بارنامه bill of lading

بارنامه سندی است که بر اساس آن ارسال کننده، کالا ی خود را در اختیار حمل کننده جهت انتقال آن به نقطه ای مشخص قرار می دهد. بارنامه دو ویژگی به همراه دارد. اول وجود بارنامه دلالت بر رسید کالا است که توسط حمل کننده به صاحب کالا داده می شود. دوم وجود بارنامه نشان دهنده سند مالکیت کالا در حین حمل توسط دارنده بارنامه است. >این سند که توسط عاملین حمل صادر می گردد چیزی بیش از یک رسید نیست و نشان دهنده قرارداد حمل و یا سند انتقال مالکیت کالا نمی باشد. با این حال این رسیدها مدارکی است که به وسیله آن گیرنده کالا می تواند کالا ی خود را در مقصد از نمایندگان عاملین حمل دریافت دارد. به همین لحاظ عاملین حمل( فورواردرها) مسئولیت کالا را به عهده دارند در صورتی که حمل کننده (carrier) دارای چنین مسئولیتی در مقابل خریدار نیست مگر در مواردی که فورواردر خود حمل کننده نیز باشد.

جهت آشنایی بیشتر با فورواردر و کریر ، مقاله در این سند محدوده فرآیند صدور توضیح داده می شود. هدف این سند شناسایی حیطه فرآیند صدور بارنامه، ذی نفعان فرآیند، تشریح فرآیند کاری، شناسایی قوانین و مقرارات، تشریح نیازمندی های ذی نفعان و شناسایی المان داده های مورد نیاز در ان است. جهت تعریف محدوده از مدل مرجع BSP استفاده شده است.

در قسمت شناسایی نیازمندی ها، رویکرد با در نظر گرفتن قابلیت های پنجره واحد تجاری استخراج گردیده است.

محدوده

بر اساس مرجع خرید، حمل و پرداخت صدور بارنامه در حوزه فعالیت حمل قرار می گیرد.

صدور بارنامه توسط شرکت های مجاز حمل و نقل انجام می شود. با توجه به روش حمل (هوایی، جاده ای، دریایی، ریلی، پستی)، طریقه حمل (سراسری، مرکب، گروهی )، شرایط حمل (بر روی عرشه، کانتینری و …)، شرایط کالا (قابل انتقال، مخدوش و …) بارنامه های مختلفی صادر می شود.

در حوزه داد و ستد تجاری بین المللی، فرآیند حمل کالا دارای گام های مشخصی است. این گام ها شامل:

1. درخواست حمل کالا به شرکت های حمل و نقل
2. صدور بارنامه توسط متصدی حمل و ارائه آن به درخواست کننده
3. ارسال بارنامه به کشور مقصد جهت دریافت کالا از حمل کننده توسط درخواست کننده
4. درخواست دریافت کالا از حمل کننده در مقصد است

این فرآیند به صورت نمودار مفهومی در شکل زیر نشان داده شده است

هر کدام از این چهار گام در حوزه تجارت بین الملل بر اساس ترم تجاری مورد توافق میان خریدار و فروشنده، ممکن است توسط خریدار یا فروشنده انجام شود. در ترم های تجاری بین المللی ( اینکوترمز ) که توسط اتاق بازرگانی بین الملل منتشر شده و در داد و ستدهای تجاری مورد استفاده قرار می گیرد مسئولیت دقیق خریدار و فروشنده در گام های مختلف فرآیند تبادل کالا ی تجاری مشخص شده است.

از این رو بررسی فرآیند صدور بارنامه بر اساس ترم تجاری مورد توافق در داد و ستد متفاوت خواهد بود. بر این اساس در فرآیند صدور بارنامه مسئول اعلام درخواست حمل و پیگیری های مربوط به حمل کالا می بایست مورد توجه قرار گیرد. بر اساس قواعد اینکوترمز در قراردادهای تجاری با ترم EXW، FCA، FAS خریدار مسئول حمل بین المللی کالا ست و در ترم های دیگر فروشنده این فعالیت را انجام می دهد.

فرآیند حمل کالا در یک مدل تجاری بین المللی دارای دو بعد دیگر در حمل داخلی کالا نیز می شود. بعد اول حمل کالا در کشور فروشنده از محل انبار فروشنده تا مبدا شروع حمل بین المللی و بعد دوم حمل کالا در کشور خریدار از مقصد حمل بین المللی تا محل انبار خریدار است. اما در تحلیل فرآیند صدور بارنامه تنها حوزه حمل و نقل بین المللی با تعریف حمل کالا میان کشور مبدا و مقصد مورد بررسی قرار گرفته است.

گام اول : درخواست حمل

جهت حمل کالا مسئول حمل (خریدار/ فروشنده) درخواست حمل خود را به متصدیان حمل اعلام می نماید. این درخواست شامل اطلاعات اولیه نوع کالا، بسته بندی، مبدا و مقصد و روش حمل پیشنهادی است. متصدیان حمل بر اساس اطلاعات دریافتی از متقاضی حمل با حمل کنندگان دارای شرایط مورد نظر متقاضی در رابطه با زمان پیشنهادی حمل، هزینه حمل، شرایط حمل مذاکره می نماید و بر اساس اطلاعات جمع آوری شده پاسخ درخواست متقاضی را که حاوی اطلاعات هزینه، زمان و شرایط است را به متقاضی اعلام می نماید.

گام دوم : صدور بارنامه

متقاضی حمل پس از بررسی و تایید قرارداد پیشنهادی اعلام موافقت خود را مبنی بر صدور بارنامه اعلام می نماید. متصدی حمل بر اساس شرایط پیشنهاد شده بارنامه تهیه و در اختیار متقاضی قرار می دهد. متقاضی به همراه اعلام موافقت مستندات مورد نیاز شرکت حمل کننده را هم در اختیار متصدیان حمل قرار می دهد. حمل کننده پس از دریافت مستندات لازم برای حمل فعالیت حمل کالا را برنامه ریزی می نماید.

گام سوم : ارسال بارنامه

متقاضی حمل پس از دریافت بارنامه ، جهت دریافت کالا از حمل کننده در کشور مقصد نیاز به ارائه بارنامه دارد. از این رو  بارنامه دریافتی به کشور مقصد و برای خریدار ارسال می گردد. در مواردی که شرایط پرداخت مبلغ کالا از طریق اعتبارت اسنادی یا برات انجام می شود بارنامه به بانک های عامل جهت ارائه به خریدار واگذار می گردد. در.سایر موارد ارسال بارنامه به صورت مستقیم بین خریدار و فروشنده انجام می شود.

در روش مستقیم چند حالت بر اساس ترم های تجارت بین الملل رخ می دهد

• در مواردی که فروشنده مسئول حمل کالاست ، بارنامه توسط وی برای خریدار ارسال می شود.
• در مواردی که خریدار خود مسئول حمل کالاست ، ارسال بارنامه توسط خود وی انجام می شود. این فعالیت یک فعالیت سازمانی برای خریدار محسوب می شود.
• در موارد که فروشنده می بایست کالا را محل مشتری تحویل دهد (ترم های DDP، DAP) بارنامه توسط فروشنده به کشور مقصد ارسال می شود. در این مورد نماینده فروشنده این بارنامه را دریافت می نماید. این فعالیت یک فعالیت درون سازمانی برای فروشنده محصوب می شود.

گام چهارم : درخواست دریافت کالا

حمل کننده پس از حمل کالا به کشور مقصد و محل مورد نظر، رسید کالا را به گیرنده کالا اعلام می نماید. گیرنده کالا نیز درخواست دریافت کالا را به همراه بارنامه به شرکت حمل و نقل ارائه می نماید. حمل کننده بر اساس بارنامه دریافت اقدامات انتقال کالا را به گیرنده فراهم می نماید.

انواع بارنامه

در حوزه حمل و نقل بارنامه های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن ها بر اساس وسیله حمل، روش حمل یا استاندارد بارنامه نام های مختلفی دارند. شناسایی هر کدام از این گروه بندی ها نشان دهنده الزامات و نیازمندی های خاص حوزه حمل و نقل است.

در حوزه بین المللی انواع گروه بندی رایج برای بارنامه به.صورت زیر است. این گروه بندی در توصیه نامه شماره یک سازمان ملل در سال ۲۰۰۱ ارائه گردیده است. هر کدام از این گروه بندی ها در قسمت های دیگر تشریح می گردد.

بارنامه حمل با کامیون (برای جابه جایی کالا در داخل کشور  – بارنامه جاده ای داخلی)

این نوع بارنامه توسط دولت چاپ و طی مقررات از طریق سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای در اختیار موسسات و شرکت های حمل ونقل قرار داده می شود. بارنامه جاده ای داخلی دارای شش نسخه می باشد که توزیع نسخ آن به شرح ذیل است.

• بارنامه مخصوص گیرنده کالا (نسخه تمبردار)
• بارنامه مخصوص سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای
• بارنامه مخصوص راننده
• بارنامه مخصوص فرستنده کالا
• بارنامه مخصوص شرکت یا موسسه حمل و نقل

اطلاعات مندرج در بارنامه جاده ای داخلی

• اطلاعات عمومی: شماره بارنامه ، سریال بارنامه
• اطلاعات فرستنده و گیرنده: نام و نام خانوادگی و آدرس فرستنده، نام و نام خانوادگی و آدرس گیرنده
• اطلاعات راننده: نام نام خانوادگی راننده، شماره شناسنامه و کد ملی راننده، محل سکونت، شماره گواهینامه، محل صدور و شماره کارت هوشمند، دفترچه کار راننده اول و راننده دوم
• اطلاعات خودرو: شماره پلاک وسیله نقلیه، سری پلاک، محل شماره گذاری، نوع بارگیر، کارخانه ساخت، شماره کارت هوشمند ناوگان
• اطلاعات بار: نام محموله، وزن، نوع بسته بندی، تعداد بسته، مبدأ بارگیری، مقصد تخلیه
• اطلاعات مالی: مبلغ کل کرایه، پیشکرایه، باقیمانده کرایه، حق پایانه، کمسیون دریافتی، حق بیمه پرداختی

بارنامه حمل بین المللی با کامیون

اینگونه بارنامه ها که تابع کنواسیون حمل و نقل (CMR) صادره می شود راهنامه بین المللی (CMR) نامیده می شود. در بارنامه CMR (گیرنده محل تحویل کالا محل و تاریخ بارگیری حمل کننده فرستنده مشخصات کالا و شماره ترانزیت کامیون و نام راننده و مشخصات کالا شامل وزن، تعداد، نوع کالا ، تعداد بسته ها، نوع بسته بندی و علامت و شماره ها قید می گردد. CMR می بایست به مهر ورود و خروج کشور مقصد ممهور گردد.

علاوه بر صادرکنندگان بارنامه ، متقاضیان آن اعم از فرستندگان و گیرندگان یا رانندگان نیز می بایستی مقررات حاکم و ناشی از آن را رعایت نمایند که برخی از مقررات مرتبط به هر یک از آنان عبارت است از

الف : صادرکنندگان (شرکت یا مؤسسه حمل و نقل)

• تنظیم یا تکمیل مندرجات بارنامه، به ویژه لحاظ نمودن کرایه حمل برابر قرارداد حمل
• صدور بارنامه از مبدأ قانونی شرکت به سایر نقاط کشور
• اخذ پروانه عبور برای بارهای ترافیکی و نیز صدور بارنامه جهت آنان
• صدور بارنامه تحت پوشش بیمه مسؤولیت حمل (مسؤولیت مدنی حمل کنندگان)

ب : فرستندگان

• اعلام مشخصات مرسل الیه و آدرس دقیق و صحیح محل بارگیری
• اعلام مشخصات گیرنده کالا و آدرس دقیق و صحیح محل تخلیه
• اعلام مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن، ارتفاع، طول، عرض، نوع بسته بندی و…
• بارگیری به موقع ناوگان و اعزام آن به منظور جلوگیری از خسارتهای احتمالی

ج : گیرندگان

• تخلیه به موقع ناوگان به منظور جلوگیری از پرداخت حق توقف
• پرداخت کرایه کل درج شده در بارنامه صادره توسط شرکت یا مؤسسه حمل و نقل به راننده کامیون، کامیونت یا تریلر حامل کالا

د : رانندگان

• نگهداری از بارنامه صادره جهت اخذ کرایه حمل در مقصد
• حضور به هنگام بارگیری بار
• عزیمت سریع پس از بارگیری در مبدأ برای به موقع رساندن کالا به مقصد
• حفظ و نگهداری از محموله بارگیری شده از زمان بارگیری تا زمان تخلیه
• حضور به هنگام تخلیه بار در مقصد باربری

بارنامه دریایی ( Ocean Bill of Lading )

سندی است که توسط شرکت کشتیرانی و یا نماینده آن در مقابل.دریافت کالا و مشخص شدن پرداخت هزینه آن جهت حمل صادر می گردد .

در این بارنامه مشخصات کامل بار قید و توسط فرمانده کشتی امضاء می گردد و به موجب آن تعهد می شود بار توسط کشتی به مقصد حمل و تحویل گیرنده داده شود. هر بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری که به استناد آن قرارداد اجاره کشتی، رابطه بین متصدی باربری و دارنده بارنامه یا سند مذکور را از زمان صدور تعیین کند، قرارداد باربری تلقی می گردد.

بارنامه دریایی از نظر شکلی و بر اساس نوع کالا ، نوع کشتی ، منطقه تجارت و یا دلایل دیگر بسیار متفاوتند :

• بارنامه چند محموله ای یا گروهی یا بارنامه خانگی (L.C.L) : نام این بارنامه بر گرفته از ( Less/Low Container Load ) شیوه ای از بارگیری بارگنج ( Container ) است به گونه ای که فضای خالی در کانتینر باشد.
• بارنامه تفکیکی یا ( HBL ) : نام این بارنامه بر گرفته از ( House Bill of Lading ) است ، صدور این بارنامه هنگامی است که متصدى یا نماینده ترابری، ( فرستنده / Forwarder ) ، بارنامه صادر شده از سوی مالک کشتی را نمی تواند به هر یک از فروشندگان کالاها تحویل دهد، در این حالت او برای هر یک از فروشندگان کالاها بارنامه تفکیکی ( HBL ) به عنوان گواهی حمل صادر می کند. این سند را بارنامه داخلی نیز می نامند در مقصد نماینده بنگاه ترابری کننده اقدام به گشایش محموله گروهی نموده و بر اساس بارنامه داخلی ، کالاهای فرستاده شده را به گیرندگان آنها تحویل می دهد.

• بارنامه چند نمایی یا چند وجهی ( MBL ) : نام این بارنامه بر گرفته از ( Multimodal Bill of Lading ) است ، که برای ناوگان های ترابری دریایی، هوایی، زمینی ( جاده ای و ریلی ) کاربرد دارد. واژه نمادین ( C.F.S ) بر گرفته از ( Container Freight Station ) ایستگاه محموله بارگنج و ( CY ) بر گرفته از ( Container Yard ) میدان ( محوطه ) بارگنج است. با درج این عبارت در بارنامه، هزینه بارگیری کالا به بارگنج در کشور مبدأ وتحویل کالا از بندر مبدأ و هزینه های تخلیه از کشتی در کشور مقصد بر عهده فروشنده یا متصدى یا نماینده حمل و نقل ،( فرستنده / Forwarder )و یا ترابر کننده ( carrier ) است.

راهنامه دریایی Sea WayBill of Lading

این یک سند غیرقابل مذاکره است که به جای بارنامه دریایی صادر شده است و در آن حمل کننده نیازی به کنترل رهاسازی محموله ندارد.

بارنامه هوایی ( Air way Bill )

راهنامه یا بارنامه هوایی ، معمولا در ۱۲ نسخه صادر شده که ۳ نسخه اصلی آن از نظر تجارتی مهم بوده و بقیه نسخ آن برای قسمت‌ های داخلی شرکت هواپیمائی به کار برده می‌ شود. این نوع بارنامه باید ممهور به مهر شرکت هواپیمائی و شامل اطلاعات مربوط به تاریخ پرواز و شماره پرواز باشد. این نوع بارنامه قابل معامله نیست.

۳ نسخه اصلی در بارنامه هوایی عبارتند از :

• نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده FOR CARRIER
• نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا FOR CONSIGNEE
• نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا FOR SHIPPER

بارنامه مستر یا Master Air Way Bill Of Lading ( MAWB )

بارنامه مستر ( MAWB ) یا اصلی یا مادر، سندی است که خط هوایی ( ایرلاین ) در مقابل دریافت محموله از شرکت حمل یا فورواردر یا Consolidator برای حمل به مقصد بر اساس توافق انجام شده صادر می نماید. لازم به ذکر است که گیرنده در بارنامه اصلی معمولا شرکت طرف قرارداد با شرکت فورواردر در مبدا حمل می باشد.

بارنامه هاوس یا House Air Way Bill Of Lading ( HAWB )

بارنامه هاوس ( HAWB ) و یا فرعی سندی است که شرکت فورواردر در مقابل دریافت محموله از فرستنده اصلی کالا برای حمل به مقصد بر ساس توافق انجام شده صادر می نماید. بنابراین گیرنده در بارنامه هاوس ( HAWB ) یا همان فرعی، گیرنده واقعی کالا می باشند.

حال که تفاوت میان بارنامه فرعی و اصلی را دانستیم، می توانیم به این سوال پاسخ دهیم که اساساً چرا باید بارنامه هاوس ( HAWB ) صادر شوند ؟

برای پاسخ به این سوال توجه به این نکته ضروری است که از لحاظ اعتبار اسنادی بارنامه هاوس ( HAWB ) دقیقا اعتباری معادل بارنامه مستر ( MAWB )، اصلی دارند و در تائید این نکته همین بس که بدانیم گیرنده کالا در بارنامه فرعی از نظر قانون همان صاحب و مالک محموله است.

ولی بارنامه مستر ( MAWB ) از آن جهت بر بارنامه فرعی مقدم است که توسط ایرلاین در مقابل تحویل محموله صادر می شود و در حقیقت این محموله تا رسیدن به مقصد در کنترل خط هوائیست و شرکت فورواردر نمی تواند به آن دسترسی داشته باشد.

بارنامه راه آهن ( Railway of Landing )

سندی است که توسط شرکت های راه آهن در ایستگاه های بارگیری آنان صادر می شود و شرکت راه آهن طی این سند اعلام می کند که کالای مندرج در راهنامه را تحویل گرفته و متقبل می شود که آن را در مقصد صحیح و سالم همان طور تحویل بدهد.

راهنامه راه آهن، غیر قابل معامله و انتقال است و بنابراین با ظهر نویسی نمی توان آن را به دیگری انتقال داد.

سه مبدأ ورودی کالا در ایران عبارتند از :

• کالا هایی که از مبدا اروپا از طریق کشور ترکیه حمل شده و از مرز رازی وارد ایران می شود
• کالا هایی که از کشورهای اروپایی و یا از طریق ترانزیت کشورهای اروپای شرقی و اتحاد شوروی حمل شده و از طریق مرز جلفا وارد ایران می شود
• کالا هایی که از مبادی راه آهن میر جاوه وارد ایران شده و مقصد این کالاها ایستگاه راه آهن زاهدان است

مشخصات موجود در بارنامه راه آهن عبارت است از :

• نام و آدرس فرستنده کالا
• نام ایستگاه مبدأ و مقصد کالا
• نام و آدرس گیرنده کالا
• تعیین نوع کالا و مشخصات آن از قبیل تعرفه، ابعاد و غیره
• وزن کالا ، تعداد بسته ها و مشخصات بسته بندی
• شماره واگن
• ذکر جزئیات مورد لزوم جهت گمرک
• هزینه حمل کالا (معمولا بر اساس تعرفه راه آهن مربوطه)

بارنامه سراسری

بارنامه سراسرى یکى از قدیمى‌ترین انواع بارنامه‌هاى حمل مى‌باشد. از این نوع بارنامه در حمل با کامیون، کامیون – قطار و کشتى – کامیون و حتى در مواردى براى حمل دریائى نیز استفاده مى‌شود.

ویژگى‌هاى بارنامه سراسرى به شرح زیر است :

• حاکى از بارگیرى کالا روى وسیله حمل مى‌باشد
• بدون قید و شرط است
• حاکى از نحوه پرداخت کرایه حمل مى‌باشد
• در نسخ کامل (سه نسخه) صادر مى‌شود
• تاریخ صدور بارنامه مشخص است
• سندى قابل معامله است

 بارنامه حمل مرکب ( Combined Teransport B/L )

در بارنامه حمل مرکب ، کارگزار مسئولیت حمل زمینى و دریایى را عهده‌دار است. در واقع خدمات Door to Doof توسط این نوع بارنامه صورت مى‌پذیرد. چون صادرکننده این نوع بارنامه کارگزارها مى‌باشند، لذا معمولاً از فرم متحدالشکل تهیه شده توسط فدراسیون بین‌المللى کارگزاران FIATA که به تائید اتاق بازرگانى بین‌المللى هم رسیده است استفاده مى‌شود.

انواع روش حمل بر اساس کدهای اعلام شده توسط سازمان ملل

بر اساس تحقیقی که توسط سازمان ملل در حوزه روش های حمل انجام شده است مستندی تهیه گردیده که در آن انواع روش های حمل در قواعد تجارت بین الملل آورده شده است. این سند تحت عنوان توصیه نامه شماره ۱۹ منتشر شده است. چیزی که در این توصیه نامه بیان شده است نشان دهنده تنوع بسیار زیاد روش های حمل و نقل در حوزه بین المللی است.

در مواردی این شیوه های حمل و نقل بسیار خاص یا استثنا هستند. این روش ها تحت عناوین نامشخص یا غیر کاربردی تعریف گردیده است. لحاظ کردن این روش های حمل به علت پوشش کامل کلیه نیازمندی های تجاری بین المللی است. سیستم پنجره واحد تجاری می بایست قادر به پاسخ گویی فرایندهای حمل و نقل خاص نیز باشد تا بتواند کلیه رخدادهای تجاری را مدیریت نماید. انواع روش حمل در این سند شامل موارد زیر است.

بارنامه فیاتا

بارنامه فیاتا ( اسناد حمل فیاتا ) یکی از رایج ترین استاندارهای بین المللی صدور بارنامه است. در این بارنامه سعی شده تا بارنامه ای متحد الشکل طراحی گردد و قوانین و مقررات استاندارد و مشخص برای بارنامه های استاندارد تعریف گردد. استاندارد سازی و تعریف قوانین مشخص باعث تسهیل حمل و نقل بین المللی خواهد شد. با توجه به اهمیت بارنامه های فیاتا در این قسمت به معرفی و تشریح فیاتا و قوانین آن پرداخته ایم.

معرفی فیاتا

فیاتا ( اتحادیه بین المللی شرکت های متصدی حمل و نقل [۱] ) به عنوان یک سازمان غیر دولتی با عضویت بیش از ۴۰۰۰۰ فوروادر و کریر در سال ۱۹۲۶ تاسیس گردید. فیاتا به عنوان یک سازمان مرکزی برای ایجاد ارتباط میان فورواردر های حمل و نقل در سراسر جهان عمل می نماید. فیاتا مسئولیت تضمین، تسهیل روابط و همکاری مشترک میان ذی نفعان در حمل بین المللی کالا و مسئول در نظر گرفتن نیازمندی های ذی نفعان در یک برنامه حمل تجاری بین المللی است.

اهداف فیاتا

• یکپارچه کردن صنعت فورواردری در جهان
• ارائه، توسعه و حراست از منافع حاصل از صنعت بوسیله ی شرکت کردن در نشست های.بین المللی سازمانهای مرتبط با حمل و نقل بعنوان مشاور یا کارشناس
• افزایش کیفیت خدمات عرضه شده بوسیله فورواردرها از طریق توسعه و ارتقاء اسناد ارسال(حمل و نقل) یک شکل، شرایط بازرگانی استاندارد و غیره
• مسئول تامین نیازمندی ذی نفعان حوزه حمل و نقل در قرار دادهای.حمل و نقل که توسط سازمانهای بین المللی و فراملی تدوین می شوند است
• فراهم آوردن امکان تعامل و مشارکت تمامی گروه ها، فدراسیون ها و ذی نفعان دیگری که در امر حمل و نقل مشارکت دارند
• در نظر گرفتن و کاربردی سازی قوانین و قواعد کاری گمرکات در کسب و کارهای بین المللی
• ارائه تضمینات برای فوروارد ها برای افزایش اعتماد به آنها در سطح بین المللی

فیاتا چندین مستند و فرم برای ایجاد یک استاندارد واحد برای استفاده توسط فورواردرهای حمل در سراسر دنیا تهیه کرده است. هر کدام از این مستندات برای شناسایی دارای رنگ مشخص و دارای آرم فیاتا در بالای هر صفحه هستند. این اسناد شامل موارد زیر می شوند.

بارنامه حمل مرکب فیاتا (FBL)

بارنامه.حمل مرکب فیاتا مهم ترین سندی است که سازمان فیاتا در اختیار فورواردرهای عضوش قرار می دهد. بارنامه فیاتا یک سند حمل ترکیبی است که تحت قوانین متحد الشکل اتاق بازرگانی بین الملل (UCP) توسط فورواردر ها صادر می شود. بارنامه.فیاتا به شکل استاندارد بوده و دارای قوانین و شرایط استاندارد تجاری است. بارنامه فیاتا توسط اتاق بازرگانی بین المللی تایید شده است. برای صدور بارنامه فیاتا ، فوروادر ها می بایست به عضویت فیاتا رسیده باشند. در قوانین متحد الشکل گمرکات و اجرائیات (UCP) موارد زیر در بخش ۲۵ در رابطه با بارنامه فیاتا آورده شده است.

بخش ۲۵: مگر در مواردی که در اعتبار نامه تصریح شده باشد، بانک ها سند حمل و نقل صادر شده توسط فورواردر های حمل را رد خواهند کرد مگر اینکه سند بارنامه فیاتایی باشد که توسط اتاق بازرگانی بین الملل تایید شده یا اینکه دلالت بر این داشته باشد که توسط فوارواردر حمل و نقلی صادر شده باشد که به عنوان کریر یا نماینده کریر عمل نموده است.

بانک مرکزى ایران نیز رعایت این مقررات را از تاریخ ۱۳۶۳/۷/۹ براى کلیه بانک‌ها الزامى دانسته است.

این سند قابل معامله و انتقال بوده و مورد پذیرش بانکها برای معامله اسناد قرار می‌گیرد. این سند را می توان در حمل کالا توسط کامیون، کشتی، هواپیما و قطار استفاده کرد. بارنامه حمل مرکب فیاتا یک سند قابل معامله است مگر آنکه بر روی آن عبارت غیر قابل معامله ذکر شده باشد.

متصدی حمل و نقل ( فورواردر ) صادر کننده بارنامه حمل مرکب فیاتا که به عنوان عامل حمل و نقل مرکب عمل می کند مسئولیت کالا و انجام عملیات حمل و نقل را به عهده دارد .فورواردر نه تنها مسئولیت تحویل کالا را در مقصد به عهده می گیرد بلکه مسئول عملیات کلیه حمل کنندگان و اعمال اشخاص ثالثی است که در حین حمل و نقل به وسیله او به کار گرفته می شوند .

خصوصیات بارنامه حمل مرکب فیاتا

1. سندى بهادار و قابل معامله است
2. به تایید اتاق بازرگانى بین‌المللى رسیده است
3. منطبق با مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادى اتاق بازرگانى بین‌المللى که مورد قبول کلیه بانک‌ها است مى‌باشد
4. صادرکننده بارنامه FBL با صدور این بارنامه نه تنها خود مسئولیت تحویل کالا به گیرنده را به عهده مى‌گیرد، بلکه مسئولیت هر نوع عملکرد ناصحیح و خلاف حمل‌کننده اصلى و عوامل مؤثر در حمل را نیز تقبل نماید
5. در حمل مرکب به کار گیرى انواع مختلف وسایل حمل از قبیل کامیون، کشتی، قطار و هواپیما مورد استفاده قرار مى‌گیرد
6. مى‌تواند به حواله‌کرد صادر شود
7. منحصراً توسط کارگزاران مجاز فیاتا صادر مى‌شود

قوانین و مقررات بارنامه

در حوزه صدور بارنامه و حمل و نقل کالا قوانین و مقررات مشخص و مدون بسیاری در سطح بین المللی تدوین شده است. سازمان ملل نیز در حوزه تسهیل فعالیت های تجاری در بخش حمل و نقل توصیه نامه های بسیاری را منتشر کرده است که هر کدام از آن ها جهت طراحی سیستم یکپارچه تجاری می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

از سوی دیگر نهادهای بین المللی دیگری نیز بنا به روش حمل و یا الزامات تجاری بین المللی قوانین خاصی تدوین کرده اند. در ادامه لیست کاملی از توصیه نامه های مرتبط تهیه شده توسط سازمان ملل و قوانین و کنوانسیون های قانون گذاری حوزه حمل و نقل معرفی شده است.

توصیه نامه های مرتبط سازمان ملل در رابطه با حوزه حمل و نقل :

• توصیه نامه شماره ۵: تعاریف اینکوترمز
• توصیه نامه شماره ۱۰: متدولوژی کد شناسه یکتا
• توصیه نامه شماره ۱۱: موارد مستندسازی حمل بین المللی کالا های خطرناک
• توصیه نامه شماره ۱۲: معیارهایی برای تسهیل رویه مستندات در حمل و نقل دریایی
• توصیه نامه شماره ۱۶: کد های مرتبط به بنادر و مکان های دیگر
• توصیه نامه شماره ۱۸: معیارهای تسهیل مرتبط با رویه تجارت بین الملل
• توصیه نامه شماره ۱۹: کدهایی برای روش حمل و نقل
• توصیه نامه شماره ۲۱: کدهای مربوط به انواع بار، بسته ها و جنس بسته بندی
• توصیه نامه شماره ۲۲: اصول چینش برای دستور العمل استاندارد حمل
• توصیه نامه شماره ۲۳: کد هزینه حمل
• توصیه نامه شماره ۲۴: کدهای وضعیت (Statues) حمل و نقل و تجارت
• توصیه نامه شماره ۲۴: کدهایی برای انواع وسایل حمل

ذینفعان

در فرآیند صدور بارنامه سه ذی نفع اصلی صاحب کالا ، گیرنده کالا و متصدی حمل نقش ایفا می نمایند. در.مواردی که داد و ستد تجاری تحت شرایط اعتبارات اسنادی انجام شود، بانک ها به عنوان واسط در تبادل این اسناد نقش ایفا می نمایند. در این قسمت به معرفی ذی نفعان و نقش آن ها پرداخته ایم.

[۱] International Federation of Freight Forwarders Associations