتشره بر اساس مجوز بانك « ،» اوراق خزانه اسلامی « ،» اوراق قرضه دولتی « حسابهاي پس انداز قرضالحسنه نزد « ،» سپرده سرمایه گذاري مدت دار « ،». مركزي ج.ا.ا ،» حساب سپرده سرمایه گذاري مدت دار متقاضی نزد سایر مؤسسات اعتباري « ،» آن بانك یا » اوراق قرضالحسنه « ،» گواهی هاي سپرده سرمایه گذاري مدت دار ویژه عام و خاص « قرض الحسنه « ،» حسابهاي سپرده سرمایه گذاري مدت دار ارزي « حساب هاي ارزي شامل یا » قرضالحسنه پسانداز ارزي نزد مؤسسه اعتباري صادركننده ضمانتنامه « و » جاري ارزي سایر مؤسسات اعتباري را اخذ نماید.

3- 3 ) نوع و تركيب الباقی وثایق غيرنقد بر اساس ضوابطی تعيين خواهد شد كه هيئت مدیره مؤسسه اعتباري در چارچوب ضوابط و مقررات تعيين و ابلاغ مینماید.

تبصره:

مؤسسه اعتباري میتواند از دریافت وثایق موضوع این ماده بابت صدور ضمانتنامه شركت در مناقصه صرفنظر نماید. در این صورت سایر وثایق نسبت به كل مبلغ ضمانتنامه محاسبه خواهد شد.

3 -4) اخذ سفته ریالی و یا سفته با درج مبلغ ارزي بابت وثيقه مابقی مبلغ ضمانتنامه بلامانع است.

تبصره: اخذ سفته (ریالی یا ارزي)، حداقل باید معادل یكصد و بيست درصد (٪ 120 ) مابقی مبلغ ضمانتنامه باشد.

3- 5 ) مؤسسه اعتباري میتواند بابت وثيقه كل ضمانتنامه و یا معادل مابقی مبلغ ضمانتنامه، ضمانتنامه ارزي سایر مؤسسات اعتباري مجاز داخلی، بانكها یا مؤسسات اعتباري غيربانكی معتبر خارجی و ضمانتنامه هاي ارزي صادره توسط صندوق ضمانت صادرات ایران را با ملحوظ داشتن مفاد بند (3 – 11 ) این دستورالعمل نيز اخذ نماید.

تبصره:

پذیرش ضمانتنامه صادره توسط بانك یا مؤسسه اعتباري غيربانكی خارجی پس از دریافت نظر مثبت اداره مطالعات و سازمانهاي بين المللی بانك مركزي ج.ا.ا. در خصوص وضعيت مالی اعتباري آنها و با قبول مسئوليت توسط مؤسسه اعتباري بلامانع است.

3 -6 ) ترهين اموال غيرمنقول، سهام شركتهاي بورسی كه نماد آنها در تابلوي اصلی بورس درج شده باشند، كشتی یا هواپيما، حداقل معادل یكصد و پنجاه درصد(٪ 150 ) ارزش كارشناسی تعيين شده توسط كارشناس رسمی دادگستري بابت مابقی مبلغ ضمانتنامه بلامانع است.

3- 7 ) مؤسسه اعتباري موظف است وجه موجود در حساب سپرده سرمایه گذاري مدت دار و یا سپرده قرضالحسنه پس انداز/جاري( اعم از ریالی و ارزي) كه به عنوان وثيقه ضمانتنامه صادره در نظر گرفته شده است، به ميزان وثيقه مورد نظر تا زمان سررسيد ضمانتنامه مسدود و نگهداري نماید.

3-8 ) نرخ كارمزد ضمانتنامه هاي ارزي براساس بخشنامه هاي ابلاغی از سوي اداره ذيربط بانك مركزي ج.ا.ا. میباشد.

3 -9 ) اخذ وثایق و كارمزد صدور ضمانتنامه صادرات خدمات فنی و مهندسی در چارچوب “آیين نامه اجرایی حمایت از صادركنندگان خدمات فنی و مهندسی” موضوع مصوبه شماره 27057 / 40527 مورخ 8 / 2 / 1389 هيئت محترم وزیران، تابع آیين نامه فوق و اصلاحيه هاي مربوطه آن خواهد بود.

3 -10 ) ملاک محاسبه ارزش ریالی وثایق، نرخ ارز در تاریخ صدور ضمانتنامه میباشد.

3 -11 ) توثيق ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل صادره توسط مؤسسات اعتباري بابت موضوعی غير از رابطه پایه هاي كه به واسطه آن صادر شده است، امكانپذیر نيست.

4 ) صدور ضمانتنامه

4 -1 ) صدور ضمانتنامه ارزي شركت در مناقصه پس از دریافت اسناد مناقصه و دیگر مدارک مورد نياز مؤسسه اعتباري قبل از برگزاري مناقصه بدون نياز به اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا امكانپذیر است.

4- 2 ) حداكثر مدت زمان اعتبار ضمانتنامه شركت در مناقصه شش ماه از تاریخ برگزاري مناقصه میباشد و در صورت ضرورت، حداكثر تا سه ماه دیگر قابل تمدید است.

4 -3 ) صدور ضمانتنامه حسن انجام كار با ارائه ابلاغيه ارجاع كار معتبر منضم به اسناد مناقصه، پيشنویس قرارداد و سایر سوابق مرتبط امكانپذیر میباشد. در این حالت پيش بينی ارائه قرارداد امضاء شده در صورت مطالبه وجه آن، در متن ضمانتنامه صادره الزامی است.

4- 4 ) صدور انواع ضمانتنامه ارزي مورد نياز صادركنندگان كالاهاي صنعتی، كشاورزي،معدنی و سایر با ارائه گواهی تأیيد صلاحيت ضمانت خواه مبنی بر توانایی اجراي قرارداد از وزارتخانه ذیربط و رعایت مفاد این دستورالعمل امكانپذیر است.

( صدور انواع ضمانتنامه ارزي صادركنندگان خدمات فنی و مهندسی در چارچوب آیين نامه اجرایی حمایت از صادركنندگان خدمات فنی و مهندسی صرفاً با لحاظ نمودن شرایط ذیل و رعایت سایر مفاد این دستورالعمل امكانپذیر است.
1- 5 -4 ) ارائه گواهی تأیيد صلاحيت از سازمان برنامه و بودجه كشور.

4- 5 -2 ) در مورد ضمانتنامه هاي حسن انجام كار، پيش پرداخت و استرداد كسور وجه الضمان، علاوه بر گواهی تأیيد صلاحيت از سازمان برنامه و بودجه كشور، ارائه گواهی كارگروه ماده ( 19 ) مستقر در سازمان توسعه تجارت ایران حاوي سقف مبلغ ضمانتنامه و مبلغ كل قرارداد.

4 -5 -3) صدور ضمانتنامه در چارچوب تبصره ماده( 2 ) آیين نامه مذكور صرفاً با تصریح استفاده از تسهيلات تبصره فوق در متن مجوز كارگروه ماده( 19 ) امكانپذیر است.

4- 5 -4 ) صدور ضمانتنامه درمقابل 2 درصد وجه نقد یا سایر وثایق مورد قبول شبكه بانكی و 98 درصد سفته نسبت به ارزش ضمانتنامه قابل انجام است.

4 -5 -5 ) نرخ كارمزد صدور ضمانتنامه حداكثر 5 / 0 درصد معادل ریالی ارزش ضمانتنامه درسال به نرخ ارز روز صدور میباشد.

4- 5 -6 )  در صورت مطالبه وجه ضمانتنامه، رعایت مفاد ماده (7) آیين نامه مزبور مبنی بر تعقيب قانونی توسط مؤسسه اعتباري جهت وصول مطالبات از صادركننده و واریز آن (معادل وجوه دریافتی از بودجه عمومی) به حساب درآمد عمومی، الزامی است.

4- 6 )صدور انواع ضمانتنامه ارزي مورد نياز پيمانكاران، مشاوران و سازندگان داخلی كه امور خدمات مهندسی مشاور، طراحی، ساختمانی، تأسيساتی، تجهيزاتی و سایر را در داخل كشور در چارچوب ضوابط و مقررات اجرا میكنند با رعایت شرایط و نكات ذیل امكانپذیر میباشد:

4 -6 -1) سهم ارزي و ریالی میبایست به تفكيك در قرارداد منظور شده باشد. مگر در مواردي كه طبق مقررات ارزي كشور و یا به موجب قوانين خاص وجه موضوع قرارداد به صورت ارزي تجویز شده باشد.

4- 6 -1 -1 ) سهم ارزي: خرید كالا و خدمات از خارج كشور شامل تجهيزات، لوازم یدكی، كرایه حمل (در صورت خرید به صورت CFR و سایر ترم هاي مشابه)، دانش فنی، خدمات كارشناسی، حق ليسانس، آموزش در خارج از كشور و… است.

4- 6 -1 -2 )  سهم ریالی: كليه هزینه هاي داخل كشور اعم از ساخت داخل، كارهاي ساختمانی، حمل و نقل داخلی، هزینه اقامت، رفت و آمد، هزینه هاي دفتري، قسمتی از حقوق كاركنان خارجی و… میباشد.

6- 2 ) صدور ضمانتنامه ارزي صرفاً بابت بخش ارزي قرارداد و احراز مستندات مربوط به خرید كالا و خدمت ازخارج ازكشور امكانپذیر است. در خصوص ضمانتنامه حسن انجام كار ارائه پروفرما(هاي) فروشنده/فروشندگان خارجی و درخصوص ضمانتنامه پيش پرداخت، تأیيد اسناد توسط اتاق بازرگانی (با نظرداشت مفاد بخش اول مجموعه مقررات ارزي) لازم است.

4- 6 -3 ( درصورت گشایش اعتبار اسنادي، اخذ تصویر پيامهاي سوئيفت مرتبط ( MT700 ، MT707 و MT720 و…) حسب مورد و تطابق شرایط مندرج در آخرین اصلاحيه اعتبار اسنادي با مبلغ قرارداد مرتبط و مبلغ ضمانتنامه مورد درخواست، توسط مؤسسه اعتباري ضروري است.

4- 6 -4 ) صدور ضمانتنامه ارزي به نفع شركتهاي مشمول قانون حداكثر استفاده از توان توليدي و خدماتی كشور و حمایت از كالاي ایرانی مصوب 15 / 02 / 1398 و اصلاحات بعدي آن با رعایت مفاد نامه عمومی شماره 339550 / 98 مورخ 03 / 10 / 1398 بانك مركزي ج.ا.ا. و اصلاحات بعدي آن، امكانپذیر است.

4- 6 -5 ) صدور ضمانتنامه هاي ارزي حسن انجام كار، پيش پرداخت و استرداد كسور وجه الضمان حداكثر هركدام تا سقف “دویست هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها” پس از دریافت و بررسی قرارداد مربوطه با رعایت مندرجات این دستورالعمل و نيز سایر ضوابط و مقررات بدون نياز به اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا بلامانع است.

4- 6- 6 ) چنانچه ارزش ضمانتنامه هاي فوق الذكر بيش از “دویست هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها” باشد ارسال درخواست مؤسسه اعتباري منضم به مدارک مورد نياز در چارچوب این دستورالعمل جهت اخذ مجوز صدور ضمانتنامه به اداره صادرات بانك مركزي ج.ا.ا الزامی است.

4- 7 ) مؤسسه اعتباري مكلف است ضمانتنامه هاي مرتبط با معاملات دولتی را در چارچوبآیين نامه تضمين معاملات دولتی موضوع تصویب نامه شماره 123402 /ت 50659 ه مورخ 22 / 9 / 1394 هيئت محترم وزیران و اصلاحيه هاي بعدي آن و صرفاً مطابق نمونه هاي پيوست تصویبنامه صادر نماید.

4- 8 ) صدور انوا عضمانتنامه ارزي به درخواست اشخاص حقيقی و حقوقی غيرایرانی و یا نمایندگان آنها، موضوع بند (2 – 5) شرایط عمومی این دستورالعمل، با توثيق صد درصد ( 100% ) عين مبلغ ضمانتنامه به ارز و بدون نياز به اخذ مجوز از بانك مركزي ج.ا.ا یا با دریافت ضمانتنامه متقابل غيرقابل برگشت و قابل تمدید بانك معتبر خارجی با رعایت تبصره بند ( 3 5 )این دستورالعمل، امكانپذیر است.

4- 9 ) چنانچه ضمانتنامه ارزي مورد درخواست مشمول بندهاي ( 4 – 1) الی ( 4 – 8 ) این دستورالعمل نشود، ارسال مدارک مربوطه از طریق مؤسسه اعتباري و اخذ مجوز موردي از اداره ذيربط بانك مركزي ج.ا.ا الزامی است.

5) پذيرش و ابلاغ ضمانتنامه مستقيم

5 -1 ) پذیرش و ابلاغ ضمانتنامه مستقيم صادره از سوي بانكهاي خارجی در ارتباط با قراردادهاي ارزي، اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي به نفع اشخاص حقيقی و حقوقی بخش خصوصی كه از محل “ارز واردكننده” تأمين میشوند، منوط به پذیرش مسئوليتهاي مترتبه توسط ذینفع ضمانتنامه و رعایت تبصره ذیل بند ( 3 – 5 ) این دستورالعمل بلامانع میباشد.

5 -2 ) پذیرش و ابلاغ ضمانتنامه مستقيم صادره از سوي مؤسسه اعتباري و شعب بانكهاي ایرانی در خارج از كشور در ارتباط با قراردادهاي ارزي، اعتبارات/بروات اسنادي و یا حواله هاي ارزي به نفع اشخاص حقيقی و حقوقی بخش خصوصی صرفنظر از نو ارز تأمين شده، منوط به پذیرش مسئوليتهاي مترتبه توسط ذینفع ضمانتنامه بلامانع میباشد.

5 -3 ) پذیرش و ابلاغ ضمانتنامه مستقيم صادره از سوي بانكهاي خارجی به نفع بخش دولتی پس از اخذ مجوز از اداره سياستها و مقررات ارزي بانك مركزي ج.ا.ا. امكانپذیر خواهد بود.

6 ) شرايط تمديد ضمانتنامه

6- 1 ) تقاضاي تمدید پس از سررسيد به منزله تقاضاي صدور ضمانتنامه جدید تلقی شده و انجام كليه مراحل مربوط به صدور ضمانتنامه از جمله ارزیابی اعتباري دستوردهنده و ضمانتخواه و اخذ شماره جدید از درگاه خدمات الكترونيك طبق مقررات جاري الزامی است.

6- 2 ) ضمانتنامه بنابر درخواست ذینفع، موافقت دستور دهنده/ضمانتخواه و ضامن قابل تمدید است. در صورت عدم موافقت ضامن به تمدید ضمانتنامه، ضامن متعهد به پرداخت وجه ضمانتنامه صرفاً در صورت ارائه مطالبه مطابق از سوي ذینفع خواهد بود.

6 -3 ) درصورت درخواست تمدید از سوي ذینفع و عدم به روزرسانی وثایق از سوي دستوردهنده/ضمانتخواه، ضامن در صورت موافقت با تمدید ضمانتنامه موظف است نسبت به ثبت مبلغ كسري وثایق در سامانه تسهيلات و تعهدات دستوردهنده/ضمانتخواه اقدام و مراتب فوق را به اداره صادرات بانك مركزي ج.ا.ا. اعلام نماید. دراینصورت تا زمان به روزرسانی وثایق، ایجاد هرگونه تعهدات و یا اعطاي هر نوع تسهيلات به دستوردهنده/ضمانتخواه، از سوي هریك از مؤسسات اعتباري ممنوع است.

6 -4)  نرخ ارز مورد عمل در خصوص سپرده نقدي، كارمزد و وثایق مربوطه در زمان تمدید سررسيد، افزایش مبلغ ضمانتنامه، نرخ ارز در تاریخ روز انجام آن میباشد.

6- 5 ) صدور ضمانتنامه اي كه خود به خود و بدون درخواست كتبی ذینفع و موافقت ضمانتخواه و ضامن قابل تمدید باشد، به جز ضمانتنامه هاي قضایی و موارد مورد تأیيد بانك مركزي ج.ا.ا، مجاز نيست.

7) انتقال ضمانتنامه

7 -1) صدور ضمانتنامه قابل انتقال منوط به پيشبينی آن درمتن ضمانتنامه ذكر شده باشد.  » قابل انتقال « ( ضمانتنامه ارزي فقط در صورتی قابل انتقال است كه صراحتاً عبارت قرارداد پایه یا اصلاحيه آن با درج نام انتقال گيرنده میباشد.

7- 2 ) ضمانتنامه وقتی انتقال مییابد كه ذینفع موجود طی اظهاریه امضاءشده منضم به مستندات انتقال خطاب به ضامن اعلام نماید كه ذینفع جدید جانشين حقوق و تعهدات او در رابطه پایه شده و ذینفع جدید ضمانتنامه میباشد.

7 -3 ) حتی اگر در ضمانتنامه صریحاً قيد شده باشد كه قابل انتقال است، مؤسسه اعتباري تكليفی ندارد كه به درخواست انتقال ضمانتنامه ترتيب اثر دهد.

7- 4 ) ضمانتنامه متقابل قابل انتقال نيست.

7- 5 ) ضمانتنامه انتقال داده شده شامل تمام اصلاحاتی كه انتق الدهنده و ضامن تا زمان انتقال با آن موافقت كرده اند، نيز میباشد.

7- 6 ) هرگونه مطالبه وجه و اعلام تخلف تحت ضمانتنامه انتقال یافته باید توسط انتقال گيرنده امضاء شود. نام و امضاي انتقال گيرنده به جاي نام و امضاي انتقال دهنده در هر سند دیگري نيز به جاي نام و امضاي انتقال دهنده به كار میرود، مگر اینكه در ضمانتنامه به نحو دیگري پيش بينی شده باشد.

7 -7 ) عمليات انتقال صرفاً از طریق ظهرنویسی اصل ضمانتنامه صادره با درج آخرین مشخصات ضمانتنامه و اشاره به تعداد نسخ اصلاحيه و الحاقيه در متن ظهرنویسی با رعایت مفاد بندهاي ( 7 – 1 ) و (7 – 2 ) این دستورالعمل امكانپذیر است.

8 ) شرايط خاتمه اعتبار ضمانتنامه

8 -1 ) ضمانتنامه با تحقق یكی از شرایط زیر خاتمه مییابد و آزاد سازي وثایق نيازمند.ارائه اصل ضمانتنامه به مؤسسه اعتباري نمیباشد:

8 -1- 1 ) اعلام كتبی و امضاء شده ذینفع به ضامن مبنی بر ابراء وي از تعهدات.

8 -1 -2 ) انقضاي اعتبار ضمانتنامه (تاریخ انقضا) و یا تحقق رخدادي كه منجر به خاتمه اعتبار شود. اگر خاتمه اعتبار ضمانتنامه منوط به وقو رخدادي باشد لازم است اسناد و مدارک مربوط به رخداد منجر به خاتمه اعتبار در متن ضمانتنامه مشخص شود.

8 -1 -3 ) هنگامیكه مبلغ ضمانتنامه به صفر برسد.

9.) شرايط مطالبه ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل

9 -1 ) تعهد ضامن به پرداخت مبلغ ضمانتنامه.صرفاً تابع رابطه بين ضامن و ذینفع میباشد و از قرارداد و درخواست صدور ضمانتنامه مستقل است. دفاعيات قرارداد (رابطه پایه) و ادعاهاي ناظر بر روابط قراردادي تأثيري در اقدام ضامن تحت ضمانتنامه صادره ندارد.

2-9)  مطالبه وجه تحت ضمانتنامه باید همراه اسنادي باشد كه در ضمانتنامه مشخص.شده است. ولی در هر حال درخواست مطالبه وجه باید با بيانيه ذینفع كه نشان دهد ضمانتخواه درچه مواردي از تعهدات خود در قرارداد (رابطه پایه) تخلف كرده است، همراه باشد.

9- 3 ) مورد تخلف میتواند در سند امضاء شده اي جدا از مطالبه وجه، همراه مطالبه، در خود مطالبه و یا تاریخ دیگري قبل از خاتمه اعتبار ضمانتنامه ارائه شود. در صورت ارائه بيانيه جداگانه، ذینفع باید به مطالبه وجه اشاره نموده و آنرا مشخص كند.

9 -4 ) هرگاه در بررسی مطابقت مطالبه وجه با شرایط ضمانتنامه و مقررات و نيز هماهنگی اسناد (شامل بيانيه تخلف)، مدارک ارائه شده كامل نباشد و هنگام ارائه مدارک اشاره نشود كه بعداً تكميل خواهد شد، مؤسسه اعتباري موظف است ظرف پنج روزكاري بعد از ارائه مدارک مطالبه، درخواست را رد نماید.در صورت عدم اظهار نظر از سوي مؤسسه اعتباري به ذینفع در مهلت مقرر، مؤسسه اعتباري موظف به پرداخت بر اساس مدارک ناقص است.

9- 5) ضامن باید بدون تأخير، طرف دستور دهنده و یا حسب مورد ضامن متقابل را از دریافت مطالبه وجه و یا درخواست تمدید ضمانتنامه مطلع نماید. ضامن متقابل نيز باید بدون تأخير طرف دستوردهنده را از مطالبه وجه و یا درخواست تمدید تاریخ خاتمه اعتبار ضمانتنامه متقابل مطلع نماید.

9 -6 )در صورتیكه طرف دستورد هنده/ضمانت خواه پس از اطلاع از مطالبه وجه، نسبت به تعيين تكليف ضمانتنامه و تسویه حساب با مؤسسه اعتباري اقدام ننماید، این ضمانتنامه در سامانه ضمانتنامه ارزي، وضعيت بلاتكليف به خود میگيرد و تا زمانیكه با مؤسسه اعتباري تسویه نكند امكان اخذ شماره ضمانتنامه از درگاه خدمات الكترونيك و صدور ضمانتنامه جدید براي آنها در شبكه بانكی ميسر نخواهد بود.

9- 7 ) مطالبه وجه ضمانتنامه متقابل باید همراه بيانيهاي از سوي ذینفع ضمانتنامه متقابل باشد و در این بيانيه ذكر شود كه وي مطالبه مطابق را تحت ضمانتنامه یا ضمانتنامه متقابلی كه صادر نموده، دریافت كرده است.

9 -8 )  ذینفع ضمانتنامه متقابل لازم نيست بيانيه تخلف ارائه كند بلكه باید بيان نماید كه او درخواست مطابق را تحت ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابلی كه صادركرده، دریافت نموده است.

9 -9 ) چنانچه ارائه اسناد دیگري در ضمانتنامه متقابل تعيين شده باشد (مثلاً تصویر دستور انتقال الكترونيكی براي پرداخت مبلغ ضمانتنامه به ذینفع، گواهی بازرسی)، دریافت این اسناد نيز باید توسط ضامن متقابل تأیيد شود.

9- 10 ) ذینفع ضمانتنامه متقابل به محض اینكه درخواست مطالبه مطابق را تحت ضمانتنامه خود دریافت كرده باشد و در مطالبه وجه تحت ضمانتنامه متقابل نيز به آن اشاره كند، محق به دریافت وجه به موجب ضمانتنامه متقابل میشود. در این صورت ضامن متقابل مجاز به تعویق پرداخت وجه ضمانتنامه مطالبه شده نمیباشد.

11-9)  تعهد ضامن متقابل به پرداخت مبلغ ضمانتنامه متقابل از ضمانتنامه، قرارداد، درخواست صدور ضمانتنامه و هر ضمانتنامه متقابلی كه مربوط به آن باشد، مستقل میباشد.

9- 12 ) فروش، حواله و توثيق ارز ضمانتنامه هاي ارزي مطالبه شده به نفع اشخاص حقيقی و حقوقی ایرانی داراي سابقه چك برگشتی رفع سوء اثر نشده و یا بدهی غيرجاري تعيين تكليف نشده نزد شبكه بانكی كشور به جز موارد مندرج در بند ( 10 – 4 ) این دستورالعمل ممنوع است.

10 ) نحوه اقدام در رابطه با وجه ضمانتنامه ارزي صادره به نفع طرفهاي ايراني كه مطالبه شده است:

10 -1 ) كليه ضمانتنامه هاي ارزي كه پيمانكاران و فروشندگان بابت حسن انجام كار خود به نفع خریداران ایرانی داخل كشور تودیع نموده اند و ضمانتنامه هاي مزبور به علت عدم ایفاي كامل تعهدات و بنا به تقاضاي ذینفع مطالبه میشود، به شرح زیر قابل اقدام خواهد بود:

10 -1- 1 ) وجه ضمانتنامه ارزي پس از مطالبه عيناً به حساب سپرده موقت واریز و نگهداري گردد.

10 -1 -2 ) درصورت تقاضاي ذینفع مبنی بر واردات كالا یا خدمت ) بنا به موضوع ضمانتنامه مربوطه ( ازمحل ضمانتنامه مطالبه شده، گشایش اعتباراسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي جهت واردات كالا یا خدمت تا سقف مبلغ ضمانتنامه با رعایت كامل مقررات صادرات و واردات و دستورالعملهاي بانك مركزي ج.ا.ا و طی مراحل ثبت سفارش/ثبت خدمت امكانپذیر است.

10- 1 -3 ) كالا یا خدمت مورد تقاضا، میبایست همان كالا و یا خدمت اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي موضوu ضمانتنامه و بدون تغيير گروه كالایی و در چارچوب ضوابط و مقررات باشد.

10- 1- 4 ) با توجه به اینكه وجه ارزي كالا و یا خدمت وارده به شرح فوق ازمحل وجه ارزي ضمانتنامه ارزي مطالبه شده پرداخت خواهد گردید، لذا میبایست آمار مربوط به گشایش اینگونه اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي از طریق سامانه مربوطه به طور جداگانه به اداره آمار و تعهدات ارزي بانك مركزي ج.ا.ا اعلام گردد.

10 -1 -5 ) در صورت عدم تقاضاي واردات كالا از محل وجه ضمانتنامه ارزي مطالبه شده، چنانچه ارز اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي مربوطه از محل ارزهاي تخصيصی از سوي این بانك و یا به نرخ گواهی سپرده ارزي، واریزنامه، توافقی، مبادلهاي، حاصل از صادرات و یا نيما تأمين شده باشد، وجه ارزي ضمانتنامه باید به حساب این بانك واریز و معادل ریالی آن خرید حواله مندرج در سامانه معاملات الكترونيكی ارز ( ETS ) در روز مطالبه وجه ضمانتنامه به ذینفع پرداخت گردد.

تبصره 1 : درصورت تأخير در پرداخت وجه الضمان از سوي كارگزار، واریز تمامی وجوه دریافتی از كارگزار (اصل و فرu ) به حساب بانك مركزي ج.ا.ا. الزامی است.

تبصره 2 : در رابطه با اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي از محل ارزهاي تخصيصی با نرخ ترجيحی (معادل هر دلار 42،000 ریال) میبایست به همان نرخ ترجيحی، وجه ضمانتنامه به ذینفع پرداخت گردد.

تبصره 3 : چنانچه تمام یا بخشی از وجه اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي مرتبط با ضمانتنامه مطالبه شده، ازمحل یارانه هاي دولتی و اعتبارات دستگاههاي اجرایی دولتی تأمين شده باشد، واریز معادل ریالی سهم مربوطه از وجه الضمان ضمانتنامه مطالبه شده ( با توجه به نسبتهاي پرداخت وجه اسناد) به حساب خزانه الزامی است.

10- 1- 6 ) در صورتیكه ارز اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي موضوع ضمانتنامه از محل ارز متقاضی 1 و یا واردكننده بوده و یا ضمانتنامه فاقد اعتبار اسنادي یا قرارداد یا به طوركلی نرخ تسعير مورد عمل باشد، در صورت.مطالبه وجه ضمانتنامه، پرداخت عين ارز یا تسعير آن ( بنا بر درخواست متقاضی)  به نرخ خرید حواله.مندرج در سامانه معاملات الكترونيكی ارز ( ETS ) به حساب متقاضی امكانپذیر است.

10- 1- 7 ) در صورتیكه ارز اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي موضوع ضمانتنامه از محل.حساب ذخيره ارزي/صندوق توسعه ملی تأمين شده باشد، با توجه به مفاد قرارداد فیمابين خریدار و فروشنده، چنانچه آن بانك خریدار را محق به استفاده از وجه حاصل از ضمانتنامه مطالبه شده براي مصارف ارزي.جهت واردات كالا و یا خدمت به منظور تكميل و راه اندازي طرح مربوطه تشخيص دهد استفاده از آن براي موارد مذكور امكانپذیر است. درغير اینصورت ارز دریافت.شده میبایست به حساب ذخيره ارزي/صندوق توسعه ملی واریز شود.

10 -2 ) تسعير وج الضمان.ضمانتنامه هاي ارزي شركت در مناقصه كه از سوي پيمانكاران و فروشندگان.تودیع گردیده و بنابر دلایلی توسط ذینفع ایرانی مطالبه شده، به نرخ خرید.حواله مندرج در سامانه معاملات الكترونيكی ارز ( ETS ) و با رعایت سایر مقررات مربوطه از نظر این بانك امكانپذیر است.

3-10 ) مقررات مربوط به مطالبه وجه ضمانتنامه هاي حسن.انجام كار موضو بند ( 10 – 1 ) این دستورالعمل به ضمانتنامه هاي پيش پرداخت و استرداد كسور وجه الضمان كه از سوي پيمانكاران و فروشندگان تودیع گردیده و اعتبار اسنادي/برات اسنادي/حواله ارزي آن (قرارداد مربوطه) از محل ارزهاي تخصيصی از سوي این بانك، واریزنامه، توافقی، گواهی.سپرده ارزي، مبادلهاي، ارز حاصل از صادرات، نيما، ارز متقاضی و یا واردكننده انجام شده باشد، قابل تسري است.

4-10 ) استفاده از ارز ضمانتنامه هاي ارزي.مطالبه شده به نفع وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی درصورت تأیيد بالاترین مقام اجرایی و یا ذیحساب سازمان ذيربط مبنی بر رعایت كليه.مقررات مربوطه امكانپذیر است.

11 ) ضمانت اجرا

11 -1 ) تخلف از مفاد این دستورالعمل توسط.مؤسسه اعتباري، علاوه بر اعمال محدودیتهاي مندرج در این دستورالعمل، موجب اعمال مجازاتهاي انتظامی موضوع ماده( 44 ) قانون پولی و بانكی كشور مصوب سال 1351 و بند (پ) ماده (21) قانون احكام دائمی برنامه هاي توسعه كشور مصوب 10 / 11 / 1395 و اصلاحات بعدي آن نيز میشود.

11- 2 ) صدور هرگونه.ضمانتنامه/ضمانتنامه متقابل ارزي توسط مؤسسات.اعتباري منوط به رعایت كامل مفاد این دستورالعمل است. ضمانتنامه هاي ارزي موجود كه بر اساس مقررات قبل صادر شده اند تا سررسيد، به اعتبار خود باقی بوده و تمدید این ضمانتنامه ها تابع مقررات زمان تمدید خواهد بود.

3-11 ) از تاریخ.ابلاغ این دستورالعمل، آیين نامه صدور ضمانتنامه و ظهرنویسی از سوي بانكها و سایر مقررات مغایر با این دستورالعمل منسوخ اعلام میشود.

دانلود کامل قانون تسهیلات و ضمانت نامه های ارزی بهمراه پیوست ها