صدور انواع ضمانتنامه­ های ارزی

صدور انواع ضمانتنامه­ های ارزی

انواع ضمانتنامه­ های ارزی : در تجارت بین المللی , برای خریدار کالا یا خدمات ، ارزیابی دقیق توان و قابلیت فنی و مالی فروشنده و با ارائه کننده خدمات اغلب چندان ساده نیست.

همچنین در حین انجام کار و یا پس از عقد قرارداد و گشایش اعتبار اسنادی,ممکن است حوادثی رخ دهد که به واسطه آن فروشنده از انجام تعهدات خود خواسته یا ناخواسته کوتاهی نماید.

بنابراین , خریدار کاملاً محق خواهد بود که جهت حصول اطمینان از قدرت و قابلیت مختلف فروشنده, از او درخواست ضمانتنامه مورد لزوم را بنمایند.

ضمانتنامه بانکی چیست؟

ضمانتنامه بانکی عبارت است تعهد غیر قابل برگشت یک بانک به پرداخت وجه مورد ضمانت در صورت عدم ایفای قرارداد توسط یک شخص ثالث.

این شخص ثالث فروشنده یا متعهد انجام قرارداد می باشد. ضمانتنامه معمولا تعهد جداگانه ای است که مستقل از بدهی اصلی و یا ملحوظ در قرارداد بین طلبکار و بدهکار اصلی می باشد.

تحت شرایط ضمانتنامه , بانک باید وجه ضمانتنامه را با اولین درخواست ، مشروط بر آن که شرایط مندرج در ضمانتنامه در خاک آن صادر گردیده است طبق رویه معمول ناظر بر اجرای شروط آن ضمانتنامه است.

طرفین ضمانتنامه

طرفین ضمانتنامه به شرح زیر می باشند:

1. دستور دهنده ( یا متقاضی ضمانتنامه یا ضمانتخواه یا مضمون عنه ) Orderer
2. بانک ضامن یا صادر کننده ضمانتنامه Guarantor
3. ذینفع ضمانتنامه یا متقابل Counter Guarantor
4. ذینفع ضمانتنامه یا مضمون له Beneficiary

انواع ضمانتنامه­ های ارزی که در تجارت بین المللی کاربرد دارند به قرار زیرند :

1. ضما نتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده Tender (BID) Bond
2. ضمانت نامه حسن انجام کار Performance Bond
3. ضما.نتنامه پیش پرداخت Advance Payment Guarantee
4. ضمانت .نامه استرداد کسور وجه الضمان Retention Money Guarantee

ضمانت  نامه شرکت در مناقصه یا مزایده Tender (BID) Bond

هنگامی که خریداری انجام یک کار یا خرید یک نوع کالا را به مناقصه می گذارد, برای آن که مطمئن گردد که شرکت کنندگان در مناقصه پیشنهادات سنجیده ای را ارائه می دهند و واقعاً قصد انجام کار را دارند, از آنها می خواهد که ضمانتنامه ای به همراه پیشنهاد خود ارائه دهند تا پیشنهاد آنها قابل بررسی باشد.

دلیل دیگر ضرورت اخذ این نوع ضمانتنامه آن است که بعضی از پیشنهاد دهندگان صرفاً به خاطر از میدان خارج کردن رقبای خود ممکن است قیمت هایی را پیشنهاد نمایند که به هیچ وجه قادر به انجام آن نباشند و لذا چنانچه مناقصه گذارنده احتیاط لازم را به عمل نیاورد ممکن است نه تنها شرکتی که دارای قابلیت و توانایی کافی نیست برنده مناقصه (یا مزایده) شود بلکه مناقصه دهنده را نیز دچار هزینه های اضافی در این زمینه بنماید.

بنابراین ضمانتنامه شرکت در مناقصه وسیله ای است که ریسک خریدار را در این مورد پوشش داده و حتی المقدور شرکت کنندگان در مناقصه را از دادن قیمتهائی که از عهده اجرای آن بر نمی آیند بر حذر می دارد. انواع ضمانتنامه­ های ارزی شرکت در مناقصه دارای مشخصات زیر است:

1. مبلغ ضما.نت نامه معمولاً یک تا ۵ درصد ارزش کل قرارداد مورد ضمانت می باشد.

دوره اعتبار یا مدت ضمانتنامه, تا زمان عقد و امضای قرارداد ویا ارائه ضمانتنامه حس انجام کار است که به طور معمول سه تا شش ماه به طول می انجامد. بنابراین آنچه گفته شد ادعای وجه ضمانتنامه شرکت در مناقصه, به علل زیر ممکن است انجام شود:

• در صورتی که شرکت کننده در مناقصه پس از برنده شدن از قبول قرارداد خودداری ورزد (یعنی از امضای قرارداد فروش یا انجام کار خودداری کند).
• ضمانتنامه حسن انجام کار را پس از عقد قرارداد ندهد.
• پیشنهاد خود را قبل از سررسید آن پس بگیرد.

2. ضمانتنامه حسن انجام کار Performance Bond

ضمانتنامه حسن انجام کار بدین منظور طرح ریزی شده که اطمینان کافی به خریدار کالا یا خدمات در مورد انجام آن بر اساس شرایط قرارداد و در زمان مقرر بدهد.

بر اساس ضمانتنامه حسن انجام کار, بانک صادر کننده ضمانتنامه متعهد می شود در صورتی که ضمانت دهنده تعهدات خود را بر اساس شرایط قرارداد انجام ندهد با اولین درخواست کتبی خریدار, وجه ضمانتنامه را به او یا به حواله کرد او پرداخت نماید.

البته باید توجه داشت که متون ضمانتنامه ها از لحاظ میزان و درجه مشروط بودن آن ممکن است مختلف باشد که بعداً به شرح آن مبادرت خواهد شد.

مبلغ ضمانت نامه حسن انجام کار معمولاً حدود پنج تا ده درصد مبلغ قرارداد می باشد. مدت اعتبار این نوع ضمانتنامه معمولاً تا زمان تحویل کامل کالا و یا تا زمان مزبور حدود دو سال و یا بیشتر است.

به دو نکته در مورد ضمانتنامه حسن انجام کار باید توجه مخصوص بشود:

• سررسید معین- در ضمانتنامه باید سررسید معینی ذکر شود. در صورتی که ذکر زمان مشخص یعنی این که در چه زمانی سررسید ضمانتنامه به پایان می رسد ممکن نباشد, از ذکر عبارات مبهم از قبیل « تا زمان انجام عملیات به نحو رضای بخش» باید اجتناب گردد.
  این امر نه تنها ریسک نامحدودی را برای فروشنده ایجاد می کند, بلکه بالتبع هزینه زیادی را نیز برای او در برخواهد داشت. در ضمن بانک صادر کننده ضمانتنامه نیز تعهد نامحدودی را بدین ترتیب پذیرفته که علی الاصول مطلوب نیست.
• امکان تمدید در صورتی که قرارداد در زمان معین شده به پایان نرسد, ذینفع ضمانتنامه مسلماً تمایل خواهد داشت تا ضمانتنامه حسن انجام کار را تمدید نماید .
  لذا این گونه ضمانتنامه ها بهتر است به درخواست ذینفع قابل تمدید باشد . به همین علت است که در متون اینگونه ضمانتنامه ها اغلب ذکر می گردد که چنانچه بانک صادر کننده ضمانتنامه نخواهد و یا بهر علتی نتواند ضمانتنامه را تمدید نماید و یا ضمانت دهنده اجازه تمدید به او ندهد, بانک موظف است وجه ضمانتنامه را به ذینفع و یا با حواله کرد او پرداخت نماید.

۳- ضمانتنامه پیش پرداخت Advance Payment Guarantee

در بعضی از قراردادها فروشنده درخواست می نماید که درصدی از ارزش کالای مورد قرارداد به صورت پیش پرداخت به او داده شود. به همین منظور برای آنکه اطمینان کافی وجود داشته باشد که فروشنده در مقابل وجه دریافت شده, کالا را تحویل خواهد داد, از او خواسته می شود ضمانتنامه ای در قبال دریافت پیش پرداخت ارائه نماید.

هدف از این گونه پرداختها معمولاً آن است که فروشنده نقدینگی کافی برای خرید مواد و اجزأ مورد نیاز برای ساخت کالا داشته باشد و یا آن که بتواند هزینه حمل و نقل ماشین آلات به محل اجرای پروژه و دستمزد کارگران را پرداخت نماید.

در بعضی موارد نیز به علت آن که کالا منحصر به فرد و تنها مورد نیاز خریدار به خصوصی است, برای آن که فروشنده اطمینان بیشتری در شروع به انجام کار خود داشته باشد درخواست پیش پرداختی مثلاً ده یا بیست درصد را می نماید.

زیرا چنانچه خریدار مزبور در حین اجرای قرارداد ناگاه از خریدار این وسیله به عللی منصرف شود, فروشنده در فروش آن وسیله به مشتری دیگری دچار مشکلات زیادی خواهد شد و به همین علت درخواست پیش پرداخت می نماید تا از یک طرف خود پوششی کافی داشته باشد و از طرف دیگر خریدار نیز با این پرداخت تصمیم قاطع خود را به خریدار اعلام نموده باشد و به سادگی قادر نباشد از تصمیم قبلی خود انصراف حاصله کند.

در قراردادهائی که حمل به دفعات مجاز می باشد معمولاً ضمانتنامه پیش پرداخت به نسبت کالای تحویلی کاهش پیدا می کند و پرداخت نیز به نسبت کالای تحویل شده منهای درصدی که از آن پیش پرداخت شده است, انجام می پذیرد.

مدت زمان اعتبار ضمانتنامه پیش پرداخت معمولاً تا زمانی است که قرارداد اجرا گردد و در اعتبارات اسنادی تا پایان سررسید اعتبار می باشد.

مبلغ پیش پرداخت بسته به توافق طرفین متغیر بوده ولی معمولاً حدود ۵ تا ۲۵ درصد کل مبلغ اعتبار است .

۴- ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان Retention Money Guarantee

دربعضی از قراردادها مقرر می گردد که مقداری از وجه قرارداد مثلاً ده درصد آن نزد خریدار به عنوان تضمین حسن انجام کار قرارداد تا مدتی باقی بماند .

مقاطعه کاران هنگامی که به اجرای کامل قرارداد نزدیک می شوند ممکن است ب علل مختلف نقدینگی کافی برای پایان کار نداشته باشند, لذا از خریدار درخواست می کند وجه الضمان را به آنها پرداخت نموده و در مقابل آن ضمانتنامه ای تسلیم خریدار می نمایند, که به آن ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان می گویند.

نکات لازم الرعایه در انواع ضمانتنامه­ های ارزی :

علی الاصول در ضمانتنامه ای که به نفع ذینفع آن ارائه می شود برای آن که بتواند منافع او را حفظ نماید, باید نکات ذیل رعایت گردد:

• ضمانتنامه باید غیر قابل برگشت باشد. واضح است ضمانتنامه ای که بانک صادر کننده به طور غیر قابل برگشت خود را متعهد نکرده باشد نمی تواند منافع ذینفع را حفظ نماید زیرا بانک صادر کننده آن می تواند هر لحظه تضمین خود را پس بگیرد.
• ضمانتنامه ها بایستی حتی المقدور غیر مشروط باشد. در مورد ضمانتنامه مشروط معمولاً ذینفع هنگام ادعای دریافت آن با اشکال روبرو شده و باید برای اثبات مدعای خود مسیر طولانی را طی نماید.
• ضمانتنامه باید با اولین درخواست کتبی ذینفع قابل وصول باشد:
  On first written demand
  1- باید سعی شود ضمانتنامه های صادره تابع قوانین ایران باشند. معمولاً بانک صادر کننده ضمانتنامه سعی می کند در متن ضمانتنامه ذکر نماید که قوانین کشور در محل اقامت او حاکم بر متن ضمانتنامه باشد و ثانیاً دادگاههای کشور جمهوری اسلامی ایران محل طرح هرگونه دعوای احتمالی در این زمینه باشند.
  2- ضمانتنامه باید به درخواست ذینفع قابل تمدید باشد. این مساله به ذینفع ضمانتنامه امکان آن را خواهد داد تا در صورتی که قرارداد مورد نظر در زمان مقرر انجام نشود. درخواست نماید .ضمانتنامه مزبور تا. زمانی که او مایل. است (مثلاً سه یا شش ماه) تمدید .شود و بدینوسیله .منافع او در این .مورد حفظ گردد.
  در بعضی قراردادها .به واسطه آن که طولانی .شدن بیش از حد .دوران ضمانتنامه .هزینه و خطر زیادی .برای دستور دهنده آن. ایجاد می کند توافق .می شود که ضمانتنامه فقط برای یکبار. یا دو بار هر بار مثلاً .سه یا شش ماه قابل. تمدید باشد.

نحوه صدور ضمانتنامه :

به طور کلی ضمانتنامه ها به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم صادر می گردد.

1. صدور. مستقیم Direct : در این روش بانک .خارجی ضمانتنامه صادره خود را. به دستور متقاضی .ضمانتنامه مستقیماً. و بدون واسطه برای .ذینفع ضمانتنامه ارسال می نماید .و لذا بانک دیگری. در کشور ذینفع درگیر. این موضوع. نخواهد بود.
2. صدور غیر .مستقیم ضمانتنامه : در این روش .بانک صادر کننده ضمانتنامه. طبق دستور. مضمون عنه (متقاضی), ضمانتنامه خود. را برای بانک .کارگزار خود در کشور ذینفع صادر می نماید. و از آن بانک درخواست می کند. که بر مبنای ضمانتنامه ای که. صادر نموده است. ضمانتنامه ای به نفع .ذینفع ضمانتنامه .در کشور او صادر. نماید. در این روش .به ضمانتنامه صادره .اول ضمانتنامه. متقابل یا Counter Guaranteeمی گویند.

روش دوم بر روش اول از جهات متعددی برتری دارد:

1. ذینفع ضمانتنامه .با بانکی در کشور .خود طرف قرارداد می باشد. و لذا زبان او را بهتر .درک می کند.
2. از آنجائی که. در روش دوم بانکها. با یکدیگر طرف قرارداد. هستند, از لحاظ حل و فصل .مسائل بانکی مشکلات .کمتری درمیان خواهد بود .و بانک کشور. ذینفع در صورت نیاز به .ادعای وجه ضمانتنامه , با آشنایی .با مقررات حقوقی .بانکی, بهتر می تواند .از منافع ذینفع .حفاظت نماید.
3. با استفاده از .روش دوم, بانک ذینفع ضمانتنامه .در انتخاب متن ضمانتنامه. متقابل دقت بیشتری. به کار خواهد برد .و از این جهت مشکلات .احتمالی خواهد شد.

مقالات مرتبط