قبض انبار گمرکی ( Warehouse receipt )
قبض انبار یا قبض رسید و تحویل کالا به انبار عبارت است از سندی که تحویل گیرنده کالا ( انباردار ) به موجب آن تحویل یا رسید کالا یی را با مشخصات خاصی از تحویل گیرنده در تاریخ ورود معینی گواهی می نماید. این سند مهم ترین سند در خصوص مالکیت کالا در گمرک می باشد.
طبق مفاد قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن، هر کالایی که به اماکن گمرکی یا انبارهای گمرکی تحویل می گردد باید بلافاصله در دفاتر مربوطه انبار ثبت و برای هر ردیف ( آرتیکل ) فهرست کل بار ( مانیفست ) یا اظهارنامه یا پروانه یا صورت مجلس ضبط یا بارنامه ، قبض انبارجداگانه صادر و به تحویل دهنده کالا تسلیم گردد.
در خصوص قبض انبارگفتنی است که مشابه سفته است چرا که با امضاء آن بازرگان تعهد می کند مبلغی را در سررسید معین به دارنده بپردازد اما با تفاوتی بسیار زیاد و تفاوت آن ها در این است که با امضاء قبض انبارمتعهد به دارنده این حق را می دهد که در صورت عدم پرداخت به موقع مبلغ مندرج در آن، کالا ی موضوع سند را از طریق ثبت محل به نفع خود بفروشد و از ماحصل آن طلب خود را دریافت نموده و در واقع قبض انباروسیله ایجاد وثیقه به نفع دارنده سند است و برای اخذ وام توسط صاحب کالا به کار می رود.
نکته: در قبض انبار، قبض رسید بیانگر مالکیت و سپردن کالا در انبار های عمومی است و برگ وثیقه بعد از ظهر نویسی به نفع وام دهنده دلیل وثیقه بودن کالا محسوب می شود.
قبض انبار در همه جای دنیا به عنوان سندی قابل معامله شناخته می شود
قبض انباردر فرمت های مختلفی صادر می شود. چون اطلاعاتی که در حمل دریایی است بسیار گسترده تر از حمل زمینی است. در گمرکات زمینی معمولا توسط شرکت انبارهای عمومی گمرک ایران صادر می شود و در گمرکات دریایی، توسط انبارهای مستقر در بنادر ایران صادر می شود.
سازمان بنادر و دریانوردی و گمرک ایران در برخی موارد وظایف خدمات انبارداری خود را حسب قانون امور گمرکی و در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، با عقد قرارداد لازم به شرکت های خصوصی واجد شرایط واگذار نموده اند و به همین لحاظ، قبوض انبار از لحاظ شکلی و محتوایی دارای فرم استاندارد و یکنواختی نیست.
انواع قبض انبارها
قبض انبارها انواع مختلفی دارند که در اینجا انواع آن ذکر و توضیح داده شده است.
-
قبض انبار اولیه
در هنگام ورود کالا به انبار گمرک ، سازمان بنادر و کشتیرانی، انبارهای عمومی و انبارهای اختصاصی، به استناد مشخصات کالا در اسناد خرید، حمل و اوراق تالی به وسیله انباردار صادر می گردد.
-
قبض انبار تفکیکی
در مواقعی که کالا ی موضوع یک وسیله حمل متعلق به خریداران (گیرندگان) مختلف بوده و به اصطلاح کالا گروپاژی می باشد یا در مواقعی که قسمتی از کالا ی موضوع قبض انباراولیه به دلایلی غیر قابل ترخیص تشخیص داده شود پس از ترخیص کالا ی مجاز برای مابقی کالا که غیر قابل ترخیص می باشند قبض انبارتفکیکی به نام آورنده یا صاحب کالا صادر می شود.
-
قبض انبار قابل معامله
بر عکس قبض انباراولیه و تفکیکی که غیر قابل واگذاری می باشند قبض انبارقابل معامله با رعایت قوانین و مقررات مربوطه قابل خرید و فروش می باشد که به دلیل اهمیت آن، مراتب به بررسی بیشتری نیاز دارد.
قبض انبارها دارای فرم استانداردی بوده و دارای مشخصات زیر می باشد
- شماره ردیف دفتر انبار
- شماره بارنامه
- مرز ورودی
- شماره قبض انبار
- شماره انبار
- شرکت حمل کننده
- نام صاحب کالا
- علامت کالا
- نوع کالا
- نوع بسته
- تعداد
- وزن کالا با ظرف
- تاریخ تحویل کالا
قبض انبارپس از ورود کالا به انبار و صورت برداری و کنترل و تطبیق کالا با اسناد حمل و تحویل و بالاخره صدور برگ بارشماری ( تالی) و تنظیم و تکمیل صورت مجلس اضافه یا کسر تخلیه ( موضوع ماده ۲۸ قانون امور گمرکی ) صادرمی گردد و پس از صدور به شرکت مسئول حمل و نقل تحویل تا از آن طریق به صاحت کالا ( گیرنده کالا ) تحویل گردد.
در گمرکات مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، قبض انبارقابل معامله تفکیکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
تفاوت قبض انبار دستی و قبض انبار الکترونیک
قبض انبار کاغذی یا قبض انباری که مرجع تحویل گیرنده کالا ارائه می دهد یک سند رسمی است که آورنده آن به همراه سایر اسناد مورد نیاز، مالکیت خود را اثبات می کند و قبض انبارالکترونیک خصوصا در برخی بنادر قبض انباری مجازی بوده و صرفا جهت برقراری ارتباط میان اظهار کالا و مانیفست الکترونیکی ایجاد شده است.
پس از ارسال مانیفست الکترونیکی توسط شرکت های حمل در سامانه پنجره واحد گمرک ، به دلیل برخی ناهماهنگی ها میان سازمان های تحویل گیرنده کالا و گمرک ، یک خلاء احساس می شد که در گمرک با ایجاد گزینه پرینت قبض انبارالکترونیک این خلاء پوشش داده شد.
علی رغم برخی هماهنگی های صورت گرفته، برخی از قبوض انبار کاغذی که توسط سازمان بنادر صادر می شوند کماکان در قسمت کد پیگیری گمرک عبارت ( دریافت نگردید ) درج می شود که نشان از عدم ارتباط پایدار میان گمرک و بنادر است و در صورت رفع این مشکل گزینه پرینت قبض انبارالکترونیک در سامانه ضرورتی ندارد .
برای اظهار سند در پنجره واحد تجارت فرامرزی از کدام قبض انبار باید استفاده کرد؟
قبض انباردستی پس از تخلیه کالا در گمرک توسط تحویل گیرنده ( انبار ) صادر می گردد که یک نسخه فیزیکی اصل می باشد. اما برای اظهار سند باید از شماره قبض انبارالکترونیکی استفاده کرد که توسط سیستم ایجاد می شود و شماره آن با شماره قبض انباردستی متفاوت می باشد.
فایل PDF راهنمای صدور قبض انبارالکترونیکی در پنجره واحد تجارت فرامرزی
خطاهایی که گاهی ممکن است هنگام صدور قبض انبارالكترونيكي با آن رو به رو شوید
خطا : عدم دسترسی به پرینت قبض انبار:
پاسخ : باید شخصی که وارد سیستم برای قصد دریافت پرینت قبض انبارالکترونیک شده از صاحب ترخیصیه وکالت الکترونیکی را بگیرد. ازطریق پنل بررسی وضعیت ثبت ترخیصیه برای اینکه بدانید صاحب ترخیصیه کیست استفاده نمایید.
خطا : هنگام پرینت قبض انبارممکن است این خطا را بدهدکه بارنامه معادل در سیستم بارگذاری نشده است.
پاسخ : به این معنی است که شماره بارنامه (به بزرگ وکوچک بودنحروف توجه کنید) یا کد شرکت حمل (آن شرکتی که ترخیصیه را صادر کرده )اشتباه است.
خطا : عدم دریافت، در دریافت اطلاعات قبض انبارالکترونیک از انبار
پاسخ : این خطا هنگامی اتفاق می افتد که در هنگام ثبت کوتاژ ، سامانه گمرک نمی تواند اطلاعات قبض انبارالکترونیک را تایید کند.
راه حل : برای این منظور به صفحه تایپ اظهارنامه بروید و در کادر ” شماره قبض انبارالکترونیک ” شماره وارد شده قبلی را پاک و دوباره شماره قبض الکترونیک خود را وارد کنید. تا دوباره اطلاعات قبض انبارشما در سیستم فراخوانده و در اظهارنامه شما قید شود. اگر اظهارنامه شما چند قلمی است، در تمام اقلام اظهارنامه اقدام به ثبت دوباره شماره قبض الکترونیک خود نمایید.
مواد مرتبط با صدور قبض انبارها
ماده 166
قبض انبارحسب درخواست امانت‌گذار به نام و یا به حواله‌کرد او صادر می‌شود، شخصی که قبض انباربه نام و یا حواله کرد او صادر شده است، می‌تواند کالا ی تودیع شده را با ظهرنویسی قبض انباربه دیگری واگذار کند، مگر آنکه به صراحت به صورت غیرقابل انتقال صادر شده باشد.
ظهرنویسی قبض انباربا درج تاریخ و هویت منتقل‌الیه و امضای ظهرنویس و درج مراتب مربوط به انتقال یا عدم انتقال قبض وثیقه به همراه قبض انباربه عمل می‌آید، شخصی که قبض انباربه نفع وی ظهرنویسی شده است، می‌تواند درخواست نماید که مفاد ظهرنویسی در دفتر انبار ثبت گردد.
ماده 167
صرفا دارنده قبض وثیقه می‌تواند کالای تودیع شده را از طریق ظهرنویسی آن به وثیقه دهد ظهرنویسی قبض وثیقه با درج تاریخ، هویت منتقل‌الیه و امضای ظهرنویس به عمل می‌آید. ظهرنویس می‌تواند مبلغی را که کالا از بابت آن به وثیقه گذاشته می‌شود، در قبض وثیقه درج نماید.
در غیر این صورت، چنین فرض می‌شود که مبلغی که کالا از بابت آن به وثیقه گذاشته شده است، با ارزش اظهار شده آن در قبض انبار و وثیقه برابر است.
ماده 168
شخصی که قبض وثیقه برای اولین بار به نفع وی ظهرنویسی شده است، باید با اظهار قبض مذکور درج مراتب در انبار عمومی و تأیید آن بر روی قبض را از متصدی انبار عمومی بخواهد ایادی بعدی که قبض وثیقه به نفع آنان ظهرنویسی شده باشد، می‌توانند درخواست نمایند که مفاد ظهرنویسی به همراه اقامتگاه ظهرنویس در دفتر انبار ثبت گردد.
ماده 170
دارنده قبض انباری که قبض وثیقه همان قبض در تصرف وی نیست، می‌تواند تمام یا بخشی از کالا را مسترد کند، مشروط بر آنکه مبلغی را که قبض وثیقه بابت آن به وثیقه گذارده شده و نزد انباردار به ثبت رسیده است، نزد صندوق انبار تودیع کند.
ماده 171
هرگاه قبض انباربدون قبض وثیقه به متصدی انبار عمومی ارائه شود و وثیقه بودن کالا در دفاتر انبار عمومی یا قبض انبارثبت نشده باشد، متصدی انبار عمومی باید تقاضای استرداد کالا را در دفاتر انبار ثبت کرده و به هزینه متقاضی در روزنامه کثیر الانتشار و سامانه الکترونیک انبار عمومی منتشر نماید. اگر قبض وثیقه تا سی روز پس از انتشار به تصدی انبار عمومی ارائه نشود، وی باید کالا را به دارنده قبض انبارمسترد کند. در این صورت متصدی انبار عمومی و دارنده ناآگاه قبض انبارمسئولیتی در مقابل ارائه‌کننده قبض وثیقه ندارند.
در اینجا نمونه ای از قبض انبار ( نوع دریایی ) نشان داده شده است
نمونه ای دیگر از قبض انبارها
کاربران عزیز :
در این بخش از سایت لیست مشاوران امور گمرکی و ترخیص کالا قابل مشاهده است. برای مشاهده جزئیات کامل و تماس با هر کدام شما می توانید به صفحه اختصاصی هر مشاور مراجعه نمایید.
جهت مشاهده آخرین اخبار و مقررات ترخیص کالا به لینک زیر مراجعه نمایید.
