تعرفه گمرکی / تعرفه واردات کالا در ایران / حقوق ورودی دریافتی در گمرک چیست؟

تعرفه گمرکی کالا

۱- تعرفه گمرکی یا تعرفه کالا چیست ؟

معنی و مفهوم تعرفه
تعرفه عبارت است از مالیات و عوارضی که دولت‌ ها به دلایل حمایتی ، مالی یا ترکیبی آنها از کالا های وارداتی و یا صادراتی اخذ می‌کنند. اصطلاحا این دریافتی به حقوق گمرکی Customs Duties موسوم است. تعرفه گمرکی ممکن است براساس ارزش کالا دریافت شود که در این صورت، آن را تعرفه ارزشی می‌نامند و به روش‌های مختلف محاسبه و دریافت می‌شود. در ادامه به معرفی انواع تعرفه ها پرداخته ایم. اما مفهوم تعرفه در ایران در میان بازرگانان بعضا متفاوت است و در ادبیات تجاری بعضا تعرفه به دو معنای زیر است که سعی کرده این موارد را نیز توضیح دهیم.

الف- تعریف اول: تعرفه به معنی جایگاه کالا در طبقه بندی HS ( نمانکلاتور سیستم هماهنگ شده(HS- harmonized system) ) است که در گمرک در هنگام اظهار کالا و یا در هنگام دریافت مجوز از سایر مراجع قانونی مانند ثبت سفارش اعلام می شود. بر اساس این تعرفه، بازرگانان و ترخیص کاران درصد یا روش محاسبه میزان حقوق و عوارض گمرکی و مجوز های مورد نیاز برای ورود کالا ، مجوز های مورد نیاز برای ترخیص کالا و گروه کالایی برای دریافت ارز (این مجوز به علت بحران ها ارزی دریافت می شود (سال ۹۸) یا مجاز بودن واردات و صادرات ، را تعیین می نمایند.

ب- تعریف دوم: تعرفه به معنای میزان حقوق و عوارض کالا در هنگام اظهار و ترخیص کالا در گمرک است. در این تعریف بازرگانان به دنبال ماخذ محاسبه حقوق و عوارض گمرکی هستند.

در این تعریف تعرفه های گمرکی وجوهی است که در گمرک از کالا های وارداتی و صادراتی دریافت می‌شود و به چند دسته تقسیم می‌شود. یکی حقوق و عوارض است که نوعی مالیات غیرمستقیم است و دیگری هزینه‌ هاست که در مقابل انجام خدمت وصول می‌شود.

مثل هزینه تخلیه و بارگیری، آزمایش، استاندارد و انبارداری. حقوق و عوارض توسط گمرک وصول می‌شود ولی هزینه‌ها توسط سازمان‌های ارائه‌کننده خدمت مثل سازمان بنادر در بنادر ، انبار های عمومی در گمرکات داخلی و سازمان ملی استاندارد وصول می‌گردد.

حقوق ورودی که در بند (ح) ماده یک قانون امور گمرکی تعریف شده شامل دو قسمت است:

۱ ـ حقوق گمرکی (که برای همه کالا ها ۴ درصد است و توسط مجلس وضع شده است).

۲ ـ سود بازرگانی که توسط دولت تعیین می‌شود.

۲. سود بازرگانی در قانون ، به چه معنا است؟

طبق ماده پانزدهم، وزارت صمت با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی ، می بایست برای حمایت از تولید داخل و تسهیل و تسریع محاسبات مبالغ دریافتی از کالا های وارداتی که هزینه یا کارمزدی دریافت می کند، مجموعه ای تحت عنوان سود بازرگانی را تعیین کند و به گمرک ابلاغ کند، منظور موارد زیر است:

• عوارض گمرکی
• مابه التفاوت سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان
• حق ثبت سفارش
• حق انحصار
• عوارض شهرداری و هلال احمر
• عوارض آسفالت و هوایی و بندری و بهداری

۳. انواع تعرفه گمرکی

تعرفه ها از منظر هدف و شکل و مقام وضع کننده و … تقسیم بندی می شود. دانستن این موارد بسیار با اهمیت است. در ادامه مطالب انواع تعرفه را توضیح خواهیم داد.

الف- انواع تعرفه از نظر هدف :

تعرفه مالی : در این تعرفه هدف تامین مخارج مالی دولت است مانند حقوق ورودی خودروی سواری که در قانون بودجه ۱۳۸۴ به عنوان در آمدهای وصولی دولت و به میزان ۱۰۰ در صد تعیین شده بود.
تعرفه حمایتی : هدف از وضع این تعرفه فراهم آوردن شرایط رقابتی برای کالا های داخلی در مقابل کالا های وارداتی و نیز تعادل تراز پرداخت ها است.
تعرفه ارشادی : هدف این تعرفه هدایت تقاضا و تغییر انتخاب مصرف کننده از یک محصول به محصول دیگر است. مانند حقوق ورودی ماشین آلات راهسازی مستعمل که بیشتر از نو می باشد.

ب- انواع تعرفه از نظر مقام وضع کننده

تعرفه مستقل : به صورت یک طرفه و توسط کشور ذینفع با توجه به ملاحظات ملی تدوین می شود.
تعرفه قراردادی : تعرفه هایی که به موجب قرارداد های دو یا چند جانبه و برای مدت معینی تعیین می شوند که تعرفه های ترجیهی از این دسته اند.

ج- انواع تعرفه از نظر شکل

تعرفه واحد : در این تعرفه برای انواع کالاهای وارداتی و صادراتی ماخذ تعیین می شود مانند حقوق گمرکی ۴ درصد برای کلیه کالاها
تعرفه مرکب: در این تعرفه انواع مختلف واردات به نحوی خاص طبقه بندی و برای هر طبقه یا هرکدام ماخذی تعیین می شود.

د- انواع تعرفه از نظر ماهیت

تعرفه عمومی : این تعرفه نسبت به کلیه کالا ها یکسان است و مبدا کالا ی وارده در نرخ حقوق ورودی تاثیری ندارد.
تعرفه ترجیهی : تعرفه ای است که برای کشورهای مبدا خاصی ارفاق قائل شده و تعرفه کمتری را نسبت به دیگران لحاظ می کند.

ذ- انواع تعرفه از نظر ماخذ محاسبه

تعرفه ارزشی : در این روش حقوق گمرکی تابعی از ارزش کالا ست. به همین دلیل دانستن ارزش کالا ضرورت پیدا می کند. در روش ارزشی ، نرخ تعرفه در ارزش کالا ضرب شده و حقوق گمرکی قابل وصول به دست می آید.
تعرفه مقداری یا ویژه : در این روش حقوق گمرکی قابل وصول تابعی از مقدار یا کمیت کالاست بدین ترتیب که میزان حقوق ورودی در کمیت کالا ( عدد، کیلو، لیتر، طول،…) ضرب شده و حقوق ورودی قابل وصول اخذ می شود. در این روش دانستن ارزش کالا هیچ ضرورتی ندارد.
تعرفه مرکب یا مختلط : در این روش از دو روش ارزشی و ویژه تواماً استفاده می شود.

۴. مسئول و نهاد تعیین تعرفه در ایران چه کسی است؟

تعرفه گمرکی واردات کالا و صادرات کالا توسط هیئت دولت در ابتدای هر سال را اعلام می گردد. تعرفه های مصوب در هیئت دولت ابتدا می بایست در کمیسیون ماده یک نهایی و تصویب گردند.

کمیسیون ماده ۱ آیین نامه اجرایی قانون مقررات صاردات و واردات به شرح زیر است:

کمیته دائمی مقررات صادرات و واردات متشکل از نمایندگان نهاد ریاست جمهوری ، وزارت بازرگانی ، وزارت راه و ترابرای ، وزارت نفت ، وزارت امور خارجه ، وزارت کار و امور اجتماعی ، وزارتخانه های صنعتی و معدنی ، وزارت کشاورزی ، وزارت جهاد سازندگی ، وزارت امور اقتصادی و دارایی ، وزارت تعاون ، سازمان برنامه و بودجه ، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، گمرک ایران ، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون ، تهیه پیش نویس لوایح قانونی ، مصوبات هیات دولت ، شورای اقتصاد و کمیسیون اقتصاد هیات دولت را در موارد زیر به عهده خواهد داشت : 

1. لایحه مقررات صادرات و ورادات، لوایح موردی برای انجام اصلاحات و تغییرات لازم در قانون مقررات صادرات و واردات . 
2. لایحه برای لغو انحصاراتی که مانع رشد تولید یا تجارت است. 
3. آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادارت و واردات ، اصلاحات و تغییرات موردی روی آیین نامه اجرایی قانون مذکور. 
4. اصلاحات و تغییرات مندرجات جدول تعرفه گمرکی ضمیمه مقررات صادرات و واردات. 
5. طرح تصویبنامه های هیات وزیران ، شورای اقتصاد و کمیسیون اقتصادی هیات وزیران در رابطه با مقررات صادرات و واردات. 
6. کمیته مذکور همچنین بررسی و اظهار نظر و اقدام روی پیشنهادهای مربوط به مقررات صادرات و واردات را نیز به عهده خواهد داشت.

۵. HS Code یا کد بین المللی کالا چیست؟

HS Code یا کد بین المللی کالا چیست؟ HS Code یک سیستم عملکرد استاندارد سازی کنترل شناسایی و طبقه بندی محصولات می باشد که توسط دولت ها با توجه به سیاست های مالیاتی ، قیمت گذاری ، بودجه بندی و اقتصاد طراحی می شوند . HS Code  یک سامانه ی بین المللی است که توسط WTO به اجرا درآمده است .

در این سامانه تمام کالا بر اساس یک کد ۸ یا ۱۰ رقمی در کشور ها طبقه بندی شده که ۴ یا ۶ رقم اول بین کشور های عضو مشترک است و ۲ یا ۴ رقم بعدی بر اساس فضای طبقه بندی کالا ی کشورها متفاوت می تواند باشد .

از آنجایی که این تعرفه تا ۶ رقم اول از سمت چپ در بین کشورها مشترک است لذا می تواند در مکاتبات و مبادلات تجاری استاندارد خوبی برای تشخیص کالا باشد. دو رقم اول HS مربوط به فصل مربوطه است. دو رقم دوم سر دسته را نشان می دهد و دو رقم سوم زیر دسته را نمایش می دهد.

ساختار طبقه بندی و تعرفه برنج Rice Hs code

ساختار طبقه بندی و تعرفه برنج Rice Hs code

فصول HS چیست؟ آخرین ویرایش ۹۸/۱۰/۲۸

• قسمت اول: حیوانات زنده ، محصولات حیوانی
• قسمت دوم: محصولات نباتی
• قسمت سوم: چربی ها و روغن های حیوانی یا نباتی، فرآورده های …
• قسمت چهارم: محصولات صنایع غذایی ، نوشابه ها ، آبگون های الکلی و …
• قسمت پنجم: محصولات معدنی
• قسمت ششم: محصولات صنایع شیمیایی یا صنایع وابسته به آن
• قسمت هفتم: مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد، کائوچو و اشیاء …
• قسمت هشتم: پوست خام، چرم، پوست های نرم و اشیاء ساخته شده از این مواد، اشیاء
• قسمت نهم: چوب و اشیاء چوبی، زغال چوب، چوب پنبه و اشیاء چوب پنبه ای، …
• قسمت دهم: خمیرچوب یا سایر مواد الیافی سلولزی، کاغذ یا مقوا برای بازیافت
• قسمت یازدهم: مواد نسجی و مصنوعات از این مواد
• قسمت دوازدهم: کفش، کلاه، چترآفتابی، عصا، عصای صندلی شو، شلاق و تازیانه، …
• قسمت سیزدهم: مصنوعات از سنگ، گچ، سیمان، پنبه نسوز (Asbestos)، میکا ، …
• قسمت چهاردهم: مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ های گرانبها یا نیمه گرانبها، فلزات …
• قسمت پانزدهم: فلزات معمولی و مصنوعات آنها
• قسمت شانزدهم: ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی، اجزاء و قطعات آنها و …
• قسمت هفدهم: وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی و تجهیزات ترابری مربوط به آنها
• قسمت هجدهم: آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی، سینماتوگرافی، سنجش، کنترل،…
• قسمت نوزدهم: اسلحه و مهمات، اجزاء و قطعات و متفرعات آنها
• قسمت بیستم: کالاها و مصنوعات گوناگون
• قسمت بیست و یکم: اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون یا عتیقه

۱- تعرفه واردات کالا به ایران چند است و چگونه محاسبه می شود

قانون امور گمرکی ماده ۱ بند د ـ حقوق ورودی

حقوق گمرکی معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی که توسط هیأت وزیران تعیین می گردد به علاوه وجوهی که به موجب قانون ، گمرک مسئول وصول آن است و به واردات قطعی کالا تعلق می گیرد ولی شامل هزینه های انجام خدمات نمی شود.

آخرین وضعیت تعرفه گمرکی و گروه کالای کشور در سال ۹۹ در جدول زیر قابل جستجو است برای مشاهده سایر سالها به مقالات مرتبط اعلام شده مراجعه نمایید.

۲- تعرفه صادرات کالا به ایران چند است و چگونه محاسبه می شود

مبحث دوم ـ  ارزش گمرکی کالای صدوری ( صادراتی )
ماده ۱۶ـ ارزش گمرکی کالای صدوری، عبارت است از قیمت فروش کالا برای صدور به اضافه هزینه بیمه ، باربری و حمل  و نقل و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا خروج از قلمرو گمرکی تعلق می گیرد و از روی سیاهه و اسناد تسلیمی صادرکننده تعیین می گردد.

در صورت عدم ارائه اسناد و یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به دلایل مستند، گمرک ارزش کالای صدوری را با استعلام از مراجع ذی ربط و براساس قیمت عمده فروشی آن در بازار داخلی به اضافه هزینه هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق می گیرد تعیین می نماید.

۳- تعرفه گمرکی سال های گذشته ایران چند بود

بخش سوم- تعرفه گمرکی سایر کشورها

پیدا کردن دقیق تعرفه گمرکی سایر کشورها کمی دشوار است. ولیکن شما برای انجام امور بازاریابی و تحقیقات بازار و یا صادرات کالا و ..  نیاز به بررسی دقیق تعرفه گمرکی سایر کشورها دارید.
برای این منظور ما دو راهکار داریم:

اول: شما می توانید از طریق بخش تحلیل بازارهای صادراتی کشورهای مختلف، بخش قوانین و مقررات، بخشی از اطلاعات مربوط به حقوق و عوارض گمرکی و اطلاعات مرتبط را کسب نمایید. 
دوم: شما با استفاده از سایت های مختلف به اطلاعات مرتبط با تعرفه سایر کشورها دسترسی داشته باشید. تعرفه گمرکی سایر کشورها توسط سازمان جهانی گمرک و سازمان تجارت جهانی نیز منتشر می شود. ولی در ادامه دو درگاه مختلف برای بررسی تعرفه کشورهای مختلف ارائه شده است.

نرخ ارز گمرکی

منظور از ارز هر وسیله‌ای است که به صورت اسکناس، حواله یا چک در مبادلات خارجی جهت پرداخت‌ها استفاده می‌شود.

و منظور از نرخ ارز خارجی عبارت است از مقداری از واحد پولی ملی که برای بدست آوردن واحد پول کشور دیگر باید پرداخت شود.

برخی از محصولات وارداتی به کشور مشمول پرداخت حقوق و عوارض گمرکی می‌شوند که معمولا این عوارض به صورت درصدی از ارزش تعیین شده برای کالا توسط گمرک محاسبه می‌شود.

نوع ارز	واحد ارز	نرخ ارز به ریال
دلار آمریکا ($)	USD	۴۲,۰۰۰
یورو (€)	EUR	۴۷,۶۱۴
پوند انگلیس (£)	GBP	۵۴,۲۸۰
یکصد ین ژاپن (¥)	JPY100	۴۰,۱۶۲
فرانک سوئیس (Fr.)	CHF	۴۴,۸۹۵
دلار کانادا ($)	CAD	۳۰,۶۷۰
دلار استرالیا ($)	AUD	۲۷,۳۲۷
کرون نروژ (NOK)	NOK	۴,۳۹۴
کرون سوئد (kr)	SEK	۴,۴۲۵
کرون دانمارک (DKK)	DKK	۶,۳۷۲
درهم امارات متحده عربی (AED)	AED	۱۱,۴۳۷
ریال عربستان سعودی (ریال)	SAR	۱۱,۲۰۱
دینار کویت (د.ک)	KWD	۱۳۷,۲۴۴
دینار بحرین (د.ب.)	BHD	۱۱۱,۷۰۵
ریال قطر (QAR)	QAR	۱۱,۵۳۹
ریال عمان (ر.ع)	OMR	۱۰۹,۲۳۴
روپیه هندوستان (Rs.)	INR	۵۶۸
لیر ترکیه (TRY)	TRY	۶,۸۳۴
راند آفریقای جنوبی (R)	ZAR	۲,۶۳۳
یکصد دینار عراق (ع.د)	IQD100	۳,۵۲۰
یوان چین (¥)	CNY	۶,۰۴۱
رینگیت مالزی (MYR)	MYR	۹,۹۱۶
دلار سنگاپور (SGD)	SGD	۳۰,۲۱۷
دلار هنگ کنگ ($)	HKD	۵,۴۰۷
هزار روپیه اندونزی (Rp)	IDR1000	۲,۹۲۶
هزار وون کره جنوبی (₩)	KRW1000	۳۵,۱۸۷
درام ارمنستان (AMD)	AMD	۸,۶۷۱
منات آذربایجان (AZN)	AZN	۲۴,۷۵۸
روبل روسیه (RUB)	RUB	۵۹۳
دلار تایوان ($)	TWD	۱,۴۰۱
ریونیا اوکراین (₴)	UAH	۱,۶۵۳
یک هزار روبل بلاروس (BYR)	BYR1000	۱۸,۲۳۷
یکصد بات تایلند (฿)	THD100	۱۳۳,۱۷۷
نرخ ارز صادراتی ($)	USD	۱۳۶,۷۲۱
نرخ ارز صادراتی (یورو)	(€)	۱۵۳,۶۳۹